Naamgeving, additie en substitutie

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Naamgeving, additie en substitutie

4 Havo

NOVA paragraaf 5.1-5.4

Doel

• Naamgeving oefenen van alkanen, alkenen, alkaanzuren, alkanolen, alkaanaminen en halogeenalkanen
• Je kunt het product van een additiereactie benoemen
• Je kunt het product van een substitutiereactie benoemen

Hoeveel koolstof atomen heeft methaan?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Geef de naam van het molecuul.

CH​3​​

CH​3​​

CH​2​​

__

__

1. Ethaan
2. Propaan
3. Butaan
4. Pentaan

Hoeveel koolstof atomen heeft buteen?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welke molecuulformule hoort bij welk molecuul?

Sleep van links naar rechts

Propaanzuur

Ethanol

C₂H₅COOH

C₂H₅OH

Een alkaan is verzadigd

1. Waar
2. Niet waar

Welke van de volgende moleculen is een alkeen?

1. C3H8
2. C4H8
3. C5H10
4. C2H6

Wat is de
juiste naam?

1. 4-methylpenta-1,3-dieen
2. 2-methylpenta-1,3-dieen
3. 2-methylpenta-2,4-dieen
4. methylpentadieen

Wat is de juiste systematische naam?

1. butaan
2. 1,3-dimethylpentaan
3. 3-methylhexaan
4. heptaan

opdracht: sleep de juiste naam bij de juiste structuur

ethaan

propyn

etheen

propaan

Welke molecuul zit in deze flessen?

Sleep ernaar toe!

Wat is de algemene naam van zo'n molecuul?

Een alkaanzuur heeft een carboxyl groep

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de juiste naam?

1. hexanol
2. hexaan-5-ol
3. hexaan-1-ol
4. hexaan-2-ol

Wat is de juiste naam?

1. butanol
2. butaandiol
3. butaan-1,1-diol
4. butaan-1,4-diol

Wat is de juiste naam?

1. ethaanzuur
2. propanol
3. hydroxypropaan
4. propaanzuur

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

butaan-1-amine

methaanamine

methaandiamine

sleep de juiste naam bij de juiste structuur

methaanzuur

butaanzuur

ethaanzuur

hexaandizuur

Additie en substitutie

Additie

• 'To add' = iets toevoegen
• Twee beginstoffen geeft 1 product
• Reactie van klein molecuul aan een onverzadigde verbinding (alkeen) waarbij dubbele binding verdwijnt.
• Klein molecuul is meestal waterstof, een halogeen of water.

Additie van waterstof aan propeen

Additie van waterstof aan propeen (2)

additie van HCl aan etheen

Aan elke C van de C=C wordt een atoom toegevoegd

Additie van water aan etheen.

Polyadditie (of additiepolymerisatie)

• Een polymeer kan ontstaan door herhaaldelijke additie: polyadditie.
• Het monomeer is een alkeen (dubbele C=C binding aanwezig).
• Reactie start o.i.v. UV-licht of met een initiator (hulpstof).
• Bijv. polyadditie van etheen geeft het polymeer polyetheen (PE).
• Uiteinden worden weergegeven met ~.

Substitutie

Substitutie = vervanging

Vervanging waterstof voor een halogeen

UV-licht nodig

Voorbeeld substitutie

Bij een additie reactie worden er atomen in een molecuul ...

1. toegevoegd
2. vervangen.
3. verwijderd

Bij een substitutie reactie worden er atomen in een molecuul ...

1. toegevoegd
2. vervangen.
3. verwijderd

De additie van waterstof aan but-1-een geeft hetzelfde molecuul als de additie van waterstof aan but-2-een

1. Waar
2. Niet waar

De substitutie van ethaan met 1 molecuul broom (Br2) geeft:

1. 1,2 dibroomethaan en H2
2. broomethaan en HBr