week 15 A4 voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

 grammatica woordsoorten

 voornaamwoorden

voornaamwoorden

ezelsbruggetje

Vervangt of verwijst naar iets of iemand

(mensen = iemand) 

(dieren, planten, dingen, zaken)

Soorten voornaamwoorden

• Persoonlijk voornaamwoord: ‘Ben ik nou zo slim, of zijn jullie zo dom?’

• Bezittelijk voornaamwoord: ‘Onze hond kan allerlei kunstjes.’
  

• Wederkerend voornaamwoord: ‘Ik heb me niet gerealiseerd dat het al zo laat was.’

• Aanwijzend voornaamwoord: ‘Ik wil die fiets met dat mandje.’
  

Verschillende soorten voornaamwoorden

• Betrekkelijk voornaamwoord: ‘Freya, die in groep 5 zit, leest al Harry Potter-boeken.’
  

• Vragend voornaamwoord: ‘Welke boeken zullen we meenemen?’

• Onbepaald voornaamwoord: ‘Iedereen kreeg een cadeautje.’

• Wederkerig voornaamwoord: ‘We hebben elkaar net gemist.’
  

Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.) duidt een persoon, dier of ding aan. 

VB. Zij verloren de wedstrijd. Pas op, hij bijt! Ik heb het op tafel gelegd.

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.) geeft aan van wie iets is, een bezit. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. 

VB: jullie tuin, ons feest, jouw beste vriend

Maar: de tuin is van jullie > in dit geval is 'jullie' een pers. vnw.

 

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst iets aan (letterlijk!): 

deze, die, dit, dat, zo'n, zulke, dergelijke, dezelfde. (8)

Deze dag gaat heel leuk worden.

Die leerling heeft goed gescoord!

Staat meestal voor een znw, maar je kan het znw er ook achter denken: 

Deze hond luistert beter dan die (hond).

Aanwijzend voornaamwoord

Deze en die      verwijzen naar de-woord of meervoud

Deze mensen zijn gelukkig - Deze  jongen is gelukkig.

Dit en dat          verwijzen naar het-woord, of iets onbepaalds

Het meisje dat daar staat is erg sterk.

Deze en dit      gebruik je bij dingen die dichtbij zijn.

Die en dat         gebruik je bij dingen die veraf zijn.

Betrekkelijk voornaamwoord

Heeft betrekking op het woord dat/een woordgroep of zin  /in de zin die er voor staat. (= antecedent). 

De stoel die vooraan staat [...]  (De stoel = antecedent = een woord)

Ik krijg vandaag een cadeautje, wat ik erg fijn vind. 

(Ik krijg vandaag een cadeautje = antecedent = een woordgroep/zin   )  

Wat vind ik fijn? Dat ik vandaag een cadeautje krijg.

Betrekkelijk voornaamwoord

Soms staat het antecedent niet in de zin, maar zit het ingesloten in het woord zelf: 

Wat je zegt , ben je zelf.

Wederkerend voornaamwoord 

het onderwerp komt terug, keert weer

Bij het leren voor deze toets verveel ik me mateloos.

Casper herkende zichzelf in het krantenartikel over het 100-jarig bestaan van het Jan van Egmond Lyceum.

Wederkerig voornaamwoord

Een wederkerig voornaamwoord wordt gebruikt als twee personen een wederzijdse handeling verrichten.

Elkaar, mekaar, elkander, mekander

Voorbeeldzinnen:

Loes en Ahmed groeten elkaar.

Wij hebben mekaar gister nog gezien.

Wederkerig voornaamwoord

Soms wordt het wederkerig voornaamwoord 'elkaar' anders geschreven: elkander.

Voorbeeldzin: Zij zijn aan elkander gewaagd. 

Soms wordt het wederkerig voornaamwoord 'elkaar' anders geschreven: mekaar.

Voorbeeldzin: We moeten met mekaar samenwerken. 

Maak grammatica A4