2V 6 P4 Verlicht denken Franse Revolutie 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

Leerdoelen

• Je kunt verschillende voorbeelden noemen van verlicht denken op cultureel (religieus), politiek, sociaal en economisch gebied. (T1)

• Je kan uitleggen de begrippen ‘godsdienstvrijheid’, ‘volkssoevereiniteit’, ‘natuurlijke rechten’, ‘vrije markteconomie’ en ‘trias politica’ uitleggen en koppelen aan de juiste filosoof. (T1)

• Je kunt drie manieren noemen waarop de verlichte ideeën snel verspreid konden worden onder de hogere standen van de bevolking. (T1)

• Je kan uitleggen hoe salons en de tolerantie in de Republiek bijdroegen aan de verspreiding van de ideeën van de Verlichting. (T2)

• Je kunt uitleggen welke verschillen er waren tussen de manier waarop het bestuur in de Republiek, Engeland en Frankrijk waren georganiseerd (specifiek de rol van de koning). (T2)

• Je kan uitleggen waarom de ideeën van de Verlichting vooral in Frankrijk veel aanhang kregen. (I)

• Je kan uitleggen waarom de ideeën uit de Verlichting, zoals die van John Locke en Montesquieu, een bedreiging waren voor het absolutisme (van bijvoorbeeld Frankrijk). (I)

Leerdoelen

• Je kunt de begrippen ‘Staten-Generaal’, ‘Nationale Vergadering’, ‘grondwet’, ‘Franse Revolutie’, ‘Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger’, ‘Girondijnen’, ‘Jacobijnen’ en ‘Terreur’ omschrijven. (R)

• Je kunt de algemene historische begrippen ‘democratie’, ‘monarchie’ ‘democratische revolutie’, ‘democratisering’, ‘grondwet (constitutie)’ en ‘staatsburger’ uitleggen. (T1)

• Je kan uitleggen waarom Lodewijk XVI voor het eerst in 150 jaar de Staten-Generaal bij elkaar riep. (T1)

• Je kan de korte en lange termijn oorzaken van de opstand van de derde stand (Franse Revolutie) benoemen en uitleggen. (T2)

• Je kan uitleggen waarom de derde stand de Nationale Vergadering oprichtte en wat het doel was van deze vergadering. (T1)

• Je kan uitleggen waarom de Bestorming van de Bastille een belangrijk moment van de Franse Revolutie werd. (T1)

Verspreiding Verlichtingsideeën: salons en opera’s

Republiek 

Engeland

Frankrijk

Wij zijn sinds 1688 de eerste constitutionele monarchie ter wereld, dat wil zeggen dat er een grondwet is waar ook de koning zich aan moet houden

Wij gebben geen centraal bestuur, iedere provincie bestuurt zichzelf. Grote beslissingen over handel en oorlogvoering worden wel gezamenlijk genomen

Wij hebben een absoluut heerser, de koning bepaalt alles

Andere landen zijn jaloers op ons rijke landje. Er gaan geruchten dat ons land wordt aangevallen door meerdere landen tegelijk. Ons leger is machtig op zee, maar op land zijn wij erg zwak.

Onze koning verspilt veel van ons geld aan oorlog, feesten en jagen. Als hij geld nodig heft, verhoogt hij gewoon de belastingen voor het volk.

Wij zijn katholiek. Veel protestanten ontvluchten ons land, omdat ze ergens anders hun geloof wel kunnen uitoefenen..

Wij zijn het rijkste land van Europa, dankzij onze handelsvloot en het bezit van Indië bloeit onze handel

Bij ons wordt niemand vervolgd vanwege zijn godsdienst. Toch hebben de protestanten in ons land meer rechten.

Absolutisme en Verlichting

Verspreiding Verlichtingsideeën: salons en opera’s

Republiek 

Engeland

Frankrijk

Wij zijn sinds 1688 de eerste constitutionele monarchie ter wereld, dat wil zeggen dat er een grondwet is waar ook de koning zich aan moet houden

Wij gebben geen centraal bestuur, iedere provincie bestuurt zichzelf. Grote beslissingen over handel en oorlogvoering worden wel gezamenlijk genomen

Wij hebben een absoluut heerser, de koning bepaalt alles

Andere landen zijn jaloers op ons rijke landje. Er gaan geruchten dat ons land wordt aangevallen door meerdere landen tegelijk. Ons leger is machtig op zee, maar op land zijn wij erg zwak.

Onze koning verspilt veel van ons geld aan oorlog, feesten en jagen. Als hij geld nodig heft, verhoogt hij gewoon de belastingen voor het volk.

Wij zijn katholiek. Veel protestanten ontvluchten ons land, omdat ze ergens anders hun geloof wel kunnen uitoefenen..

Wij zijn het rijkste land van Europa, dankzij onze handelsvloot en het bezit van Indië bloeit onze handel

Bij ons wordt niemand vervolgd vanwege zijn godsdienst. Toch hebben de protestanten in ons land meer rechten.

Absolutisme en Verlichting

L'État, c'est Moi

• De wil van de koning is wet. Dit noem je absolutisme. 
  

• Lodewijk XIV was een Franse koning met asolute macht. 
• Deze macht is door god gegeven: droit divin (goddelijk recht)

• Zo hoeft dus ook niemand aan de koning te twijfelen...

0

Onrust groeit tijdens Lodewijk XV (15)

(18e eeuw)

Betaal belasting, God regeert via mij!”

= absoluut

Woont in Versailles

Geeft veel geld uit

Heeft veel maîtresses

Misoogst

1788

• Door mislukte oogsten waren de graanprijzen (en dus ook de prijs van brood) enorm gestegen. Er ontstonden zelfs hongersnoden.

• Ondertussen moest de 3e stand wél veel belasting betalen.
  

Frankrijk gaat failliet

mei 1789

• Feesten, paleizen, bestuur en oorlogen kosten heel veel geld, maar het geld is op. 
• Koning Lodewijk XVI wil graag meer geld hebben, en roept daarom (voor het eerst in 175 jaar) de Staten-Generaal bij elkaar. De vergadering van de 3 standen.

Ruzie

Eind 18e eeuw: 3e stand slechter dan ooit.

In 1788 en 1789 mislukten de oogsten 

• brood werd duurder & er was weinig werk
• De Franse schatkist was leeg:
•  Koning gaat extra belastingen heffen…. 
• MAAR dit keer wil hij dat ook de eerste en tweede stand meebetalen.
• Grote Vergadering (dit was al 175 jaar niet gebeurd!)
•  tijdens de vergadering kregen de drie standen ruzie
  

Een vergadering ontstaat uit de ontevreden derde stand. Zij willen een grondwet. 

De Nationale vergadering

Een vergadering ontstaat uit de ontevreden derde stand. Zij willen een grondwet. 

De grondwet is een document waarin vastgelegd staat wat de rechten en plichten van burgers zijn en hoe het bestuur is geregeld. 

Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger

De Nationale vergadering schaft de standensamenleving af: alle Fransen krijgen gelijke rechten en plichten

Absolutisme wordt afgeschaft. Koning moest regels volgen.

Er komt een nieuw bestuur: Rijke burgers kregen bijvoorbeeld stemrecht.