WEEK 1 & 2: introductie burgerlijke cultuur


Burgerlijke cultuur in Nederland
(17e eeuw)



WEEK 1 en 2: INTRODUCTIE

Pagina 6 - 17


1 / 51
suivant
Slide 1: Diapositive
KunstMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

Cette leçon contient 51 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 7 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 60 min

Éléments de cette leçon


Burgerlijke cultuur in Nederland
(17e eeuw)



WEEK 1 en 2: INTRODUCTIE

Pagina 6 - 17


Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Doelen
-Je kunt de politieke en maatschappelijk en economische ontwikkeling van de Lage Landen beschrijven.
-Je weet welke standen er waren in de 17e eeuw.
-Je kunt de religieuze situatie in de lage landen (calvinisme) beschrijven en verbinden met de wereld.
-Je kunt de rol van VOC en de WIC in de wereld beschrijven. 

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

IN DE TIJD
1517 95 stellingen van Luther --> start reformatie
1566 Beeldenstorm
1568 Begin 80-jarige oorlog
1585 Definitieve blokkade van Antwerpen --> gevolgen voor Nederlanden?
1588 Republiek der 7 Verenigde Nederlanden zelfstandige natie
1602 Oprichting van de VOC    (1600 begin barok in Italië)
1609 Begin van het twaalfjarig bestand
1648 Einde 80-jarige oorlog   (1662 start bouw Versailles)
1672 Rampjaar

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 4 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Opdracht: woordweb Republiek
Maak met je groep een woordweb op A3-formaat over de onderstaande onderwerpen. Je schrijft overal zo veel mogelijk op, associeer, durf! (Foute antwoorden zijn niet erg.) Gebruik je boek een een pc als naslagwerk.

Economie & handel
Politiek & staatsinrichting
Kunst & cultuur
Religie
Geschiedkundige gebeurtenissen
Maatschappij & dagelijks leven



Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

RANGEN en STANDEN

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Huiswerk
Begin vast met je huiswerk:

- lezen en samenvatten NIEUWE BOEK: inleiding (blz. 6-17)

-maken vragenblok 1.1 (De Republiek) en de eerste 2 vragen van 1.3 (religie).

Let op: volgende les geen huiswerk? Dan ga je dat eerst maken voor je de les in kunt (en dan ben je dus te laat, met de bijbehorende gevolgen.)






Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Les 2
zelfstandig werken

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Les 2
Werk de volgende dia's zelfstandig door. Opbouw van de les:

-even opfrissen: rangen en standen in de 17e eeuw;
-antwoorden van het huiswerk kritisch controleren;
-oefenen met beeldaspecten (inleveren!);
-documentaire kijken: het leven van de rijken in de 17e eeuw

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

RANGEN en STANDEN
Adel
- Patriciaat: zeer rijke, machtige kooplieden (burgers), vaak bestuurders 
- Rijke burgerij: iets minder rijk: artsen, juristen, kooplieden, geestelijken
- Middenstand: ondernemers, winkeliers , onderwijzers, ambtenaren, ambachtslieden
- Gewone burgers: arbeiders, dienstpersoneel, kleine boeren = grootste deel van de bevolking
- Bedeelden: bejaarden, zieken, wezen (afhankelijk van liefdadigheid)





Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Controleer je huiswerk kritisch.

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 1 - VRAAG 1
Aan het begin van de zeventiende eeuw ontstaat er in het noorden van de Nederlanden een economische bloeitijd. Amsterdam is daarvan het centrum. Dit gebeurt ondanks de opstand tegen de Spaanse vorst. Het conflict werkt zelfs in het voordeel van Amsterdam. Leg uit aan de hand van twee zaken.


Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 1
• Tijdens het conflict wordt de haven van Antwerpen geblokkeerd, waardoor het brandpunt van de handel naar Amsterdam verschuift.

• De blokkade is de oorzaak voor het vertrek van veel Vlaamse (protestante) kooplui die met hun kapitaal en kennis naar Amsterdam verhuizen.

• De intolerante houding van de katholieke vorst zorgt voor vervolging van aanhangers van de
reformatie en verdrijft zo veel volk, waaronde kooplui, ambachtslieden en intellectuelen naar
het Noorden.

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 1 - VRAAG 2
In 1588 tekenen de noordelijke zeven gewesten hun onafhankelijkheidsverklaring en vestigen daarmee de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Republiek is een federatie van zeven formeel soevereine staten: de Provinciën. Deze staatsvorm bevordert de tolerante houding van de Nederlanders ten opzichte van anderen.
Geef hiervoor een verklaring. 



Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 2

In de republiek heeft geen van de deelnemende provinciën de overhand. Men moet via geven en nemen tot een vergelijk komen in kwesties. Dat maakt dat men er een onderhandelingscultuur ontstaat en daarmee begrip voor het standpunt van anderen.

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 1 - VRAAG 3
In zekere zin is het succes van de VOC, een voor die tijd nieuw soort handelsinstituut, ook te verklaren vanuit deze tolerantie.
Leg dit uit en betrek er het nieuwe concept achter de VOC in je antwoord. 



Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 3
  •  De V.O.C. is samenwerkingsverband tussen verschillende handelshuizen. In plaats van elkaar te beconcurreren, gaat men samenwerken en gebruikt men zijn energie en middelen constructief. Ook dat eist begrip voor het standpunt van anderen.

• De VOC geeft als eerste instituut aandelen uit (die iedereen kon kopen) en zorgt zo voor veel investeringskapitaal en spreiding van de risico’s.

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 1 - VRAAG 4
Men is in Nederland lange tijd erg trots op de verrichtingen van de VOC. Tegenwoordig wordt de term ‘VOC-­‐mentaliteit’ echter door velen met gemengde gevoelens bezien.
 Geef hiervoor een verklaring.


Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 4
 De VOC haalde haar winsten voor een groot deel uit de onderdrukking en uitbuiting van de inheemse bevolking in overzeese gebieden. De VOC­‐mentaliteit wordt tegenwoordig geassocieerd met onterechte/met verkeerde middelen verkregen winsten.

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 1 - VRAAG 5

Een vergelijkbaar handelsinstituut dat ongeveer in dezelfde periode ontstaat, de WIC, roept tegenwoordig nog meer afkeer op.
Leg uit waarom. 



Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 5
• De WIC haalde haar winsten naast de kaapvaart (piraterij) ook uit de grootschalige slavenhandel.
• De slavenhandel ontwrichtte Afrikaanse samenlevingen, die daar nu nog last van hebben.

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 3 - VRAAG 1
In vrijwel alle landen van Europa zijn in de zeventiende eeuw twee verschillende instituten die hoofdzakelijk opdrachten verstrekken aan kunstenaars. In Nederland kent men een afwijkende situatie in die periode wat consequenties heeft voor de ontwikkeling van de kunsten.

Welke instituten zijn de traditionele opdrachtgevers in de rest van Europa en in welke twee zaken wijkt de situatie Nederland af?




Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

ANTWOORD VRAAG 1

• In vrijwel alle landen in Europa zijn de staatskerk en het (koninklijk) hof de grootste verstrekkers van opdrachten oor kunstenaars.

• In Nederland is er geen koninklijk hof dat opdrachten verstrekt, maar een republiek.

• In Nederland is er wel een staatskerk, maar die is calvinistisch en wars van alle uiterlijk vertoon. Deze kerk verschaft dan ook geen opdrachten aan kunstenaars.

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

BLOK 3 - VRAAG 2
De zeventiende eeuw wordt niet voor niets de Gouden Eeuw genoemd. In Nederland ontstaat in deze periode een ongekende welvaart waarvan alle bevolkingsgroepen profiteren. De welvaart onder de burgerij leidt tot een culturele bloei waarvan vooral de schilderkunst profiteert.
Leg dit uit en noem twee gevolgen voor de schilderkunst van het feit dat de opdrachten nu vanuit de burgerij komen.


Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Antwoord vraag 2

  •  Omdat de schilderijen in gewone huizen moeten worden gehangen (en niet in paleizen) wordt het formaat kleiner.

  •  Omdat burgers de kopers zijn, liggen de onderwerpen en thema’s vooral dicht bij het dagelijks leven en wereldlijke zaken (zoals landschappen, stillevens, interieurtjes en dergelijke).

  • Er ontstaan ook modes en trends in schilderstijlen, zoals het fijnschilderen.

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Oefenen met Beeldaspecten
voorstelling versus vormgeving

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Diego Velasquez: De overgave van Breda
(1634-1635)

Slide 27 - Diapositive

Bekijk de afbeelding goed. Wat kunnen we al zeggen over de voorstelling?
Wat kunnen we al zeggen over de vormgeving?
Diego Velasquez: De overgave van Breda
(1634-1635)
Op het schilderij zien we de overname van Breda door de Spaanse troepen. De Spanjaarden zijn Breda binnengevallen en nemen de macht over.

Het schilderij is propagandistisch.
Dit zie je aan de voorstelling. Hoe typeert de schilder de Spaanse en de Nederlandse troepen als winnaars en verliezers? Waar zie je dat aan?

