Muziek en emoties

• Muziek
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Les 1 Young Art emoties en muziek

Muzikale                       bouwstenen 

Wat gaan we deze les doen

• We bespreken de komende lessen klankeigenschappen
• samenklank
• klankkleur
• vormeigenschappen 
• betekenis

Wat gaan we deze les doen

• We bespreken de komende lessen klankeigenschappen
• klankhoogte en klanksterkte

Wat gaan we deze les doen

• We bespreken de komende lessen klankeigenschappen
• klankduur

Wat heb ik geleerd deze les

Muziek kan verschillende betekenis hebben door variaties is klank en vorm 

Weten welke 5 klankeigenschappen er bestaan

een ritme klappen van largo naar presto

Articulatie in de muziek beluisteren 

Betekenis

De variaties in klank en vorm geven een lied betekenis. 

 Muziek kan gevoelens uitbeelden, een muzikale voorstelling van een dier of een verhaal vertellen ( programma muziek, zoals Peter en de wolf) 

Muziek kan dingen uitbeelden zoals geluiden uit de natuur (de Moldeau) en machines en omgevingsgeluiden. 

Muziek bestaat uit variaties in klank en vorm waarmee verschillende betekenissen tot uitdrukking komen.

klankeigenschappen

klanken kunnen verschillen in:

• klankduur → lange en korte klanken
• klankhoogte → lage en hoge klanken
• klanksterkte → harde en zachte klanken 
• Samenklank of harmonie → aangenaam klinkende vereniging van tonen 
• klankkleur: verschillen van hoe een klank klinkt

Klankduur

Muziek kan ook snel of langzaam zijn en dat noem je dan TEMPO.

Tempo kun je meten of aangeven met een metronoom. Zo’n apparaat geeft het aantal tellen per minuut aan. 

Bij dance muziek zeggen ze ook wel BPM (beats per minute)

In bladmuziek, waar je de noten kunt zien die je moet spelen, 

zie je i.p.v. BPM meestal Italiaanse woorden staan.

LARGO = langzaam = 40- 60 BPM

PRESTO= snel = 168-192 BPM

Kun jij het volgende ritme van largo naar presto klappen?

Articulatie

In de notenleer kan je tonen

 met elkaar verbinden (legato) of juist heel kort en niet gebonden spelen (staccato).

                           Muziek 

Muzikale                       bouwstenen 

Wat heb ik geleerd deze les

een muziekstuk beluisteren en kunnen volgen in hoogte en laagte van de tonen

Ik weet wat de termen forte en pianissimo betekenen

Een muziek stuk beluisteren en kunnen volgen in klanksterkte

Klankhoogte 

Klanken kunnen in hoogte variëren. 

Klanken die van een bepaalde hoogte zijn noemen we tonen. 

Do en him geven de zelfde toonhoogte aan omdat de noten op dezelfde hoogte staan.

www.sheetmusicdirect.com

Klanksterkte

PIANISSIMO, PIANO FORTE

Om in de muziek aan te geven of er sterk of zacht gespeeld moet worden, gebruiken we net als bij tempo een aantal Italiaanse woorden. 

Het Italiaanse woord voor "sterk" is FORTE, het woord voor "zacht" is PIANO

Luisteroefening

We gaan luisteren naar een paar minuten van de eerste symfonie van de Oostenrijkse componist Anton Bruckner. 

Pak een pen en papier en teken tijdens vier a vijf minuten van de muziek (langzaam) een lijn op het blaadje. Zodra de muziek harder wordt maak je de lijn hoger en zodra de muziek zachter wordt maak je de lijn weer lager. Na de muziek kun je de lijn met lijnen van klasgenoten vergelijken, heeft iedereen een beetje hetzelfde gehoord?

   Les 7                          Muziek 

Muzikale                       bouwstenen 

Wat heb ik geleerd deze les

Je kunt een muziekstuk beluisteren en de klank en vormeigenschappen herkennen 

SAMENKLANK OF HARMONIE

Een muziekstuk kan je ook meerstemmig verklanken, zodat er een bepaalde harmonie ontstaat. Dit zijn verschillende tonen die op hetzelfde moment weerklinken. Denk bijvoorbeeld aan een koor dat 4-stemmig zingt: sopraan, alt, tenor en bas, maar zelfs met je eigen stem kan je tot een harmonie komen 

KLANKKLEUR 

Sfeer die muziek of het stemgeluid geeft.

donker stemgeluid klink lager

Klankkleur wordt ook wel timbre genoemd

Aan de klankkleur herken je een instrument. 

Het onderscheiden van klankkleur vergt enige oefening.

 

VORM

In een lied wordt naast klankeigenschappen ook gewerkt met vormeigenschappen. 

Herhaling (melodie)      ->        echo of stapelen 

HERHALING A

CONTRAST ABA 

Klankkleur

Deze les leer je wat klankkleur is. Je gaat oefenen met het herkennen van diverse instrumenten. Na deze les kan je de meest gebruikte instrumenten in een popband benoemen en herkennen.

Herhaling van betekenis klankkleur

Klankkleur of timbre is de eigenschap van een klank waarmee verschillende muziekinstrumenten en stemmen zich onderscheiden. Hierdoor is het, met enige oefening, mogelijk het verschil te horen tussen een saxofoon en een trompet in een popband, of tussen een fluit en een viool in een orkest. 

