1.3 Gesteente wordt verplaatst

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 1.3: Gesteente wordt verplaatst

Deze les:

- herhaling vorige les

- nieuwe lesstof

- aan de slag

Vorige les

- verwering; welke soorten

Vorige les

- verwering; welke soorten

- wat is mechanische verwering?

Vorige les

- verwering; welke soorten

- wat is mechanische verwering?

- wat is chemische verwering?

Vorige les

- verwering; welke soorten

- wat is mechanische verwering?

- wat is chemische verwering?

- wat is een karstgebied en hoe ontstaat het?

Mechanische verwering

1. Vorstverwering
   
2. Verwering door temperatuurverschillen
   
3. Biologische verwering
   

Chemische verwering: 

Verwering van gesteente door werking van zuurstof en vocht.

Verwering

Mechanische verwering

Chemische verwering

Vorstverwering

Verwering temperatuur verschillen

Biologische verwering

Karstgebieden

Gebieden van kalksteen worden ook wel karstgebieden genoemd. 

Gebied dat gekenmerkt wordt door het oplossen van kalksteen.

1. Dit is een jong gebergte
2. Dit is een oud gebergte

Een jong gebergte heeft ........

1. Lage toppen, schuine wanden en ondiepe dalen
2. Diepe dalen, hoge toppen en steile wanden

Welk gesteente is dit?

1. sedimentgesteente
2. stollingsgesteente

Welke vorm van verwering zie je?

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering

Welke vorm van verwering zie je?

1. Vorstverwering
2. Biologische verwering
3. Verwering door temperatuurverschil

Paragraaf 1.3: Gesteente wordt verplaatst

leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat massabewegingen zijn.
• Je kunt 3 soorten erosie onderscheiden en je kan het proces vertellen en tekenen.
• Je kunt aan de hand van kenmerken op een afbeelding een rivierdal en een gletsjerdal herkennen.

massabeweging

Gesteente dat langs een helling naar beneden komt onder invleod van de zwaartekracht.

Steile helling

Gesteente gaat rollen of vallen.

Flauwe helling

Gesteente schuift langzaam naar beneden.

 

Een Puinhelling is een helling die bestaat uit verbrokkeld gesteente.

Erosie

De uitschurende werking van stromend water, wind of ijs.

Benedenloop: sedimentatie

• Aan het einde van de rivier is de stroomsnelheid heel laag

• Hierdoor treedt er veel sedimentatie op

• Er ontstaat een delta

                 Def.: Systeem van geultjes, die telkens opgevuld
                            worden met sediment. In de vorm van een delta

Stroming van een rivier

Bovenloop

• Diepe dalen
• Veel erosie
• Stroomt hard

Middenloop

• Veel verweringsmateriaal
• Stroomt minder hard

Benedenloop

• Sedimentatie- neergelegd verweringsmateriaal

• Stroomt langzaam

Delta

Nieuw land in zee dat ontstaat door sedimentatie waar een rivier in zee uitmondt. 

Dus op plaatsen waar rivieren in zee uitmonden, komt zand en klei terecht. Er komen steeds meer lagen die langzaam dikker worden. Als dit proces lang genoeg doorgaat, ontstaat er nieuw land.

Net verweerd gesteente is hoekig en scherp.

Doordat stenen met elkaar botsen  en langs elkaar schuren in de rivier, worden de stenen steeds meer afgerond.

Hierdoor onstaat in de bovenloop van de rivier grind.

V-dal!

Gletsjer: ijsmassa's die langzaam naar beneden bewegen.

rivier/V-dal

gletsjer/U-dal

Firnbekken:

Komvormig gebied in de bergen waar zich sneeuw ophoopt en in ijs wordt omgezet

Voorbeeld U-dal!

Fjorden: een u-vormig dal dat is volgelopen met zeewater.

Een u-vormig dal dat is volgelopen met zeewater.

0

Grind: zien met blote oog.

Zand: zien met blote oog

Klei: alleen zien met microscoop

Verwering en erosie zorgen ervoor dat gesteente in kleine korreltjes uiteenvalt.

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Delta

Aan de slag:

Maak in je schrift een lijst met belangrijke begrippen uit deze paragraaf. Leg de begrippen in je eigen woorden uit en schrijf het in je schrift op.

Klaar? Maak een samenvatting van deze pagina.

Check!

Klopt het dat:

• kunnen jullie vertellen hoe wat een puinhelling is
• weten jullie wat massabewegingen zijn en hoe ze ontstaan.
• weten jullie meer over rivieren en hoe de loop van de rivier is.
• Kunnen jullie verschillende dalen benoemen en herkennen.

Wat zie je hier?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

Wat zie je hier?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

1. U-dal
2. V-dal

Wat heeft de grootste korrels?

1. zand
2. klei
3. grind

Hoe ontstaat een fjord?

U-dal

Gletsjer

V-dal

Rivier

Benedenloop

Bovenloop 

Middenloop

Bekijk de doorsnede van de rivier. Welke omschrijving hoort waar?

Veel erosie

Beetje erosie

Sedimentatie grote stukken

Sedimentatie kleine stukken