Dubbelop: onjuiste herhaling, tautologie, pleonasme, contaminatie, dubbele ontkenning

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Weet je het verschil tussen een contaminatie, pleonasme en een tautologie?

Is dat Italiaans?

Ik heb er wel eens over gehoord.

Jawel, maar ik haal ze door elkaar.

Natuurlijk! Ik ben zo slim!

Formuleren en stijl: dubbelop

Vandaag gaan we het hebben over stijlfouten. 

1. Tautologie

2. Pleonasme

3. Contaminatie

4. Onjuiste herhaling

5. Dubbele ontkenning

Leerdoel

Het herkennen en benoemen van een pleonasme, tautologie, contaminatie, onjuiste herhaling en een dubbele ontkenning.

Tautologie

Twee dezelfde woordsoorten samen gebruikt. Soms bewust gebruikt.

Je kan er 1 weglaten.

Voor altijd en eeuwig

Misschien komen ze er wellicht achter.

Pleonasme

Twee verschillende woordsoorten overlappen elkaar, ze zijn niet beide nodig. --> kenmerk, zit al in het woord besloten.

De rode tomaat

De bitcoin is omlaag gekelderd.

Wij zijn verheugd en blij met de geboorte van onze zoon.

1. pleonasme
2. tautologie

Bij de tandarts kreeg je vroeger een gratis cadeautje na de halfjaarlijkse controle.

1. pleonasme
2. tautologie

Verbeter de volgende zin.
Het kost duur.

Contaminatie

Twee uitdrukkingen of (spreek)woorden worden samengevoegd tot één nieuwe uitdrukking.

(Engels) to contaminate = besmetten

Het kost duur.* --> Het kost veel. / Het is duur.

De oude bejaarde ging op donderdag een gezellig potje klaverjassen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Het maakt voor mij geen verschil uit of ik veel studeer of weinig: ik haal toch wel voldoendes.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Wij hopen in staat te zijn u volgende week te kunnen halen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Begrijpend lezen moet hij telkens overnieuw doen.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Contaminatie

Tijdens deze coronacrisis lees ik graag boeken over de toekomst van de samenleving, zoals bijvoorbeeld '1984' van George Orwell.

1. Contaminatie
2. Correct
3. Pleonasme
4. Tautologie

De import van mondkapjes uit het buitenland is de laatste maanden met meer dan 300 procent gestegen.

1. Contaminatie
2. Correct
3. Pleonasme
4. Tautologie

Die nieuwe sneakers van Nike zijn prachtig, maar ze kosten toch echt veel te duur.

1. Contaminatie
2. Correct
3. Pleonasme
4. Tautologie

Ik heb toestemming van de directeur van het verzorgingshuis om mijn oma volgende week te mogen bezoeken.

1. Contaminatie
2. Correct
3. Pleonasme
4. Tautologie

Welk woord kun je weglaten in de volgende zin?
Op zo'n partij als Partij voor de Dieren zou een overtuigd vleeseter niet op moeten stemmen.

Welk woord kun je weglaten in de volgende zin?
Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben.

Onjuiste herhaling

Een kort woordje (voorzetsel of bijwoord) wordt ten onrechte twee keer gebruikt.

(1) Op zo'n partij als Partij voor de Dieren zou een overtuigd vleeseter niet op moeten stemmen.

(2) Het invullen van de belastingaangifte is iets waarmee veel mensen moeite mee hebben.

Welk woord zou je veranderen in de volgende zin?
Minister-president Mark Rutte raadt ons af om in de meivakantie geen reis te boeken.

Welk woord zou je veranderen in de volgende zin?
De examenkandidaten deden veel moeite om te voorkomen dat er in hun profielwerkstuk geen spelfouten zouden staan.

Dubbele ontkenning

(1) De examenkandidaten deden veel moeite om te voorkomen dat er in hun profielwerkstuk geen spelfouten zouden staan.

(2) Minister-president Mark Rutte raadt ons af om in de meivakantie geen reis te boeken.

In zinnen met een werkwoord dat al een ontkennend karakter heeft, zoals afraden, wordt soms ten onrechte een tweede ontkenning, zoals niet of geen, toegevoegd.

1. Deze trendviewer heeft vroeger vaak rake voorspellingen gedaan, maar kennelijk zat hij er bij het voorspellen van de nieuwste woningtrends klaarblijkelijk behoorlijk naast.

2. Veel ouders verbieden hun studerende kinderen om naast hun studiefinanciëring geen lening af te sluiten bij commerciële banken, want die vragen een veel hogere rente.

3. Ik kreeg een bekeuring van vijftig euro omdat ik door het rode stoplicht was gereden.

Contaminatie

Dubbele ontkenning

Onjuiste herhaling

Pleonasme

Tautologie

Vragen/feedback?

Aan de slag!

Taal Integraal: Taalverzorging, Formuleren en stijl, Formuleren: Theorie en korte oefening

• Theorie: Dubbelop en door elkaar.

• Mk. opdr. 7.

• Mk. eindopdracht.