Lessonup V6

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide de spanning tussen deze blokken, 1945-1955?

Na de revolutie van 1917 kwam in Rusland de communistische partij aan de macht, die streefde naar een klasseloze samenleving en wereldrevolutie. Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire staat waar de communistische partijdictatuur en economische staatscontrole weinig ruimte lieten voor individuele vrijheid. Dit totalitaire systeem stond lijnrecht tegenover het systeem van de Verenigde Staten en andere Westerse landen, dat was gebaseerd op democratie, politieke rechten van het individu en op kapitalisme. Vanaf 1941 werkten de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten samen in de strijd tegen de as-mogendheden. Tegen het einde van de oorlog liep de spanning tussen beide landen snel op. Tijdens de Conferentie van Potsdam in juli 1945 werden de grote mogendheden het niet eens over de vredesregeling met Duitsland en over de nieuwe machtsverhoudingen in Europa. Het wantrouwen tussen de Sovjet-Unie en de Westelijke mogendheden nam verder toe en daarmee de behoefte toe aan controle over gebieden die van strategisch belang werden geacht. Dit streven naar invloedssferen bevestigde voor elk van beide partijen het vijandbeeld van de andere partij.

In Oost-Europa ontstonden volksdemocratieën naar het model van de Sovjet-Unie. In 1947 beoogde president Truman met de Trumandoctrine en met het stimuleren van de Europese eenwording een dam op te werpen tegen communistische expansie. Tijdens de Blokkade van Berlijn in 1948 wisten de Verenigde Staten met veel inspanningen West-Berlijn te behouden. Europa raakte verdeeld in twee ideologische machtsblokken. Door de wapenwedloop, het bezit van de atoombom in beide blokken en door de vorming van militaire bondgenootschappen kwamen deze blokken steeds grimmiger tegenover elkaar te staan.

Gebruik de bron. In 1947 wordt de Trumandoctrine geformuleerd.
Leg uit dat Cloyd Sweigert met zijn cartoon:
- verwijst naar de werkwijze van Stalin in Europa na de Tweede Wereldoorlog en
- laat zien dat de prent aansluit bij het uitgangspunt van de Trumandoctrine.

Wat kan gezien worden als een directe aanleiding voor de Hongaarse Opstand?

1. de dood van Stalin in 1953
2. de komst van Russische tanks naar Hongarije
3. het uitbreken van de Suez-crisis
4. De oprichting van de NAVO

Welke groep opstandelingen zijn de
Hongaarse opstand begonnen?

1. Hongaarse soldaten
2. Hongaarse studenten
3. Russische studenten
4. Hongaarse parlementsleden

De Hongaarse Opstand duurt bijna een maand. Hoe wordt de opstand beëindigd?

1. Het Hongaarse leger slaat de opstand neer
2. Het Russische leger slaat de opstand neer
3. De Hongaarse studenten geven hun strijd op
4. De NAVO slaat de opstand neer

Wat heb je deze les geleerd en zijn er nog vragen onbeantwoord gebleven?

Al vóór de Tweede Wereldoorlog bestond er een diepe kloof tussen oost en west, want

1. vanaf het moment dat China communistisch werd werden de tegenstellingen tussen de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten groter
2. sinds de Russische Revolutie in 1917 waren er al grote ideologische verschillen tussen het kapitalistische ‘westen’ en het communistische ‘oosten’
3. de dreiging van het fascisme zorgde ervoor dat de spanningen tussen oost en west steeds verder opliepen
4. Het IJzeren Gordijn zorgde voor een fysieke grens tussen oost en west, waardoor er grote spanningen ontstonden tussen oost en west

Conferentie van Jalta (februari 1945)

• Churchill (GB), Roosevelt (VS) en Stalin (SU)
  

• Hoe zien Europa en de wereld er na de oorlog uit?

• Wie heeft macht en invloed in Europa?

• Wat doen we met Duitsland én de Duitsers?
  

Conferentie van Jalta (afspraken) (1)

• Oprichting van de Verenigde Naties (VN)

• Democratische regeringen in Europa

• Stalin wordt bondgenoot in de oorlog tegen Japan

• Straffen van oorlogsmisdadigers

Conferentie van Jalta (afspraken) (2)

• Denazificatie en democratiseren

• Invloedssferen

• Bezettingszones: Duitsland en Berlijn worden verdeeld in 4 zones

Begin van de Koude Oorlog (vanaf 1945)

• Geen gezamelijke vijand meer: Hitler is verslagen
  

• Andere spelers: Churchill en Roosevelt zijn er niet meer bij (Potsdam, juli 1945)
  

• Stalin krijgt steeds meer communistische invloed in delen van Oost-Europa
  

• De VS hebben een atoombom (angst bij de SU)
  

Amerikaanse buitenlandse politiek na 1945

• Beschermen van vrijheid en democratie (Trumanleer)
  

• Voorkomen dat meer landen communistisch worden (Containmentpolitiek)

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa (Marshallplan) Met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen.

Opdracht W4 (pagina 127)

in het Sovjet‐vijandbeeld van het Westen.

‐ Het Westen is oorlogszuchtig.

‐ Geld is de belangrijkste drijfveer van de VS (dollartekens).

‐ De VS worden gesteund door dubieuze bondgenoten (de dictator Franco, de agressors in WO II:  Duitsers en Japanners).

Bijvoorbeeld bij de beeldbron op blz. 109:

‐ In het paradijs van Marshall is geen ruimte voor vrede.

‐ De VS en hun bondgenoten willen onderdrukking, geen vrede.

0

Veel Amerikanen dachten dat de Sovjet-Unie niet in staat was om een atoombom te ontwikkelen. Toch bracht de Sovjet-Unie in 1949 een eigen atoombom tot ontploffing. Volgens een historicus bestond er een verband tussen deze ontploffing en het McCarthyisme in de Verenigde Staten.
Geef de redenering weer die hij daarbij gevolgd kan hebben.

Kern van een juist antwoord is:

De redenering die hij daarbij gevolgd kan hebben is dat de Sovjet-Unie de

kennis voor het maken van de atoombom uit spionage/door hulp van

Amerikanen had gekregen, wat leidde tot de jacht op (vermeende)

communisten in de Verenigde Staten onder leiding van McCarthy

Wat zijn belangrijke tegenstelllingen die in de aflevering naar voren kwamen tussen het 'oosten' en het 'westen?

Kunnen games met een historisch thema zoals het recente Call of Duty helpen om een betere historische context bij een historische periode of gebeurtenis te krijgen? Licht je antwoord (kort) toe.