een dier in huis

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k, t
• Leerjaar 4

Het rijk van de dieren

• Celkernen, geén celwanden en géén bladgroen
• symmetrie:
  niet symmetrisch
  tweezijdig symmetrisch
  veelzijdig symmetrisch
• Skelet
  géén skelet
  inwendig skelet
  uitwendig skelet
  
  been, kalk of chitine
  met of zonder wervelkolom

Om de dieren in te delen in hoofdafdelingen kijken we naar twee kenmerken. Namelijk naar ......

1. ... de soort cellen en de symmetrie
2. ... de tweezijdige symmetrie en de veelzijdige symmetrie
3. ... waar het skelet van gemaakt is en of het inwendig is
4. ... naar het skelet en de symmetrie

Als we kijken naar de symmetrie zijn er de volgende mogelijkheden.

1. wel of niet symmetrisch
2. eenzijdig of tweezijdig symmetrisch
3. tweezijdig of veelzijdig symmetrisch
4. tweezijdig, veelzijdig of niet symmetrisch

Dieren zijn meercellig

1. waar
2. niet waar

Tweezijdig symmetrisch betekent dat het dier (voorwerp) 2 symmetrie-assen heeft.

1. waar
2. niet waar

Holtedieren, wormen en stekelhuidigen zijn veelzijdig symmetrisch

1. waar
2. niet waar

Een uitwendig skelet vinden we bij ....

1. Alle weekdieren en geleedpotigen.
2. Weekdieren, geleedpotigen en sommige holtedieren.
3. De meeste weekdieren, alle geleedpotigen en sommige holtedieren.
4. Weekdieren, geleedpotigen, holtedieren en stekelhuidigen.

Skeletten van dieren kunnen van verschillende stoffen gemaakt zijn. Van welke?

1. Been, kalk of chitine
2. Been, kraakbeen of kalk
3. Kraakbeen, kalk of chitine
4. Kalk, chitine of hoorn

Een inwendig beenskelet vinden we bij ...

1. Stekelhuidigen
2. Gewervelden
3. Stekelhuidigen en gewervelden
4. Gewervelden en sponzen

het pantser van geleedpotigen bestaat uit chitine

1. waar
2. niet waar

Een geleedpotige groeit in stapjes

1. waar
2. niet waar

Geleedpotigen ordenen

• Duizenpootachtigen
  hele lichaam segmenten
  2 of 4 poten per segment
  
  
• Kreeftachtigen
  kop-borststuk en achterlijf
  10 poten of meer
  
  
• Spinachtigen
  kop-borststuk en achterlijf
  8 poten
  
  
• Insekten
  kop, borststuk en achterlijf
  6 poten

Alle geleedpotigen hebben een uitwendig skelet van chitine, het pantser.

1. waar
2. niet waar

Geleedpotigen worden onderverdeeld in 4 klassen, namelijk .....

1. Insecten, kreeften, krabben en spinnen
2. Kreeften, krabben, spinnen en schorpioenen
3. Insecten, 1000-poten, spinnen en schorpioenen
4. Insecten, kreeften, spinnen en 1000-poten

Kreeftachtigen hebben altijd 10 poten

1. waar
2. niet waar

Insecten hebben altijd 6 poten

1. waar
2. niet waar

Voorbeelden van insecten zijn

Heeft de vis bekdraden?

1. honingbij, tarantula en huisvlieg
2. langpootmug, wesp en mestkever
3. sprinkhaan, lieveheersbeestje en schorpioen
4. libelle, koninginnepage en hooiwagen

Van iedere 10 diersoorten zijn er 9 insecten

1. waar
2. niet waar

Gewervelden ordenen

Gewervelden ordenen

Ademhaling door kieuwen

Eieren zonder schaal

Koudbloedig

Huid bedekt met schubben

Ademhaling:

Larven door kieuwen en huid

Volwassen longen en huid

Eieren zonder schaal

Koudbloedig

Huid bedekt met slijm

Ademhaling door longen

Eieren met leerachtige schaal

Koudbloedig

Huid bedekt met schubben

Ademhaling door longen

Eieren met kalkschaal

Warmbloedig

Huid bedekt met veren

Ademhaling door longen

Levendbarend 

Warmbloedig

Huid bedekt met haren

• Dieren met een beenskelet en een wervelkolom behoren tot de gewervelden.
• De gewervelde dieren worden weer verdeeld in vijf klassen.
• De vissen, de amfibieën, de reptielen, de vogels en de zoogdieren
• We kijken daarvoor naar de volgende kenmerken:
• De huidbedekking
• De lichaamstemperatuur
• De manier van ademhalen
• De manier van voortplanten

Alle gewervelden hebben een (kraak)beenskelet met een wervelkolom.

1. waar
2. niet waar

De afdeling van de gewervelden wordt onderverdeeld in vijf klassen, dit zijn .....

