1.1 havo Wat is maatschappijleer? en 1.2 De maatschappij onderzoeken

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.1 Waarom maatschappijleer

1.2 Basisconcepten en sleutelvragen

Leervragen

1. Wat zijn kenmerken van een maatschappelijk probleem?
2. Wat is een belang en een belangentegenstelling?
3. Leg het verschil uit tussen een norm en een waarde?
4. Leg in je eigen woorden uit macht is?
5. Leg uit wat machtsmiddelen zijn en hoe je deze kan inzetten?
6. Wat is sociale cohesie?
7. Wat is sociale ongelijkheid?

forms.office.com

Tips voor maatschappijleer

• lees de krant/kijk het nieuws
• volg op social media nieuws (bijvoorbeeld NOS, kranten)

Wat gaan we deze les doen?

Wat is maatschappijleer?

Maatschappelijke vraagstukken

De vier thema's van maatschappijleer

De kernconcepten van maatschappijleer

hoofdstuk 1 Wat is maatschappijleer?

paragraaf 1 de samenleving 

WAT IS MAATSCHAPPIJLEER? 

Bij maatschappijleer leer je hoe onze samenleving is georganiseerd en voor welke uitdagingen we met z'n allen staan. 

hoofdstuk 1 Wat is maatschappijleer?

paragraaf 1 de samenleving 

WAT IS HET DOEL VAN MAATSCHAPPIJLEER? 

Dat je kritisch leert kijken naar maatschappelijke vraagstukken, zodat je je standpunt kunt bepalen en beargumenteren. 

Maatschappelijke vraagstukken 

omvat de belangrijkste vragen en problemen van onze huidige samenleving, te herkennen aan drie criteria:

• Het heeft gevolgen voor verschillende groepen in de samenleving
• Mensen hebben verschillende meningen over de oorzaken en de aanpak
• Het probleem is alleen gemeenschappelijk op te lossen, waarbij de overheid meestal een rol heeft. -> politiek probleem

De thema's van maatschappijleer 

(dus waar gaan we het nou over hebben?)

Rechtsstaat

Parlementaire democratie

Verzorgingsstaat 

Pluriforme samenleving

De kernvragen van maatschappijleer 

Rechtsstaat (Hoe zorgt de rechtsstaat voor rechtvaardigheid?)

Parlementaire democratie (Wat betekent het om in een democratie te leven?)

Verzorgingsstaat (In welke situatie moeten mensen hun problemen zelf oplossen en wanneer moet de overheid helpen?)

Pluriforme samenleving (Hoe gaan we met alle verschillen in de samenleving om?)

Belang: 

Het voordeel wat je ergens aan hebt. 

Belangentegenstellingen: 

Het belang van de één botst wel eens met het belang van de ander.

Dilemma:

een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben.

Tegenstellingen

- Politieke visie

- Geloofs- of levensovertuiging

- Maatschappelijke positie

Voorbeelden maatschappelijke problemen

• Geweld in het openbaar vervoer
• Tekort aan donoren
• Discriminatie
• Werkeloosheid
• Angst voor terroristische aanslagen
• Comazuipen 
• Jongeren die in de schulden terecht komen
  

kernbegrippen maatschappijleer

• normen en waarden
• belangen
• macht
• sociale cohesie
• sociale ongelijkheid

Waarden en normen

Waarden en Normen

• Waarden: Een uitgangspunt of principe dat jij belangrijk vindt in je leven (gezegd in één woord en positief geformuleerd).
  
• Normen: Regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen. -> sociale verplichting
  

WAARDEN/NORMEN

Mini-opdracht

1. Bedenk een belangrijke waarde voor je

2. Bedenk bij die waarde een norm die erbij hoort

3. Bedenk welk belang je hebt bij deze waarde of norm

Macht

Macht is volgens socioloog Max Weber het vermogen van personen of groepen om andere personen, groepen of zaken de wil op te leggen, eventueel tegen de wensen of belangen van die anderen in. Het onderscheidt zich van gezag doordat gezag gelegitimeerd is.

