3.1 en 3.2 Organismen in hun omgeving en Planten 2022

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3.1 Organismen in hun omgeving

Theorie

3.1 Leerdoelen

Je kent de verschillen tussen biotische en abiotische factoren

Je kan het begrip ecosysteem beschrijven

Je kent verschillende aanpassingen van organismen aan hun leefomgeving:

• aanpassingen van planten
  
• aanpassingen aan kou en hitte
  

Je kent verschillende aanpassingen op leefwijzen

• aanpassingen in gebit
  
• aanpassingen aan snavel
  
• aanpassingen aan poten
  

3.1 begrippenlijst

biotisch factoren-abiotische  factoren-ecosysteem
voorjaarsbloeiers-klimplanten-wortelrozetten-woensijnplanten
warmbloedig-isolatie
wintervacht
plooikiezen(planteneters/herbivoren)-snijtanden-knipkiezen (vleeseters/carnivoren)-knobbelkiezen (alleseters/omnivoren)-hoektanden
haaksnavel-pincetsnavel-kegelsnavel-zeefsnavel
grijppoten-zwempoten-steltpoten-klimpoten

Biotische en abiotische factoren video

Factoren

Biotische factoren: 

Invloeden uit de levende natuur.

Abiotische factoren: 

Invloeden uit de levenloze natuur.

Alle biotische en abiotische factoren in een gebied samen, vormen een ecosysteem.

Voorbeelden biotisch / abiotisch

Aanpassingen

planten en dieren die goed zijn aangepast aan hun omgeving, hebben een grotere overlevingskans.

Aanpassingen kunnen gericht zijn op biotische of abiotische factoren

Aanpassingen

• Ieder organisme past bij het ecosysteem waarin hij leeft.

• Planten en dieren zijn daarom ook aangepast aan het ecosysteem waar ze leven.

• Een aanpassing is een eigenschap van een organisme, waardoor hij goed kan overleven in zijn ecosysteem.

Aanpassingen planten

<-voorjaarsbloeiers

klimplanten->

(aanpassingen aan licht)

<-wortelrozet

woestijnplanten->

(aanpassingen aan water)

dieren die zich aanpassen

<-warmbloedig

wintervacht->

koud: isolatie/vetlaag->

<-warm: groot oppervlak

aanpassingen van dieren aan leefwijze

De vorm van de snavel hangt af van wat de vogel eet. 

• Zaad-eters
• Vis-eters
• Insecten-eters
• Planten-eters
• Vlees-eters

Aanpassingen snavels

Welke snavels behoren tot de viseters?

Ooievaar en Reiger

VRAGEN?

Wisselmoment: vragen?

Werktijd 20 min.

3.1 opdr. 1 tot en met 25

PREPARAAT MAKEN

Hoofdharen

Plakband

Check

MICROSCOOP + TEKENING

Scherpstellen op snijpunt

400 x

Schematische tekening

Start oefening microscopie. 

De meeste leerlingen hebben deze in jaar 1 of 2 gedaan.

3.2 Planten

3.2 leerdoelen

• De vier organen van de plant kunnen benoemen, met de bijbehorende taak.
• Welke weefsels  er in een blad zitten
  
• Kunnen benoemen welke stoffen planten nodig hebben en hoe ze deze stoffen opnemen.
• Kunnen uitleggen hoe en welke stoffen vervoert worden in de plant.

3.2 begrippenlijst

• wortels-stengels-bladeren-bloemen
• weefsels-opperhuid-nerven-bladmoes-huidmondje
  
• huidmondje-koolstofdioxide-bladmoes-wortelharen-water-mineralen
• vaatbundels-houtvaten(omhoog)-bastvaten(beneden)-zuigkracht

Functies van plantenorganen

• Wortels: Opzuigen van water met mineralen uit de bodem.
• Stengel: Vervoeren van water en opgeloste stoffen.

• Bladeren: Fotosynthese (voedingsstoffen maken).
• Bloem: Zorgt voor de voortplanting.

Fotosynthese

Fotosynthese

Opnemen van stoffen

• Via de huidmondjes in de bladeren komt koolstofdioxide de plant binnen. Wordt gebruikt voor fotosynthese.
• Via de wortelharen zuigt de plant water en mineralen op. Dit wordt gebruikt voor transport, fotosynthese en het vullen van de vacuoles.

Weefsels in een blad

Huidmondjes

Gaswisseling bij de plant

Over het algemeen hebben planten de huidmondjes aan de onderkant van het blad om overmatige verdamping van water tegen te gaan. Waterdamp heeft de neiging om te stijgen (door het temperatuurverschil met de lucht), dus als de zon op een blad zou schijnen met de huidmondjes bovenaan, zou het te snel uitdrogen.

Plant in droog milieu:

• Weinig huidmondjes
• Behaard blad
• Dikke waslaag
• Klein bladoppervlak

Plant in vochtig milieu:

• Veel huidmondjes
• Glad bladoppervlak
• Dunne bladeren
• Grote bladeren

wortelharen

Wortelharen om water op te nemen

Zonder wortelharen kan dat dus niet erg goed.

Maar met wortelharen gaat dat veel beter!

wortel zonder wortelharen ________

______________wortel met                                   wortelharen

Vaatbundels in een plakje stengel

Bastvaten en houtvaten 

Hoe vervoeren planten stoffen?

• De stoffen gaan via vaten door de plant heen.
• De vaten in een plant lopen vanaf de wortels tot in de nerven van de bladeren.

• Vaten liggen in groepen bij elkaar; de vaatbundels.

• Een vaatbundel bestaat uit 2 soorten vaten:

1. Houtvaten
2. Bastvaten

In de vaatbundels zitten:

Houtvaten:

Vervoeren water en mineralen

Omhoog.

Bastvaten:

Vervoeren water en glucose

naar beneden

(Huis)werk

M 3.1 opdr. 2, 4, 5, 7, 9, 14, 15, 16, 18, 20, 21blz. 162 Samenvatten opdr. 1 t/m 5of(eigen samenvatting + 5,9,15,16)Lz 3.2

volgende week moet je de opdrachten van 3.2 gaan maken