6 regenten en vorsten - 2 De gouden eeuw van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

h2 les 1

Regenten en vorsten

6

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

2 - De gouden eeuw van Nederland

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Door de tijd

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

In deze presentatie leer je:

• welke staatkundige situatie er was in de Republiek
• hoe in Nederland een bloeiende economie ontstond
• hoe de Nederlandse cultuur tot grote bloei kwam

h2 les 1

De staatkundige situatie in de Republiek

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

Na de onafhankelijkheidsverklaring in 1581 (KA22) werd besloten geen nieuwe landheer meer te zoeken. De Nederlanden werden zo een republiek. 

In de Republiek had de rijke burgers veel macht, er was geen staatshoofd. De zeven gewesten werkten samen in de Staten-Generaal. Die besliste over:

• leger en vloot
  
• gezamenlijke buitenlandse politiek
  
• bestuur van de generaliteitslanden
  

De Staten waren het hoogste bestuur van elk gewest. De adel en de steden waren erin vertegenwoordigd.

De macht was in handen van een kleine groep regenten. In deze oligarchie benoemden de regenten elkaar.

Je kunt uitleggen waarom de Republiek in politiek opzicht een bijzonderheid was in Europa

De gewesten die samen de Republiek de Zeven Verenigde Nederlanden vormden.

De gebieden in de Republiek die in de 17e eeuw op de Spanjaarden veroverd waren en bestuurd werden door de Staten-Generaal (Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen en delen van Limburg)

h2 les 1

De staatkundige situatie in de Republiek

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

De stadhouder was de machtigste man van de Republiek:

• opperbevelhebber van leger en vloot
  
• toezichthouder op de rechtspraak
  
• had invloed op de benoeming van regenten
  
• werd benoemd door de Staten, maar het was toch erfelijke functie
  
• gedroeg zich als een vorst
  

Ook de raadspensionaris van Holland had veel macht. Hij was de belangrijkste bestuurder uit het rijkste en daarmee belangrijkste gewest Holland. 

De machtsstrijd om de macht tussen de stadhouder en de raadspensionaris leidde tweemaal tot de dood van een raadspensionaris.

Je kunt uitleggen waarom de Republiek in politiek opzicht een bijzonderheid was in Europa

h2 les 1

Een bloeiende economie

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

Zie presentatie over par 6.1 (voorspel)

• blokkade van Antwerpen
• bloei landbouw en ambachten (specialisatie
• Moedernegotie
• stapelmarkt
• aandelenbeurs
• Handelskapitalisme

Je kunt de economische bloei van de republiek verklaren mbv een aantal voorbeelden

h2 les 1

Culturele bloei

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

Regenten en rijke burgers hadden behoefte aan mooie kleren, dure huizen en bijzondere kunst om hun status te tonen.

• Gouden tijd voor kunstenaars. Hollandse meester die zich lieten inhuren door de rijken en waren geïnspireerd door de renaissance schilders.
• Ook de wetenschap bloeide in de Republiek. De relatief grote mate van vrijheid gaf wetenschappers, filosofen en anderen de kans zich vrij te uiten. Zonder bang te hoeven zijn vervolgd te worden.
  

Dankzij de welvaart en de bloeiende cultuur en wetenschap wordt de 17e eeuw ook wel de Gouden Eeuw genoemd. (wel maar voor beperkte groep)

Je kunt de culturele bloei van de republiek verklaren mbv een aantal voorbeelden

h2 les 1

De grote drie

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

Je kunt de culturele bloei van de republiek verklaren mbv een aantal voorbeelden

Rembrandt van Rijn

Dit is het gezicht van een menselijk wezen. Er is geen spoor van pose, geen zweem van ijdelheid, alleen de doordringende blik van de schilder die zijn eigen gelaat nauwkeurig onderzoekt. Volmaakt objectief. Hals schilderde het moment, Rembrandt de persoon. 

Gombrich, eeuwige schoonheid

Frans Hals

De portretten van Hals geven ons de indruk dat de schilder zijn model op een karakteristiek moment heeft gevangen. 

Gombrich, eeuwige schoonheid

Johannes Vermeer

Zijn stukken zijn feitelijk stillevens van menselijke wezens. Het is moeilijk de oorzaak te bertedeneren die zo'n eenvoudig en pretentieloos stuk tot een der grootste meesterwerken aller tijden maakt. Maar iedereen die zo gelukkig is het origineel te hebben gezien, zal het met me eens zijn dat het veel van een wonder heeft.

Gombrich, eeuwige schoonheid

h2 les 1

Culturele bloei

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

De staatsgodsdienst was gereformeerd: calvinistisch.

Er was geen godsdienstvrijheid, maar wel gewetensvrijheid: recht om te geloven wat je wilt.

Je kunt de culturele bloei van de republiek verklaren mbv een aantal voorbeelden

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van regenten en vorsten 1600-1700

In deze presentatie leer je:

• welke staatkundige situatie er was in de Republiek
• hoe in Nederland een bloeiende economie ontstond
• hoe de Nederlandse cultuur tot grote bloei kwam