1.4 Gelijke rechten voor iedereen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Nederland 1848-1917

1.4 Gelijke rechten voor iedereen?

Feminisme
Wat is feminisme?

• Feministen willen gelijke rechten voor mannen en vrouwen.

• Eind 19de eeuw gaan voornamelijk rijke vrouwen gelijke rechten beginnen eisen.

Problemen eind 19de eeuw

Emancipatie van de burgervrouw

• Burgervrouwen wilden net als hun mannen kunnen stemmen.
• Burgervrouwen wilden toegelaten worden op de universiteit.
• Burgervrouwen wilden net als hun mannen een beroep kunnen uitoefenen.
  
• Burgervrouwen wilden gelijkwaardige partners in het huwelijk zijn.

Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs wilde studeren: schrijft in 1871 brief aan Minister Thorbecke voor toestemming en wordt arts. 

• Wilhelmina Drucker groeit op met ongehuwde moeder (kan niet!). Boos op zaken uit haar jeugd en vader. Richt in 1889 VVV op en 1894 VvVK

Feminisme
Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs was de eerste vrouw aan de universiteit.
• Als dokter was ze voorstander van anticonceptie
  
• Ze eiste het recht om te mogen kiezen, aangezien ze belasting betaalde en opgeleid was.
  

Feminisme
Vereeniniging voor vrouwenkiesrecht

• In 1887 werd het Caoutchoucartikel aangenomen in de Nederlandse Grondwet. Vanaf nu stond in de wet dat alleen mannen (die aan bepaalde voorwaarden voldeden) mochten stemmen.
  
• Aletta Jacobs en Wilhelmina Drucker richtten de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op.

Feminisme
Tegenstanders

• Mannen was hoofd van het gezin.
• Vrouwen moeten hun moederrol vervullen.
• Protesterende vrouwen zijn onfatsoenlijk.
  

Maken deze les

1.4

Opdracht 2,3 en 5

blz. 33-34

Problemen eind 19de eeuw

Schoolstrijd

• Alleen het openbaar onderwijs werd door de overheid betaald.
• Protestanten en katholieken wilden dus dat de overheid ook het bijzonder onderwijs betaalde.

Problemen eind 19de eeuw

Sociale Kwestie

• Eind 19de eeuw hadden arbeiders slechte leef- en woonomstandigheden.
• De socialisten wilden sociale wetgeving invoeren om mistoestanden te voorkomen.
• De arbeiders hadden geen kiesrecht. De socialisten streefden naar algemeen kiesrecht.

Pacificatie

Tweede Kamer

Pacificatie
Algemeen kiesrecht

• Om de grondwet te wijzigen heb je een tweederde meerderheid (67 zetels) nodig.
• De socialisten hebben in 1917 23 zetels.
• De Vrijzinnige Democratische Bond had in 1917 7 zetels. 
• Ze hebben dus in totaal 37 zetels te kort om de grondwet te wijzigen.
  

Pacificatie
Schoolstrijd

• Om de grondwet te wijzigen heb je een tweederde meerderheid (67 zetels) nodig.
• De katholieken hebben in 1917 25 zetels.
• De protestanten had in 1917 20 zetels. 
• Ze hebben dus in totaal 22 zetels te kort om de grondwet te wijzigen.
  

Pacificatie 1917
Oplossing

• Socialisten en jong-liberalen stemmen voor betaling bijzonder onderwijs.
• In ruil stemmen protestanten en katholieken voor actief mannenkiesrecht.
• Er komt geen actief vrouwenkiesrecht maar passief vrouwenkiesrecht*.

* Vrouwen kregen het recht om verkozen te worden, maar mochten zelf niet stemmen.

Aletta Jacobs is teleurgesteld dat er geen actief vrouwenkiesrecht kwam.

Abraham Kuyper is tevreden met de betaling van bijzonder onderwijs.

Troelstra is tevreden met het actief mannenkiesrecht en het passief vrouwenkiesrecht.

Maken deze les

1.4 Gelijke rechten voor iedereen?

Opdracht 6 & 7

blz. 34

Pacificatie 1917
1919

• In 1919 kwam er ook actief vrouwenkiesrecht.
• Vanaf nu is er sprake van algemeen kiesrecht.

Pacificatie 1917

Districtenstelsel

• Voor 1917 was Nederland verdeeld in 100 districten.
  
• De kandidaat met de meeste stemmen in het district, kreeg een zetel in de Tweede Kamer.
• Per district werd er dus 1 volksvertegenwoordiger gekozen.
  

Info districtenstelsel

Als Nederland in 2017 een districtenstel had, dan hadden we een hele andere verkiezingsuitslag!

Pacificatie 1917

Evenredige vertegenwoordiging

• Vanaf 1917 waren er geen districten meer.
• Als een partij 40% van de stemmen haalt, krijgt ze 40% van de zetels in de Tweede Kamer.
• Als een partij 5% van de stemmen haalt, krijgt ze 5% van de zetels in de Tweede Kamer.

Maken deze les

1.4 Gelijke rechten voor iedereen

Opdracht 8
blz.35

Klaar?

Beginnen aan oefenexamen op blz. 39

0