2.4 Het absolutisme en Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesdoel

Hoe zag de samenleving er in Frankrijk uit aan het begin van de 16de eeuw en aan het einde van de 17de eeuw?

- Je kunt het begrip absolutisme omschrijven.

 - Hoe uitte Lodewijk XIV zijn absolute macht? 

- Je kunt het begrip standenmaatschappij omschrijven.

Wat is het verschil tussen een monarchie en een absolute macht?

Frankrijk

De Republiek

Heilige Roomse Rijk

Wat is dat nou?
Absolutisme ?

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV was een Franse koning met asolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)

• Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

Handig, als God dit bepaald heeft, dat is het zo!

Dus:

Het volk accepteert dat de koning door God gestuurd is om te regeren. Zij volgen zijn leiderschap, ondanks dat de koning fouten begaat.

God had immers bepaald dat hij koning was en het land bestuurde. 

(je ziet een vicieuze cirkel ontstaan..)

De Zonnekoning

• Lodewijk XIV (1638-1715) was één van de machtigste koningen van Frankrijk. 
• Hij werd koning toen hij 5 jaar was. Tot zijn 23e werd Frankrijk daarom bestuurd door eerste minister Mazarin.

• Hij zorgde ervoor dat iedereen naar Lodewijk zou luisteren en dat hij de absolute macht had.

0

Verandering in denken

Lang niet alle mensen zijn gelukkig onder het absolutisme. 

Met name rijke burgers en wetenschappers zijn boos over hun positie in de samenleving.

Zij komen met nieuwe denkwijzen: De Verlichting

Nieuwe ideeën 

Niet meer god die verantwoordelijk is voor bijvoorbeeld rampen of ziektes. 

Mensen die verlicht denken dachten meer dat mensen en de natuurwetten daar verantwoordelijk voor waren. 

Verlicht denken

Gaat uit van Rede en Ratio: 

Het menselijke vermogen om zelf na te denken.

Maar het gaat ook uit van natuurwetenschappen.

Dus de logica van wat er in de natuur gebeurt.

Standenmaatschappij

• Sinds de middeleeuwen was de Franse samenleving verdeeld in 3 standen: 'bidders, strijders en werkers'

• Over deze verdeling kon niet worden getwijfeld: God had dit zo bepaald.

De 1e stand

• De geestelijkheid: de mensen van de kerk. Zij zorgden dat de mensen in de hemel zouden komen. De hoge geestelijken woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De geestelijken bezaten veel grond: het waren grootgrondbezitters

De 2e stand

• De edelen: de mensen van adel. Zij zorgen voor het bestuur en de verdediging van het land. Zij woonden in grote paleizen en hadden vooral rechten (en maar weinig plichten).
  

• De koning vertrouwde hen niet: daarom mochten (moesten!) ze bij hem in de buurt wonen. Zo kon hij ze in de gaten houden.
  

De 3e stand

• De boeren en de burgers. Eigenlijk iedereen die niet bij de 1e of 2e stand hoorde. Daarom waren er in de 3e stand ook grote verschillen. Zo had je de rijke burgerij, de bourgeoisie. Dit waren mensen met een eigen bedrijf of een diploma.

• De 3e stand had alle plichten: zij moesten bijvoorbeeld wél belasting betalen.

Driestappeninterview

1. In de Monarchieën waren er geen problemen.

2. Onze koning zou ook een absolute koning moeten worden.

3. Lodewijk XIV uitte zijn absolute macht niet.

4. De absolute vorsten hadden geen belang bij de welvaart van hun land.

5. De samenleving veranderde toen er een absolute vorst aan de macht kwam.

5. Het goddelijke recht maakte elke leider onaantastbaar.

Huiswerk:

Elk groepje maakt een presentatie waar ze duidelijk uitleggen waarom ze het wel of niet eens zijn met de stelling.

Wanneer? de eerstvolgende les.

Absolutisme

Waar hebben we het de vorige les over gehad?

Wat betekent absolutisme?

1. hervormer
2. goddelijke heer
3. alleenheerschappij
4. goddelijk recht

Welke uitspraak past bij het absolutisme?

1. Samen zullen wij overwinnen.
2. De staat, dat ben ik.

Welke koning stond bekend als 'de zonnekoning?

1. Lodewijk XIV
2. Lodewijk XVI
3. Karel II
4. Lodewijk XIII

Het absolutisme werkte door op verschillende terreinen. Waar hoort elk terrein bij? Sleep ze naar de juiste uitwerking van het absolutisme.

Droit divin

De koning maakt alle beslissingen.

Mercantilisme

Opbouw van een permanent leger

Politiek

Militair

Economisch

Cultureel

Tijd voor de Presentaties

Nabeschouwing

1. Wat heb je geleerd?

2. Hoe vonden jullie deze werkvorm?

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen