Powercollege 3 'Spierkracht, windkracht, waterkracht'

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

PC 3 'Spierkracht, windkracht, waterkracht'

• teams aan
• geluid uit
• camera aan
• code lessonup invoeren

GO!

PC 3

Leerdoelen:

• Ik ken verschillende materialen, die al heel lang door mensen worden gebruikt

• Ik ken verschillende manieren van productie.
• Ik weet hoe productie van sommige producten door de eeuwen heen is veranderd
• Ik ken de begrippen ambacht, nijverheid en industrie
  

Leer

Leer is al zo oud als de mensheid en werd voor verschillende doeleinden gebruikt zoals tenten, kleding, waterzakken etc. en uiteindelijk ook voor meubels.

Leer

Vóór de middeleeuwen werden de huiden gedroogd bij het kampvuur en gevet. Hierdoor trad er conservering op. Vanaf de Middeleeuwen werd gelooid met behulp van vet, aluin en plantaardige materialen. Door de eeuwen heen zijn deze middelen over de gehele wereld gebruikt. Het looien nam veel tijd in beslag en men ging naar methoden zoeken om dit te versnellen.

Leer

Pas in de loop van de 19e eeuw wordt het door de technologische ontwikkeling mogelijk om het looiproces te versnellen en te vereenvoudigen met behulp van allerlei machines.

In 1848 wordt de looiende werking van chroomzouten ontdekt.

In begin 20e eeuw wordt het mogelijk om synthetische looistoffen te maken ( deze zijn vooralsnog) minder van kwaliteit. Chroomlooiing wordt nog steeds het meest gebruikt.

Glas

Glas in haar meest primitieve vorm is waarschijnlijk zo oud als de aarde zelf. Ook op de maan blijkt glas aanwezig te zijn. In één van de maansteenmonsters, meegebracht door de bemanning van de Apollo-14, heeft men glas aangetroffen.

Glas

De eerst holle glazen voorwerpen verkreeg men door een vloeibare glasachtige massa rond een vorm van kiezelhoudende klei te gieten. Na het verharden van het glas werd de vorm verwijderd en de zo kregen vazen en kruikjes konden worden gepolijst en versierd met gekleurde glasdraden. Zo'n vijftien eeuwen werd dit procédé onveranderd toegepast. Het resultaat bestond uit broze voorwerpen, dikwijls rijk van kleur, maar weinig doorschijnend.

 

Het oudste holle glas uit El Amarna (Egypte) waarschijnlijk gemaakt door arbeiders uit Mesopotamië

Glas

Een belangrijke doorbraak in het maken van glas is de ontdekking van het glasblazen tussen 27 v.Chr. en 14 A.D. De vorm van de lange metalen buis, gebruikt voor het glasblazen, is sindsdien niet veel veranderd.

De oude Romeinen begonnen in de laatste eeuw voor Christus met het blazen van glas in een vorm. Hierdoor nam de mogelijkheid een grote variëteit aan vormen van holle glazen voorwerpen te maken enorm toe.

Beton

Al in de Oudheid kende men de voordelen van het gebruik van (ongewapend) beton. (=beton zonder ijzer er in). De Romeinen gebruikten het bij de bouw van bruggen en aquaducten en bij de bouw van het Colosseum en het Pantheon. Als bindmiddel werd meestal hydraulische kalk of tras gebruikt. Later raakte deze betontechniek eeuwenlang in onbruik.

 Na de uitvinding in 1824 van het Portlandcement werd het gebruik van beton herontdekt.

Omstreeks 1845 werden ook de eerste experimenten met gewapend beton

uitgevoerd. (= beton met met ijzer er in), en dat gebruiken we nu nog steeds.

 

Sieraden

Het versieren van je lichaam is waarschijnlijk zo

oud als de
mensheid. Beschildering, tatoeage en

piercing van lichaamsdelen, maar
vooral het jezelf

behangen met blinkende en kleurrijke voorwerpen

zijn
universeel en typisch menselijk.