1. vissen, kikkers, salamanders, vogels en zoogdieren
2. vissen, kikkers, reptielen, vogels en zoogdieren
3. kraakbeenvissen, beenvissen, reptielen, vogels en zoogdiren
4. vissen, amfibieën, reptielen, vogels en zoogdieren

Dieren die eieren leggen zonder schaal doen dit altijd in het water.

1. waar
2. niet waar

1. Warmbloedige dieren hebben een constante lichaamstemperatuur.
2. Koudbloedige dieren nemen de temperatuur van hun omgeving aan.
3. Koudbloedige dieren zijn 's winters nooit actief.

1. 1 is waar 2 en 3 zijn niet waar
2. 1 en 2 zijn waar 3 is niet waar
3. 1 is niet waar 2 en 3 zijn waar
4. 1, 2 en 3 zijn waar

Over de ademhaling bij amfibieën kun je het volgende zeggen .....

1. Als larve met kieuwen en huid, volwassen met longen en huid
2. Als larve met kieuwen en huid, volwassen met longen
3. Als larve met kieuwen, volwassen met longen en huid
4. Als larve met kieuwen, volwassen met longen

Gaswisseling bij dieren

Eencelligen:

Vanuit de omgeving

1

Eenvoudige organismen:

vanuit de omgeving doorgeven door diffusie

2

Insekten:

tracheeën

3

Waterdieren:

Kieuwen uitwendig

4

Waterdieren:

Kieuwen inwendig

5

Landdieren:

Longen

6

Longen

Longen met luchtzakken

Tracheën

Ademen onder water

Het gezicht

1.  de buitenkant
2. de binnenkant
3. licht en donker
4. scherpstellen
5. kleuren zien

traanklier:

produceert traanvocht die het oog schoon en vochtig houdt

ooglid:

door te knipperen wordt het traanvocht over het oog verspreid

traanbuis:

Voert overtollig traanvocht af naar de neusholte

puzzel

Oogspieren

Dwarsdoorsnede

animatie     puzzel

De oogspieren

Je kunt je ogen in alle richtingen draaien. 

Naar links en naar rechts, naar boven en naar beneden.

We hebben eerder geleerd dat spieren alleen trekkrachten kunnen uitoefenen en niet kunnen duwen. 

Daarom heb je een spier om naar rechts te draaien en een andere om naar links te draaien. 

We noemen dat antagonisten.

(klik hier voor een animatie van antagonisten)

In totaal zitten aan ieder oog zes spieren die de oogbewegingen regelen. deze spieren zitten vast aan de oogbol (het oogwit) én aan de schedel.

Dwarsdoorsnede

Van buiten naar binnen zien we drie vliezen:

Het buitenste is het harde oogvlies, dit is aan de voorkant doorzichtig en heet dan hoornvlies.

Daarbinnen vinden we het vaatvlies, dit bevat veel bloedvaten die zorgen voor de aan- en afvoer van stoffen. het vaatvlies loopt aan de voorkant door in het regenboogvlies of iris. dit is het gekleurde deel van het oog. In het midden van  de iris zit de pupil, hierdoor komt het licht naar binnen. Daar weer binnen zit het netvlies, hierin liggen de lichtgevoelige cellen. De impulsen uit het netvlies worden via de oogzenuw naar de hersenen gebracht. Aan de voorkant achter de pupil zit de lens, die zorgt voor een scherp beeld.

Binnenin het oog ligt het glasachtig lichaam dat alles op zijn plaats houdt.   (klik hier voor een puzzel van het oog)

Traanvocht wordt gemaakt in de traanklier en door de oogleden verspreid over het oog, daarna wordt het via de traanbuis afgevoerd naar de neus

1. goed
2. fout

Voor het groter en kleiner worden van de pupil gebruik je je oogspieren

1. goed
2. fout

1.De wenkbrauwen moeten ervoor zorgen dat er geen zweet van je voorhoofd in de ogen komt.

2. De wimpers filteren bij iedere knipperbeweging van je ogen stofjes uit de lucht.

1. beide beweringen zijn fout
2. 1 is goed 2 is fout
3. 1 is fout 2 is goed
4. beide beweringen zijn goed

Bij de pupilreflex wordt de pupil groter en kleiner.
Waarvoor dient de pupilreflex?

Pupilreflex

1. Waarvoor dient de pupilreflex?
   
2. Hoe komt de pupilreflex tot stand?
   

Als de pupil kleiner wordt ....

1. spannen de kring- en de straalsgewijs lopende spieren in de iris
2. ontspannen de kring- en de straalsgewijs lopende spieren in de iris
3. spannen de kringspieren en ontspannen de straalsgewijs lopende spieren in de iris
4. ontspannen de kringspieren en spannen de straalsgewijs lopende spieren in de iris

Scherpstellen

1. kringspier
2. lensbandjes
3. lens
   

(accomoderen)

animatie

Het oog

Diepte zien

Het oog

pupilreflex

accomoderen

Bijziend

Verziend

Je zit een boek te lezen. je kleine zus komt binnen en je kijkt op naar haar.
Beschrijf kort wat er in je ogen gebeurt!