3.3 en 3.4 Horen en Proeven en Ruiken

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 3     Waarnemen

Programma

• Lesdoelen Horen en Evenwicht
• Verwondersessie over oren en horen
  
• Workshopsessie, opdrachten §3.3
• Lesdoelen Proeven en Ruiken
• Verwondersessie zenuwcellen en proeven en ruiken
• Workshop sessie oefentoets

• (Communicatiesessie)

                                 Terugblik:

Twee soorten reclame

Lay-out

Terugblik

Hoe wordt het oog beschermd?

wenkbrauwen

Oogleden

Traanklieren

Wimpers

Houdt zweet tegen

Bescherming bij gevaar

Houdt oog vochtig

Houdt stof tegen

Hoe heet het buitenste vlies van je oog, die je oog beschermt?

1. Harde oogvlies
2. Hoornvlies
3. Netvlies
4. Vaatvlies

Welk vlies in je oog voert voedingsstoffen naar je oog?

1. het hoornvlies.
2. het netvlies
3. het vaatvlies
4. harde oogvlies

Welke delen van het oog kunnen het oog draaien?

1. de oogleden
2. de oogzenuw
3. de oogspieren

Om te zien moet er licht in je oog komen. Via welke onderdelen van het oog komt het licht in je oog?

1. hoornvlies, pupil, lens, netvlies
2. lens, pupil, hoornvlies ,netvlies
3. pupil, lens, hoornvlies, netvlies
4. netvlies, pupil, lens, hoornvlies

Het OOG: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

oogzenuw

lens

Hoornvlies

§ 3.3     Horen en evenwicht

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• de anatomie (bouw) en de werking van oor benoemen
• de functie van belangrijke delen van het gehoororgaan benoemen
• de werking van het oor uitleggen
• de werking van het evenwichtszintuig kunnen  uitleggen
  

(H)oren

1. Een geluidsprikkel wordt ontvangen door de oorschelp.
2. deze geeft via de gehoorgang door aan het trommelvlies.
3. het trommelvies geeft het door aan de gehoorbeentjes.
4. Deze geven het via het ovale venster door aan de gehoorzintuigcellen in het oor.

 In het gehoorzintuig wordt de prikkel (geluid/trillingen) omgezet in een impuls.

Maar hoe wordt de impuls doorgegeven?

De oorschelp vangt het geluid op

De gehoorbeentjes, hamer, aambeeld, stijgbeugel geven de trilling door aan het ovale vlies

Het ovale vlies (venster) geeft de trilling door aan de vloeistof in het slakkenhuis

Het slakkenhuis bevat zintuigcellen (haartjes) die de trillingen omzetten in impulsen in verschillende frequenties (toonhoogten).

Die geven ze door aan de gehoorzenuw

De gehoorgang leidt de trilling naar het trommelvlies, dat mee gaat trillen

Oorsmeer en haartjes voorkomen dat vuil in het oor komt

Het trommelvlies geeft de trilling door aan de gehoorbeentjes

De gehoorzenuw geeft de informatie in de vorm van een impuls (stroompje) door aan de hersenen

 trommelvlies => Slakkenhuis => gehoorzenuw => hersenen

Evenwichtszintuig

Gehoorzenuw

gehoorgang

trommelvlies

gehoorbeentjes

evenwichtszintuig

slakkenhuis

buis van eustachius

Wat is de prikkel voor het oor?

1. een trilling
2. geluid
3. een stroompje
4. licht

Geluidsgolven

volume of geluisterkte

golflengte

luchttrillingen

frequentie of toonhoogte

Geluid meten

• het volume of de geluids-
  sterkte wordt bepaald door
  de amplitude en gemeten
  in decibel (dB). Een hoge
  golf is hard, een lage golf
  is zacht.
• De toonhoogte of
  frequentie wordt bepaald
  door het aantal trillingen
  per seconde en gemeten
  in Hertz (Hz)
  

1 trilling

Geluidsterkten

GELUIDSTERKTE

Ik heb dit onderdeel begrepen en kan aan de slag

😒🙁😐🙂😃

Workshop-
sessie

Je maakt werkdoelen
van week 4:

3.3 opdracht 1 - 15 verplicht

de rest kun je gebruiken bij 

het leren.

......en zintuigcellen......

Hoofdstuk 3.4    proeven en ruiken

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan ik:

• de bouw van een zenuwcel
• de bouw van een zenuwcel benoemen
• de verschillende zenuwcellen benoemen
• De werking van de tong en de neus uitleggen

X     de anatomie van neus en tong (niet in toets)

X       de functie van belangrijke delen van de tong en de neus benoemen

Zenuwcel of neuron

dendrieten

Uitlopers van een zenuwcel. Zij ontvangen de impuls van de vorige zenuwcel of het zintuig.

axon

Axon is het middendeel van de zenuwcel, begeleidt de impuls van de ene naar de andere kant

synapsen

Uitlopers van een zenuwcel. Zij geven de impuls door naar de volgende zenuwcel.

myeline

Myeline houdt de impuls een beetje tegen, zodat het stroompje erover heen moet springen en daardoor sneller gaat.

• Sensorisch neuron (gevoelszenuwcel) zet de prikkel om in een impuls en vervoert de informatie naar het ruggenmerg

• Schakelneuron (schakelcel) geeft
  informatie door aan de hersenen en
  eventueel terug aan een motorisch neuron
  

• Motorisch neuron
  (bewegingszenuwcel)
  geeft de informatie door aan
  spierweefsel
  

Reflexboog

prikkel

Als we het koud hebben kunnen spiertjes in de huid onze haren rechtop zetten

Tong

prikkel

Datgene uit de omgeving of uit je lijf waar het zintuig op reageert. Zintuigen reageren op een klein aantal prikkels (adequate prikkels).

In dit geval zijn dat geurstoffen.

impuls

Een soort stroompje dat de informatie over de prikkel via het zenuwstelsel naar de hersenen brengt

bewustworden

verwerking in de hersenen,

geeft soms weer een impuls voor een reactie.

ORGAAN

PRIKKEL

Geluid

Licht

Geurstoffen

Smaakstoffen

Temperatuur, hoe iets voelt, pijn

Neus

Tong

Workshop-
sessie

• Maak de oefentoets in
  Nectar

 

• maak § 3.4 opdracht 1 - 15

als je klaar bent of om te

leren voor de toets

Communicatiesessie

Lesdoelen behaald?

De vleermuis

Ken je ook een ander dier dat gebruik maakt van echolocatie?

waar ligt het evenwichtszintuig in je gehoororgaan ?

1. naast het slakkenhuis
2. voor het trommelvlies
3. in de oorschelp
4. ?

In de trommelholte bevinden zich drie gehoorbeentjes, wat zijn de drie gehoorbeentjes?

1. Hamer, stijgbeugel en evenwichtsorgaan
2. Stijgbeugel, aambeeld en evenwichtsorgaan
3. Hamer, aambeeld en slakkenhuis
4. Hamer, aambeeld en stijgbeugel

Het trommelvlies

1. Een vliesje in het oor dat geluid opvangt en doorgeeft.
2. Een vliesje dat harde geluiden buiten houdt.

Wat is waar?

secondes

1. frequentie meet je in Hz
2. frequentie is toonhoogte
3. geluidsterkte meet je in dB
4. geluidsterkte is volume

Binnen oor

Buiten oor

Midden oor