Sieraden

In het begin van de mensheid werden stenen, schelpen, beenderen of dierentanden aan elkaar geregen. Dit werd als sieraad om de hals gedragen. Toen de kunst van het smelten van metaal uitgevonden was, werd de edelsmeedkunst bekend.

In de Romeinse tijd droegen mannen alleen een zegelring.

Vrouwen droegen ook ringen, deze ringen waren vaak fijner

en eleganter afgewerkt. Verder pronkten de dames graag

met prachtige sierspelden, haarspelden, haarbanden,

oorbellen, armbanden, halssnoeren, halskettinkjes en enkelbandjes.

Ring van Commodus

Sieraden

Per cultuur verschillen de versieringen sterk, maar vrijwel overal is een voorkeur te zien voor vijf dingen:

1. Verfraaiing:Sieraden zijn sinds oudsher bedoeld om het lichaam te verfraaien.

2. Bescherming: sieraden gedragen als amulet in veel culturen denken mensen dat edelstenen beschermende krachten hebben

3. Symbolisch:  als aandenken gebruikt, zoals trouwringen en medaillons.

4. Functioneel: Sieraden hadden soms een functie, bijvoorbeeld om kleren samen te houden, of denk aan een een haarspeld.

5. Statussymbool: Sieraden als statussymbool als teken van rijkdom en macht.

Fibula

Eén van de beroemdste archeologische vondsten van Nederland is een grote fibula (broche).  De broche is gemaakt van goud en ingelegd met verschillende kleuren glas, almandijn (een rode halfedelsteen) en parels langs de rand.

Het inlegwerk in cloisonné toont christelijke vormen, zoals twee kruisen in elkaar. De speld is rond 800 gemaakt en waarschijnlijk gedragen door een hooggeplaatst persoon.

Het kostbare sieraad is waarschijnlijk in de put verborgen vanwege gevaar, bijvoorbeeld de aanvallen van Vikingen op Dorestad in de vroege negende eeuw.

ambacht en nijverheid

In de middeleeuwen leefde iedereen redelijk autarkisch. Mensen moesten alles zelf maken. Vanaf de middeleeuwen gaan mensen specialiseren. Er ontstaan veel verschillende beroepen. Dat is zo gebleven.

ambacht

Een ambacht is handwerk dat wordt aangeleerd om een beroep mee uit te oefenen.

ambachten zijn er al in de middeleeuwen, maar ze bestaan nog steeds:

Gewandmakers Dekenwevers Kuipers  Pelsers Haarkoper

Bij ambachten wordt gebruik gemaakt

van spierkracht windkracht of waterkracht.

nijverheid

nijverheid een verzamelnaam voor allerlei beroepen waarbij met de hand producten gemaakt werden.

Dit gebeurde vooral tijdens de late middeleeuwen en de paar eeuwen daarna, tot de tijd van de industriële revolutie. Toen kwamen er machines die dit werk overnamen en sneller konden doen.

industrie

Met de verbeteringen van James Watt aan de stoommachine verandert de wereld. Ambacht en nijverheid maken vaak plaats voor industrie. Maar ze blijven ook naast elkaar bestaan.

Je kunt nog steeds naar de ambachtelijke slager, je kunt handgemaakte kleding kopen van nijverheidsbedrijven en je kunt industriële producten kopen, die met machines zijn gemaakt.

ambacht & nijverheid

Een ambacht is handwerk dat wordt aangeleerd om een beroep mee uit te oefenen.

Nijverheid = een verzamelnaam voor allerlei beroepen waarbij met de hand producten gemaakt werden. 

Industrie = een verzamelnaam voor allerlei beroepen waarbij met machines producten gemaakt werden. 

Dank voor je aandacht

Maken nabeschouwing

Klaar?

Verder met je GPO