Examentraining leesvaardigheid

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Leesvaardigheid 4e klas

- Indeling van een tekst

- functies van alinea's

- verbanden en signaalwoorden

- feiten, meningen en argumenten

- leesdoelen en strategieën

Hoe is een goede tekst opgebouwd?

1. Inleiding en middenstuk
2. Inleiding, middenstuk en slot
3. Middenstuk en slot
4. Inleiding en slot

Wat kan de functie van een inleiding zijn?

1. de aanleiding voor het schrijven van de tekst
2. een anekdote geven
3. een mening geven
4. en belangrijke vraag stellen

Wat zijn signaalwoorden?

1. Ze geven een signaal, zodat je weet waar je gebleven bent met lezen.
2. Ze geven aan wat voor soort tekst het is.
3. Ze geven aan met welk verband je te maken hebt.
4. Ze geven aan voor welk publiek de schrijver de tekst heeft geschreven.

Begrippen

Je moet een aantal begrippen kennen en weten te gebruiken. 

Wat is een deelonderwerp?

Wat betekent "citeer".

Wat is een "tussenkopje".

Wat betekent "noteren".

De hoofdgedachte van de tekst bestaat uit:

1. Een hele zin
2. één woord

Noem een voorbeeld van een signaalwoord van tegenstelling.

Welk woord is een signaalwoord van opsomming?

1. Echter
2. Ten derde
3. Omdat
4. Want

Op de kermis staan veel gevaarlijke attracties, zoals de Sky-dive. Welk signaalwoord is zoals?

1. Voorbeeld
2. Vergelijking
3. Conclusie
4. Tegenstelling

Wat is een feit?

1. Een uitspraak over iets wat waar of niet waar is. Controleerbaar.
2. Een uitspraak over iets wat waar of niet waar is. Niet controleerbaar.

Wat is een mening (standpunt)?

1. Wat iemand ergens van vindt. Controleerbaar. Je bent het ermee eens.
2. Wat iemand ergens van vindt. Controleerbaar. Je bent het ermee oneens.
3. Wat iemand ergens van vindt. Niet controleerbaar. Je kunt er eens of oneens mee zijn.
4. Wat iemand ergens van vindt. Niet controleerbaar. Je kunt er niets van zeggen.

FEIT

- Uitspraak over iets wat waar of niet waar is

- Een feit kan je controleren

Voorbeeld van een feit:

De helft van de veertienjarigen in Nederland krijgt €50,00 kleedgeld per maand.

Je kunt controleren of dit waar is door in de krant te kijken of het op internet op te zoeken.

MENING (STANDPUNT)

- Wat iemand ergens van vindt

- Het is niet controleerbaar

-Je kunt het eens of oneens zijn

- Signaalwoorden: ik vind, volgens mij, naar mijn mening...

Voorbeeld van een mening (standpunt):

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen.

ARGUMENT 

- Een argument is een uitleg waarmee je een mening of standpunt verdedigt.

- Signaalwoorden: want, namelijk, omdat, immers...

Voorbeeld van een argument :

Ik vind het goed dat jongeren kleedgeld krijgen (mening), want dan leren zij met geld omgaan (argument).

CONCLUSIE

- Als alle argumenten (redenen) zijn gegeven, kan er een conclusie volgen.

- Korte herhaling van meningen en argumenten.

-Signaalwoorden: dus, concluderend, dat betekent...

Voorbeeld van een conclusie:

Het is dus goed dat jongeren kleedgeld krijgen, want dan leren zij met geld omgaan.

Doel

- HET DOEL VAN EEN TEKST HERKENNEN

- BEPALEN VOOR WELK PUBLIEK EEN TEKST IS GESCHREVEN

De schrijver wil bij de lezer iets bereiken, daarom heeft een tekst een DOEL 

DOEL: Amuseren

De schrijver wil je vermaken

DOEL: Adviseren

De schrijver wil je raad geven

DOEL: Instrueren

De schrijver wil uitleggen hoe je iets moet doen

DOEL: Activeren

De schrijver wil dat je iets gaat doen

DOEL: Waarschuwen

De schrijver wil dat je iets NIET doet

Doel: Overtuigen

De schrijver wil zijn mening geven

DOEL: Informeren

De schrijver wil dat je iets te weten komt

De schrijver van een nieuwsbericht wil je?

1. Activeren
2. Informeren
3. Amuseren
4. Overtuigen

PUBLIEK

- Om het DOEL van een tekst te kunnen bereiken, moet de schrijver rekening houden met zijn PUBLIEK

PUBLIEK

Voor welk publiek een tekst bedoeld is,  

zie je aan: 

- het onderwerp 

- het taalgebruik 

- de bron

Wat is een leesstrategie?

1. De manier waarop je een tekst leest.
2. Het leesdoel

Welke strategie gebruik je als je deelonderwerpen wilt vinden?

1. Verkennend lezen
2. Globaal lezen
3. Precies lezen
4. Zoekend lezen

Welke strategie gebruik je als je informatie wilt opzoeken?

Hoe kun je je voorbereiden?

Oefenen op Facet of oude papieren examens