Les 6 hoofdstuk 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 1 

les 6

Organisatie tijd

Materiaal op orde

Lees moment

Lees paragraaf 1.3 blz. 24 -26

Klaar met lezen? Ga verder waar je gebleven was.

Denk ook om de invulsamenvatting bij paragraaf 1.2

Lestijd 15 (!!) min

Troelstra is:

1. Communist
2. Sociaal-Democraat

Leerdoel deze les

1. Je kunt in je eigen woorden het begrip verzuiling uitleggen.
2. Je kunt de vier zuilen benoemen.
3. Je kunt in je eigen woorden uitleggen hoe de verzuiling is ontstaan.
4. Je kunt in je eigen woorden het begrip emancipatie uitleggen.
5. Je kunt een gevolg noemen van de verzuiling. 

Emancipatie is het verkrijgen van gelijke rechten en het opheffen van achterstanden.

Waarom ontstaan politieke partijen?

• Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten
  

• Socialisten willen de sociaal zwakkere helpen.

• Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

Emancipatiebewegingen:

1.  Vrouwen (o.a. kiesrecht en recht op studie)

2. Arbeiders (kiesrecht/sociale wetgeving zoals minimumlonen, 

    8-urige werkdag, ouderdomsverzekering)

3. Confessionelen (schoolstrijd=strijd voor de financiële

    gelijkstelling van het openbaar en bijzonder onderwijs)

Confessionelen (katholieken en protestanten)  gebruiken de bijbel als uitgangspunt voor hun politieke ideeën.

Katholieken

• "tweederangsburgers"
• minder rechten
  
• geen kerken bouwen
• niet voor overheid werken
• 1848.... --> emancipatie
  

Verzuiling is de maatschappij opdelen in bevolkingsgroepen die zijn georganiseerd op basis van hun politieke overtuiging of geloof.

Een zuil is een bevolkingsgroep met een eigen levensovertuiging en eigen organisaties. 

Verzuiling

Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw ontstaat er in Nederland een verzuilde samenleving.

De Nederlandse bevolking kun je vanaf dan opdelen in vier verschillende groepen of zuilen.

Mensen leven naast elkaar.

Niet met elkaar.

 

Zuilen

We noemen de groepen in de Nederlandse samenleving ook wel zuilen. Net als bij een Griekse tempel staan de zuilen (of groepen) wel naast elkaar maar raken elkaar niet. De groepen hebben onderling ook weinig contact. Maar de zuilen werken wel samen om het dak te dragen, net zoals de groepen het dak 'Nederland' dragen. 

De zuilen

De Nederlandse bevolking kun je opdelen in vier verschillende groepen of zuilen, namelijk:

1. Protestanten
2. Katholieken
3. Socialisten
4. Liberalen

Liberalen.

Voor liberalen was vrijheid (engels = liberty) belangrijk. Mensen moesten vrij zijn om hun eigen levensomstadigheden te kunnen verbeteren. De overheid moest zich daarom niet zo veel met de bevolking bemoeien, doorvoorbeeld door wetten te maken. 

Socialisten.

Voor de socialisten was gelijkheid belangrijk. Zij wilden de verschillen tussen arm en rijk verkleinen en kwamen op voor de rechten van de arbeiders. 

Katholieken.

Katholieken zijn christenen die de Paus in Rome als hun leider zien. Zij vinden het geloof belangrijk en vinden dat ook in de politiek de christelijke regels gevolgd moeten worden. 

Protestanten

Protestanten zijn christenen die de Bijbel als de belangrijkste bron van hun geloof zien. Zij vinden het geloof belangrijk en vinden dat ook in de politiek de christelijke regels gevolgd moeten worden. 

Politieke stromingen

1. Liberalen
2. Confessionelen 
   Protestanten & Katholieken
3. Socialisten

Liberalen

• Rijke burgers, eerste politici
• Thorbecke
• Politieke partij: Liberale Unie.
• Overheid moet zich zo min mogelijk met het land bemoeien, alleen zorgen voor veiligheid. Zeker niet met de economie.

Confessionelen

• Twee stromingen: Katholieken en protestanten.
• Beleid moet zijn volgens christelijke leer.
• Beiden willen dat overheid ook bijzondere scholen (christelijke scholen) betaald.
• Beiden zijn tegen socialisten en revolutie.

Protestanten

• Eerste politieke partij van Nederland: ARP (1879).
• Abraham Kuyper, 
• Stemmers: "Kleine Luyden": arbeiders die hard werkten: winkeliers, schoolmeesters, boeren.
• Kuyper wil dat zijn achterban mag stemmen.  

Katholieken

• RKSP & KVP
• Herman Schaepman
• Achtergestelde groep (alleen veel katholieken in het Zuiden). Willen dezelfde rechten als protestanten.

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (ARP)

Katholieken en protestanten

Gaan samenwerken.

Waarom?!

Schoolstrijd

• De overheid betaalt openbaar, neutraal onderwijs 
• Bijzonder, confessioneel onderwijs wordt niet betaald 
• Conflict tussen confessionelen en liberalen = schoolstrijd

Schoolstrijd

De schoolstrijd.

• Confessionelen vonden het niet terecht dat alleen openbaar onderwijs werd betaald en wilden dit veranderen. 
• Zij vonden dat de overheid zowel het openbare als het bijzondere onderwijs moest betalen
  
• In de Tweede Kamer zaten veel liberalen, die voelden daar niets voor
  
• Dit conflict over het onderwijs wordt de schoolstrijd genoemd en duurde bijna driekwart eeuw

Socialisten

• SDAP
• Pieter Jelles Troelstra
• Opkomen voor fabrieksarbeiders.
• Gelijkheid

Pieter Jelles Troelstra (SDAP)

Ferdinand Domela Nieuwenhuis (SDB)

Schaepman is een?

1. Confessioneel
2. Liberaal
3. Socialist

Abraham Kuyper is een?

1. Confessioneel
2. Liberaal
3. Socialist

SDAP is een ... partij

1. Confessionele
2. Liberale
3. Socialistische

Wat is géén sociale wet gekomen door de sociale kwestie?

1. Kinderwetje van Van Houten
2. Ongevallenwet
3. Woningwet
4. Vrijheid van vergaderingwet

Caoutchouc-artikel

Kiesrecht uitbreiding op basis van geschiktheid (1887)

Probleem: wanneer ben je geschikt?

Kiesrecht werd steeds verder uitgebreid

Type rubber 'caoutchouc'

Het caoutchouc-artikel

In 1887 werd het censuskiesrecht vervangen door het caoutchouc-artikel. 

Hierdoor mochten mannen stemmen met "kenmerken van geschiktheid"

van 11% naar 65% kiesgerechtigden

Pauzemomentje

Werktijd max. 20 min.

1. Maak de opdrachten op blz. 10-13
2. Maak de invulsamenvatting paragraaf 1.2 af
3. Stel vragen als je er niet uitkomt.

Afsluiting

Bedenk een toetsvraag bij de lesstof van vandaag