H3 §3 Armen en rijke gebieden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, havo
• Leerjaar 1

H3 §3 

Arme en rijke gebieden

Herhaling vorige paragraaf

Weet je het nog?

Armoede komt meer voor in landen met een laag bbp per hoofd.

1. Juist
2. Onjuist

Wat is het HDI (Human Develoment Index)

1. Een kaart waarop welzijn en welvaart te zien is
2. Een kaart waarop het BBP te zien is
3. Een kaart waarop het inkomen van land zichtbaar is
4. Een kaart waarop de levensverwachting van een land zichtbaar is

Leerdoelen

Na deze les kun je...

• Uitleggen hoe kolonialisme heeft bijgedragen aan de verschillen tussen arm en rijk in de wereld.
  
• De wereld indelen in centrum, semiperiferie en periferie.
• Relaties tussen landen in het centrum en landen in de periferie beschrijven.

Centrum in de wereld

• In de oudheid werd Delphi als ‘de navel’ of het middelpunt van de aarde gezien.
  
• In de middeleeuwen was dat Jeruzalem.
  
• Het fysieke middelpunt van het moderne graadnet ligt midden in de Atlantische Oceaan. 
  

Wat is momenteel het middelpunt van de wereld, wie is het rijkst en wie heeft er de meeste macht?

Kolonialisme

Europese landen hebben vanaf 1500 grote delen van de wereld veroverd.

Zij verdienden goed aan de koloniën door te handelen in:

landbouwproducten, grondstoffen en mensen.

Lokale bevolking:

Werd gedwongen te werken.

Stierf door Europese besmettelijke ziekten.

Begin 17e eeuw begon Nederland in Azië stukken land van de Portugezen te veroveren (Jakarta 1619).

Later:

Kaap de Goede Hoop (1652)

Suriname (1667-1954)

Heel Indonesië (1816-1949)

Korter: o.a. Sri Lanka, Taiwan, Stukjes Brazilië, Australië

Kort na Nederland ook het Verenigd Koninkrijk.

1884: Koloniale conferentie in Berlijn

Europese landen verdelen koloniën in Afrika.

• Periferie
• Semi-periferie
• Centrum

Ieder hun eigen rol

Na WO2 (onder druk van VN): dekolonisatie.

• Kortom: Europa profiteerde door verovering, militair geweld, uitbuiting, slavenhandel.
• Nog steeds zichtbaar in de centrum-periferie verdeling.

Centrum-periferiemodel

Periferie: de armste landen, vaak vroegere koloniën met nog steeds slecht bestuur en conflicten

Centrum: de rijkste landen met veel kennis, geld en macht

De economie van veel perifere landen is de afgelopen decennia hard gegroeid.

Ze bevinden zich nu tussen het centrum en de periferie in: semiperiferie.

Verdeling van de beroepsbevolking

Hoe zijn werkende mensen verdeeld over de sectoren landbouw, industrie en diensten.

Kenmerken & relaties

Periferie:

Hier werken veel mensen in de landbouw, zij leveren grondstoffen en landbouwproducten.

Kenmerken & relaties

Semiperiferie:

Hier werkt een kleiner deel van de bevolking in de landbouw, en een groter deel in de industrie. In deze industrie worden vaak minder ingewikkelde producten gemaakt, zoals kleding en etenswaren.

Kenmerken & relaties

Centrum:

Hier is veel kennis en geld, in het centrum worden met dure machines specialistische producten gemaakt zoals medicijnen en elektrische auto’s.

GB 285F Ontwikkeling samenstelling beroepsbevolking 1960-2012

Oefentoets paragraaf 3

4 vragen

Wat is Nederland?

1. Periferie
2. Semiperriferie
3. Centrum

Wat is het juiste begrip wat hoort bij kolonialisme

1. Stierven door Europese ziektes
2. Kregen goed betaald
3. Hadden licht werk
4. Mochten vrijwillig werken

Waar hoort het land China bij?

1. Perriferie
2. Semiperriferie
3. Centrum

Hoe herken je een land dat zit in de Perriferie

Laatste 2 vragen:

Noteer twee dingen die je deze les hebt geleerd

Klik op 'bewaren' als je je antwoord hebt ingevuld!

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Klik op 'bewaren' als je je antwoord hebt ingevuld!

Werelddelen

Aan de slag!

• Lezen: §3.3
• Maken: §3.3 (Blz. 22): 2, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 14 (Huiswerk voor donderdag 6 maart)

Stil werken

Fluisterend werken

Normaal overleggen mag