Slide 28 - Diapositive

Antwoord
•De Nederlandse troepen staan rommeli en chaotisch door elkaar.
•Achter de Nederlandse troepen stijgt rook op/staan zaken in brand.
•De Spaanse troepen vormen een gesloten blok met een vaandel boven hen
•De Spaans lansen staan keurig in het gelid.
Het schilderij is propagandistisch.
Dit zie je aan de voorstelling. Hoe typeert de schilder de Spaanse en de Nederlandse troepen als winnaars en verliezers? Waar zie je dat aan?

Slide 29 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ook in de vormgeving wordt de nadruk gelegd op de overgave van de stad Breda. Welke aspecten van de vormgeving (zie vorige dia) worden hiervoor ingezet en hoe doet Velasquez dat?

Slide 31 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Als beschouwer wordt je door Velasquez direct bij het tafereel op het schilderij betrokken.
Door welke aspecten op het gebied van voorstelling en vormgeving doet hij dit?

Slide 32 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Bekijk aandachtig het eerste kwartier van deze video (Moderne Manieren) over het leven van de rijken in Nederland in de 17e eeuw. Maak aantekeningen, met name over de standenmaatschappij, de typisch Nederlandse denkwijzen en de cultuur.




kies aflevering 7: Moderne manieren

Huiswerk voor donderdag: 1e 15 minuten van deze docu kijken + aantekeningen maken (die bespreken we in de les)

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Les 3 (laatste introductieles)

-nabespreken documentaire
-vragen 'Overgave van Breda' bespreken
-Filmpjes: Calvinisme en speech Johan de Witt 
-info: 'Over zee'
-woordweb afronden

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Je belangrijkste
aantekeningen n.a.v.
de documentaire

Slide 35 - Carte mentale

Cet élément n'a pas d'instructions

Belangrijkste aantekeningen:
- Kooplieden & regenten (bestuurders) zijn dezelfde mannen
- Burgemeester A'dam is bijna koning
- Rijke burgerij ziet zichzelf als soort nieuwe adel, gedraagt 
   zich ook zo.
- Politiek ten gunste van de handel (vgl. VVD)
- Handel met voorkennis aan de orde van de dag
- Burgerij bouwt buitenhuizen, maar niet te gek (men blijft 
   calvinistisch!). Ook ter compensatie een goed doel 
   financieren. (Nederland staat ook in die tijd bekend om 
   het goede sociale vangnet.)
- ...........

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 37 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat maakte de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden zo bijzonder?
De Republiek was een jonge natie, door zijn politieke inrichting een uniek land in Europa. 
Het kende geen koning, er was geen staatsgodsdienst, hoewel het protestantse geloof dominant was. Er was geen centraal gezag, behalve als het om buitenlands beleid ging (oorlog en handel) en dat hield voor de burgers van de Republiek in dat zij een grote mate van vrijheid kenden. Deze vrijheid zorgde ook voor welvaart (niet bij iedereen!) en deze  samen zorgden voor een ongekend bloei van kunst, wetenschap, nijverheid, en handel. 
Dit zorgde weer voor een enorme groei van de migratie (vluchtelingen op zoek naar vrijheid, migranten op zoek naar werk etc..) en bevolkingsgroei, waardoor steeds nieuwe ideeën, werk, geld en groei aanwezig waren.
Speech Johan de Witt uit de film Michiel de Ruijter.
Vrijheid in de republiek.. toen of nu..

Slide 38 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 39 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Over Zee
De handel breng de Nederlanders naar Azië (VOC) en het en Amerika (WIC).
Om de Nederlandse dominante positie in de handel te behouden, worden zeeslagen, slavernij  en uitbuiting niet gemeden.

De handel levert Nederland o.a. specerijen, tulpen (rage!), fruit, lakwerk, porselein, zijde en sits op.

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

350 jaar later

Wat gebeurt er met de vormgeving?
Wat gebeurt er met de voorstelling?

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 44 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Woordweb deel 2

Bekijk de woordwolk van een andere groep van vorige week. Vul aan (met de info van vandaag in je achterhoofd). 

Slide 45 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Huiswerk voor donderdag
maken Burgerlijke cultuur - 'Cultuur & Wetenschap'
vragenblok 1.2 (culturen in Amsterdam) en 2.1 (de vrouw) 

Slide 46 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verdiepende extra's
Gebruik de volgende sheets om extra grip te krijgen op het onderwerp!

Slide 47 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 48 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 49 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 50 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 51 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions