De vier 'rechtgeleide kaliefen', soennieten en sji'ieten

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De islam: de vier 'rechtgeleide kaliefen' en soennieten/sji'ieten

Behandeling van H1, par. 5 en 7:

- de vier 'rechtgeleide kaliefen (632-661)

- Soennieten en sji'ieten

Lesinhoud

Geschiedenis van de islam:

• De profeet Mohammed en de hidjra
  
• De vier ‘rechtgeleide kaliefen’
  
• De soennieten en de sji’ieten
  
• De verschillende dynastieën
  

Leerdoelen

De leerling kan:

13. De geschiedenis rondom de eerste kaliefen uiteen te zetten.

14. De letterlijke betekenis van kalief geven.

15. Aan de hand van concrete voorbeelden het begripo ‘kalifaat’ uitleggen.

16. Aan de hand van verschillende voorbeelden de betekenis van de begrippen 'jihadisme', 'fundamentalisme' en 'terrorisme' geven. 

17. Het inhoudelijke verschil uitleggen tussen soennieten en sji’ieten specifiek als het gaat om ‘rechtgeleide kaliefen’ en erfopvolging. 

De vier 'rechtgeleide kaliefen', soennieten en sji'ieten

De vier 'rechtgeleide kaliefen'

1. Aboe Bakr (632-634): schoonvader en vriend

2. Oemar (634-644): een van de 

eerste volgelingen

3. Oethmaan (644-656): een van de 

eerste volgelingen

4. Ali (656-661): neef en schoonzoon 

Stamboom profeet

Je zou de stamboom van de profeet op dit punt kunnen aanvullen met Aboe Bakr: hij was de schoonvader van de profeet, doordat de profeet (toen Chadiedja was gestorven) trouwde met zijn dochter Aisja. 

Kalief en kalifaat

De term kalifaat kan je mogelijk bekend in de oren klinken. Maar wat is een kalifaat? Hoe ziet zo'n kalifaat eruit en wat zijn de kenmerken? Het is in eerste instantie letterlijk niets anders dan een soort staatsvorm, waar de kalief het hoofd van is. Zoals een koning het hoofd is van een koninkrijk. In het verleden hebben ook na de vier 'rechtgeleide kaliefen' nog kaliefen bestaan. Een kalief wordt niet altijd door het recht gekozen, zoals bij de eerste vier 'rechtgeleide kaliefen', soms roept iemand zichzelf uit tot kalief. 

Het kalifaat van IS

In juni 2014 roept IS (voorheen ISIS) het kalifaat uit. Dit kalifaat heeft een aantal kenmerken die worden uitgelicht in  het artikel dat je hier rechtsonder op de slide kunt terugvinden. let op: in dit artikel gaat het dus uitsluitend over het kalifaat van IS en daarmee niet perse over alle kalifaten.

Lees hier het artikel: IS roept kalifaat uit

Sji'ieten

Sji'ieten hechten in tegenstelling tot soennieten waarde aan erfopvolging ten aanzien van de opvolging van profeet Mohammed. Soennieten hielden hun oude stamgewoonten aan, die kozen hun leider door middel van verkiezingen. Soenna betekent traditie, zij volgde dus de traditie. Sji'ieten niet. Sji'ieten noemen hun opvolger geen kalief maar imam. Er zijn 12 imams erkend.
Verwar de term imam hier niet met de soennitische versie (komt later aan bod bij het behandelen van de moskee). 

De 12e imam verdween op mysterieuze wijze en leeft ‘in het verborgene’ en op zijn terugkeer als verlosser wordt gewacht. 

Aangezien er nu dus geen imam aanwezig is, is de hoogste geestelijke leider nu de 'leider' van de sji'ieten. deze wordt ook wel molla of ayatollah genoemd.

Ayatollah Khomeini

Ayatollah Khomeini (Iran), leider iraanse revolutie van 1979 hervormde het land naar een streng religieus-fundamentalistische staat. 

1. Omschrijf welke rol de eerste drie 'rechtgeleide kaliefen' spelen bij het vastleggen van de definitieve tekst van de Koran.

Een aantal begrippen 

Jihadisme: 

Letterlijk > jihad, dat betekent strijden voor je geloof (en dat kan op verschillende manieren). Praktijk > het begrip slaat eigenlijk altijd op personen die door middel van geweld strijden voor hun geloof/de islam om de islam uiteindelijk overal te vestigen. 

Fundamentalisme: 

Letterlijk > terug naar de basis (bijvoorbeeld de begintijd van de religie, zoals het is bedoeld). 

Praktijk > fundamentalisme kent vele vormen en zegt eigenlijk niets over wat iemand dan precies geloofd. 

Terrorisme: 

Letterlijk > zonder daar recht toe te hebben geweld gebruiken om jouw doel te bereiken of iemand dreigen geweld aan te doen hierom.

2. Lees het artikel over IS op slide 7. Welke kenmerken (jihadisme, terrorisme en/of fundamentalisme) zou jij aan IS toekennen die het karakter van IS het beste omschrijven? Licht ook toe waarom je voor deze kenmerken hebt gekozen.

Leerdoelen

De leerling kan:

13. De geschiedenis rondom de eerste kaliefen uiteen te zetten.

14. De letterlijke betekenis van kalief geven.

15. Aan de hand van concrete voorbeelden het begripo ‘kalifaat’ uitleggen.

16. Aan de hand van verschillende voorbeelden de betekenis van de begrippen 'jihadisme', 'fundamentalisme' en 'terrorisme' geven. 

17. Het inhoudelijke verschil uitleggen tussen soennieten en sji’ieten specifiek als het gaat om ‘rechtgeleide kaliefen’ en erfopvolging. 

Volgende les

Geschiedenis van de islam:

• De profeet Mohammed en de hidjra
  
• De vier ‘rechtgeleide kaliefen’
  
• De soennieten en de sji’ieten
  
• De verschillende dynastieën