Machtsmiddelen -> Kennis, spierkracht, geld, iemands functie of beroep en overtuigingskracht

Macht

Machtsmiddelen -> Kennis, spierkracht, geld, iemands functie of beroep en overtuigingskracht

Gezag -> gelegitimeerde macht -> De macht word erkent

Sociale cohesie

Mensen hebben het gevoel dat ze bij elkaar horen. Hoe groter het wij gevoel des te sterker de sociale cohesie. 

Sociale ongelijkheid

Sociale ongelijkheid is een ongelijke verdeling van maatschappelijke kansen, inkomen, kennis en politieke macht

Relatie - > leerling en docent

ouder en kind

Minister-president en vuilnisvrouw

Leervragen

1. Wat zijn kenmerken van een maatschappelijk probleem?
2. Wat is een belang en een belangentegenstelling?
3. Leg het verschil uit tussen een norm en een waarde?
4. Leg in je eigen woorden uit macht is?
5. Leg uit wat machtsmiddelen zijn en hoe je deze kan inzetten?
6. Wat is sociale cohesie?
7. Wat is sociale ongelijkheid?

Oefenen

Waar zie je een norm beschreven?

1. Liefde
2. Sociale cohesie
3. Je moet klaarstaan voor je vrienden
4. In de klas staan geen computers

Een dilemma is

1. Een manier om mensen voor je te winnen
2. Een positie van macht
3. Een moeilijke keuze met veel voor- en nadelen
4. Een debattechniek

Sociale cohesie is

1. De samenhang tussen mensen
2. De manier waarop mensen naar armoede kijken
3. De verschillen tussen groepen
4. De bevolkingsdichtheid in een stad

Liefdesverdriet

1. Maatschappelijk probleem
2. Persoonlijk probleem

Plastic soep

1. Maatschappelijk probleem
2. Persoonlijk probleem

Is alcohol gebruik dan een maatschappelijk probleem?

1. Ja
2. Nee

Maatschappelijk probleem is een probleem waar een klein groepje last van heeft

1. waar
2. niet waar

' De buurvrouw van Jan is ernstig ziek geworden en ligt nu in het ziekenhuis.
Dit is een voorbeeld van ....

1. Een maatschappelijk probleem
2. een persoonlijk probleem

Welke stelling is juist?

1. Bij maatschappijleer bereid je je voor op deelname aan de samenleving.

2. Maatschappijleer sluit goed aan bij opleidingen in de zorg en bij de politie.

1. Alleen stelling 1 is juist
2. Alleen stelling 2 is juist
3. Beide stellingen zijn juist
4. Beide stellingen zijn onjuist

Als we een WK-voetbal finale winnen zie je juist..

1. Weinig sociale cohesie
2. veel sociale cohesie
3. een wij-groep tegen een zij-groep

In de stad is meer sprake van ____ dan op het platteland.

1. Loyaliteit
2. Sociale cohesie
3. Anonimiteit
4. Rolpatronen

Wat hebben we gedaan deze lessonup?

Wat is maatschappijleer?

Maatschappelijke vraagstukken

De vier thema's van maatschappijleer

De kernconcepten van maatschappijleer

Weet je nou wat maatschappijleer is?

1. ja
2. nee
3. een beetje

Kan je een maatschappelijk vraagstuk herkennen?

1. ja
2. nee

Begrijp je de 4 thema's van maatschappijleer?

1. ja
2. nee

Snap je de kernbegrippen van maatschappijleer?

1. ja
2. nee

Huiswerk

Lezen:

1.3 media en nepnieuws Blz 18
1.4 Kritisch denken Blz 24

maken: 

1.1 Wat is maatschappijleer Vraag  5, 9, 11, 13 Blz 4

1.2 De maatschappijonderzoeken vraag 2 t/m 4, 8, 11 Blz 8