H3 +H4 grammatica (met benoemen bijzinnen)

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Dat hij vermoord was, geloofde niemand.

1. enkelvoudige zin
2. nevenschikking
3. onderschikking

Toen Simon van de trap viel, schrokken wij heel erg.

1. nevenschikking
2. onderschikking

H3 (+H5) grammatica

Leerdoelen

- Je leert een lijdendvoorwerpszin te herkennen.

- Je leert een onderwerpszin te herkennen. 

- Je leert een bijwoordelijke bijzin te herkennen. 

- Je leert een onderschikking te ontleden. 

Wat is het verschil tussen een enkelvoudige en een samengestelde zin?

enkelvoudig vs samengesteld

Enkelvoudige zin	samengestelde zin
1 persoonsvorm	2 of meer persoonsvormen
Hij loopt via de weg naar zijn hotel.	Hij loopt naar de auto en pakt zijn tas.

Zet de zin in een andere tijd!

Mijn neefje is erg dapper, want hij huilt zelden.

1. nevenschikking
2. onderschikking

Nevenschikking vs onderschikking

nevenschikking	onderschikking
2 hoofdzinnen naast elkaar	1 hoofdzin en 1 bijzin
pv en o staan 2 keer naast elkaar	pv en o staan in 1 zin niet naast elkaar (of kun je scheiden)
voegwoorden: en, maar, want, of ('of' alleen bij een keuze)	voegwoorden: terwijl, omdat, of, toen, dat, etc.

Bijzin herkennen

Bij een onderschikking heb je een hoofdzin en een bijzin. 

Bij de hoofdzin staan de pv en het o naast elkaar, bij een bijzin niet (of kun je de twee scheiden). 

Bijvoorbeeld:

Terwijl ik buiten op jou wacht, speel ik een spelletje. 

Wat is de bijzin in onderstaan zin?
Ik hoop dat hij snel weer beter is.

Bijzinnen

- Bij een bijzin staat het onderwerp en de persoonsvorm uit elkaar (of je kan er het woordje 'niet' tussen plaatsen.

- Je leert 3 soorten bijzinnen: lijdendvoorwerpszin, onderwerpszin en de bijwoordelijke bijzin.

- Je kan van de bijzinnen 1 of een paar woorden maken. 

Maak van de bijzin één woord.
Dat ik nu boos ben, had je niet verwacht.

Maak van de bijzin 1 woord.
Toen ik naar huis liep, had ik koude handen.

lijdendvoorwerpszin (LV-zin)

Een bijzin die de functie heeft van lv in de hoofzin, heet een lijdendvoorwerpszin. 

- lv-zin begint vaak met 'of' of 'dat'
- De bijzin kun je vervangen door één woord (het, iets, dat)

- Deze vervangende woorden hebben als functie lv. 

lijdendvoorwerpszin (lv-zin)

Pv's en o zoeken --> eerste deel hz, tweede deel bz

Denk jij dat de snackbar om 10 uur nog open is? 

De bijzin vervangen door 1 woord. 
Denk jij dat?

De enkelvoudige zin ontleden.

Denk / jij / dat?

  wg      o      lv

Overnemen in de originele zin. De bijzin heeft dezelfde functie als het losse woord (alleen nu met 'zin' erbij)

Denk /jij //dat de snackbar om 10 uur nog open is? 

wg       o         lv-zin

bijwoordelijke bijzin (bwb-zin)

- Bijzin begint meestal met de voegwoorden: toen, terwijl, omdat, zodat, als, wanneer. 

- De bijwoordelijke bijzin kun je vervangen door één of een paar woorden. 

bijwoordelijke bijzin (bwb-zin)

Pv's en o zoeken --> eerste deel bz, tweede deel hz

Toen Jan zijn vriendin zag, luisterde hij niet meer 

De bijzin vervangen door 1 woord.

Toen luisterde hij niet meer.

De enkelvoudige zin ontleden.

Toen / luisterde / hij / niet/ meer.

bwb         wg            o      bwb   bwb

Overnemen in de originele zin. De bijzin heeft dezelfde functie als het losse woord (alleen nu met 'zin' erbij)

Toen Jan zijn vriendin zag, // luisterde / hij / niet / meer.
        bwb-zin                                         wg          o      bwb     bwb

Onderwerpszin (o-zin)

- Staat vaak aan het begin van een samengestelde zin. 

- Bijzin begint vaak met de voegwoorden 'dat', 'of', 'wie', 'wat'.

- De bijzin kun je vervangen door één of een paar woorden. 

- In de hoofdzin staat geen onderwerp!

onderwerpszin (o-zin)

Pv's en o zoeken --> eerste deel bz, tweede alleen pv. 

Wie het schoolfeest wil organiseren, krijgt extra punten. 

De bijzin vervangen door 1 woord.

Hij krijgt extra punten. 

De enkelvoudige zin ontleden.

Hij /  krijgt /  extra punten. / 
o         wg              lv

Overnemen in de originele zin. De bijzin heeft dezelfde functie als het losse woord (alleen nu met 'zin' erbij)

Wie het schoolfeest wil organiseren,// krijgt/ extra punten. 

            o-zin                                                          wg               lv

Samen oefenen 

1. Dat een vrouw een vrachtwagen bestuurt, is in Rusland niet 

vanzelfsprekend.  (blz. 226)

2. De Russische autoriteiten vinden het namelijk niet prettig 

dat vrouwen dat doen. (blz. 226)

Samen oefenen (blz. 142 stencil)

3c. Ik maak op vrijdag al mijn huiswerk, zodat ik me de rest van

 het weekend kan ontspannen. 

Hoe goed begrijp je het ontleden van de lv-zin, de bwb-zin en de o-zin?

😒🙁😐🙂😃