Luisteroefeningen

Luister naar het begin van Pokerface van Lady Gaga en probeer te horen welke instrumenten gebruikt worden.

Welke instrumenten heb je gehoord?

1. Synthesizer
2. Drumcomputer
3. Gitaar
4. Zang

Klankkleur beïnvloedt de sfeer van een nummer

De gebruikte instrumenten hebben een grote invloed op de sfeer van een muziekstuk. Luister maar eens naar de volgende cover van Pokerface. Ken jij alle instrumenten?

Accordeon

Trompet

Klarinet

Trombone

Tuba

Welke instrumenten bij welke stijl?

Veel muziekstijlen gebruiken een specifieke groep van instrumenten die bepalend zijn voor de sfeer. Rockmuziek is daar een goed voorbeeld van. Kun jij de instrumenten herkennen? Let ook op het verschil in klankkleur van de gitaarpartij. In het intro klinkt de gitaar normaal (clean), daarna "overstuurd".

Basgitaar

Drums

Gitaar elektrisch "clean"

Gitaar elektrisch "overstuurd"

De standaard bezetting in rock muziek bestaat uit elektrische gitaar, basgitaar, drums en zang. De basgitaar lijkt op een gewone gitaar maar heeft maar 4 snaren en klinkt veel lager. 

De standaard bezetting in rock muziek bestaat uit elektrische gitaar, basgitaar, drums en zang. 

De basgitaar is vaak het lastigst om te leren herkennen. Hij lijkt op een gewone gitaar, maar heeft meestal maar 4 snaren. De basgitaar klinkt ook lager dan een gewone gitaar. De basgitarist speelt vaak goed samen met de drummer. Luister maar naar het volgende fragment.

De standaard bezetting van een popband

 In het volgende voorbeeld laat Stromae horen welke verschillende geluiden er zitten in het nummer Papaoutai. Kun je horen in welke volgorde ze starten?

In welke volgorde heb je de instrumenten gehoord?

Akoestisch, elektrisch of digitaal?

Het verschil tussen een akoestische en elektrische gitaar is goed te zien en ook niet heel moeilijk om te horen. Een akoestisch instrument klinkt van zichzelf. Denk aan een viool, piano of drumstel. Een elektrisch instrument heeft stroom en een versterker nodig om gehoord te worden. Denk aan een elektrische piano of een elektrische gitaar.

In het voorbeeld van Stromae zijn alle instrumenten digitaal. Dat betekent dat de geluiden gemaakt worden door computers. Veel moderne muziek maakt gebruik van digitale of "software" instrumenten. Deze vervangen dan de rol van de bekende instrumenten. Soms wordt een instrument zo goed mogelijk na gedaan, zoals bijvoorbeeld een elektronisch drumstel. Maar met digitale instrumenten kunnen ook nieuwe klanken gemaakt worden. Dat hoor je ook  in het nummer van Stromae waar de basgitaar vervangen wordt door een bas synthesizer.

Extra instrumenten

. Veel gebruikte toevoegingen zijn blaasinstrumenten en strijkinstrumenten. Kan jij horen welke extra instrumenten er in het volgende nummer zitten?

Welke extra instrumenten heb je gehoord?

1. Blaasinstrumenten
2. Strijkinstrumenten

Extra instrumenten

Vaak klinkt de blazerssectie heel ritmisch. Strijkinstrumenten worden ook veel gebruikt in popmuziek maar hebben een heel andere functie. Vaak worden ze gebruikt om een nummer een extra "laag" kleur te geven.  Zo klinkt het nummer groots en meeslepend. Je hoort dit veel bij rustigere nummers. Luister eens naar Breathin van Ariana Grande. In deze versie start het nummer met de strijkerssectie en zang. Eerst wordt er ritmisch gespeeld, maar als de drums mee gaan spelen gaan de strijkers over naar lange noten die een typerende extra "laag" aan de muziek geven.

De laatste vraag: Herken jij alle instrumenten uit een popband?

In het laatste fragment zitten alle "standaard" instrumenten van een popband. Lukt het je om alle instrumenten te herkennen? Luister eerst het fragment in zijn geheel en probeer daarna de instrumenten los van elkaar te herkennen.

De standaard bezetting van een popband

Je hebt nu geleerd dat de "standaard" bezetting van een popband bestaat uit zang, gitaar, basgitaar, piano en drums.

Natuurlijk zijn er vele variaties. Soms zijn er minder instrumenten en soms extra instrumenten. Probeer de volgende keer als je je favoriete nummer aanzet eens te luisteren welke instrumenten je hoort! 

Wat ga je doen?

Maken opdracht 1 en 2

Dit doe je in stilte

Bij vragen steek je je vinger op en dan loop ik naar je toe

MUZIEKOPDRACHT 

Let op klank en vorm eigenschappen bij het nummer Goodnight Saigon van Billy joel

 klankduur (bpm of largo presto en articulatie), klankhoogte, klanksterkte ( forte, pianissimo) samenklank of harmonie, klankleur

herhaling (echo, stapeling, contrast), intro, couplet, refrein, tussenspel (instrumentaal), bridge, naspel, voorstelling van een dier, verhaal, uitbeelden van dingen.