Par. 3.2 Democratie in Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Leerdoelen opschrijven

5. Hoe werd Nederland vanaf 1848 bestuurd?

6. Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Leer de begrippen uit je hoofd, blz. 52

Vorige les:

• 1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?
• 2. Waarom kwam België in opstand?
• 3. Wie waren de liberalen?
• 4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Volgende les:

• Hoe werd het kiesrecht uitgebreid? Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?

3.2 DEMOCRATIE IN NEDERLAND

04/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

07/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

11-14/11 GEEN GS LES

18/11 Par. 3.1 Industrie en samenleving

21/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

25/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

28/11 Par. 3.2 Democratie in Nederland

02/12 SO par. 3.1 en 3.2

05/12P ar. 3.3 Politiek en samenleving

09/12 Par. 3.3 Politiek en samenleving

12/12  Par. 3.3 Politiek en samenleving

16/12 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

19/12 Extra

Kerstvakantie

06/01 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

08/01 Par. 3.4 Westerse wereldrijken

13/01 Herhalen

TOETSWEEK 2

TOETSWEEK P2

HOOFDSTUK 3

Studiewijzer

Programma

1. Uitleg par. 3.2

2. Opdrachten maken en bespreken

3. Leerdoelen antwoorden

4. Afsluiten

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?

Achtergrond:

• Napoleon werd verslagen
• Congres van Wenen
• België en Nederland worden één land: het Koninkrijk der Nederlanden. Willem I wordt koning. 
• De Nederlanden werd een constitutionele monarchie (een land met een koning die zich moet houden aan de grondwet)

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?

Nederland had een parlement: de Staten-Generaal. 

Eerste Kamer: gekozen door de koning.

Edelen en regenten kozen de leden van de Provinciale Staten, de volksvertegenwoordiging van de provincies. 

Tweede Kamer: gekozen door de leden van de Provinciale staten.

Samen vormen ze het parlement. 

Wie had vanaf 1815 de macht?

Het parlement moest nieuwe wetten goedkeuren, maar had weinig macht. 

• De koning was het staatshoofd en regeringsleider. 

Koning Willem I was staatshoofd (de persoon met het hoogste gezag in de staat) en regeeringsleider (aanvoerder van de regering die bestond uit hemzelf en zijn ministers).

Hoe veel macht had de koning?

• Ministers benoemen en ontslagen. 
• Hij besliste in zijn eentje over het leger, de buitenlandse politiek en de kolonies. 
• Mocht geld uitgeven zonder het parlement te informeren. 

Tot 1830 een autoritaire bestuur... en de Belgen waren ontevreden!

Belgische Revolutie (Opstand)

1830-1839

Gevolgen:

- 1839: Nederland erkent onafhankelijk België
- NL verliest groot deel van industrie en grondstofbronnen

- 1840: Willem I afstand v/d troon >> Willem II de nieuwe koning

2. Waarom kwam België in opstand?

3. Wie waren de liberalen?

Burgers die streven naar meer vrijheid zijn liberalen. 

• Het parlement moet door verstandige burgers worden gekozen.
• De regering moest het parlement controleren. 

• Het liberalisme is een politieke stroming.
• Partijen zoals de VVD en PVV zijn liberaal. 

De liberalen

Fabrikanten, ondernemers, bankiers steunden de liberalen.

De overheid moest zich zo min mogelijk met de economie bemoeien.

Zo min mogelijk regels.

Willem II

• Willem II volgde in 1840 zijn vader op.
  
• Hij regeerde net zo als zijn vader.
  
• Willem II was de baas en de ministers zijn assistenten.
  
• Willem II zette de grondwet en het parlement buitenspel.
  

Willem I trad af omdat hij niet wilde dat ministers voortaan elk besluit van de koning mee ondertekenden. Daardoor zou hij niet meer alleen kunnen beslissen. Willen I accepteerde die beperkingen van zijn macht. 

Koning Willem II

Willem II regeerde in feite alleen.

Koning Willem II wilde helemaal geen veranderingen.

Grondwetswijzigingen werden door hem altijd afgewezen.

1848

In 1848 was het onrustig in Europa.

Revoluties in Frankrijk, Pruisen en Oostenrijk.

Ook op de Dam in Amsterdam was het onrustig.

4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

In 1848 "veranderde koning Willem II in 1 nacht van conservatief in liberaal."

Koning Willem II was bang voor een revolutie en vroeg Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven!

Afgelopen les...

• Belgische Revolutie
• Liberalen en Thorbecke
• Willem II wordt liberaal
• 1848: revolutie jaar in Europa
• Willem II vraagt Thorbecke om een nieuwe grondwet te schrijven!

Schema maken!

Nieuwe grondwet

• Parlementaire stelsel (het parlement heeft het hoogste gezag en controleert de regering. De regering mag alleen geld uitgeven met toestemming van het parlement).
• De koning is nog steeds staatshoofd, maar geen regeringsleider. Dat werd de minister-president (aanvoerder van de ministers).
• Kabinet: komen bij elkaar in het ministerraad
• Tweede Kamer wordt gekozen door het volk en de Eerste Kamer door de Provinciale Staten. 

Rechtstreekse verkiezingen

• Om de vier jaar kwamen er rechtstreekse Tweede Kamerverkiezingen.
  
• Mannen die een bepaald bedrag aan belasting betaalden mochten stemmen.
  
• Beperkt kiesrecht: censuskiesrecht.
  

Algemeen kiesrecht 

Mannen: 1917

Vrouwen: 1919

Nederland werd een parlementaire democratie: bestuurssysteem waarin de regering afhankelijk is van een parlement dat met algemeen kiesrecht is gekozen. 

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 50-51 opdrachten 3, 4 en 5.

Max. 10 minuten

Eerder klaar? Leer de begrippen van par. 3.2 uit je hoofd, blz. 52

Leerdoelen antwoorden

5. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?

6. Hoe werd het kiesrecht uitgebreid?

Leerdoelen beantwoorden

1. Hoe werd Nederland vanaf 1815 bestuurd?
   
2. Waarom kwam België in opstand?
   
3. Wie waren de liberalen?
   
4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Leerdoel beantwoorden

2. Waarom kwam België in opstand?

3. Wie waren de liberalen?

4. Waarom gaf koning Willem II Thorbeck de opdracht om een nieuwe grondwet te schrijven?

Welkom in de IJzeren Eeuw

vanaf 12:44

Geef de les een cijfer

0100