2.1 Nazisme als een donkere wolk over Europa deel 1 blz. 38/39

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Duitsland in Europa 1918-1991

2.1 - Nazisme als een donkere wolk over Europa deel 1

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.

39. de crisis van het wereldkapitalisme 

40. het voeren van twee wereldoorlogen 

41. racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 

42. de Duitse bezetting van Nederland

45. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de

daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog;

47. de eenwording van Europa 

48. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot

ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen 

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Waar gaat dit thema over?

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950 en de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

2.1 Nazisme als een donkere wolk over Europa

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa? (1918-1945)

2.2 Koude oorlog en de Duitse deling

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na WOII? (1945-1961)

2.3 De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

2.1 Nazisme als een donkere wolk over Europa

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa? (1918-1945)

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

• Dodelijke loopgravenoorlog zonder veel terreinwinst.
• Moderne wapens kosten veel levens
• Door zwakke bondgenoten staat Duitland er grotendeels alleen voor
• Deelname Verenigde Staten (1917) maken het voor Duitsland steedse moeilijker verder te vechten
•  Wapenstilstand: Geallieerden eisen democratische hervormingen in Duitsland
• Ontstaan parlementaire democratie in Duitsland

De Eerste Wereldoorlog

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

• In de laatste dagen van de Eerste Wereldoorlog is het chaos in Duitsland. 
• De keizer vlucht
• Een nieuwe regering probeert de wapenstilstand te tekenen die zorgt voor een einde aan de oorlog
• 11 november 1918 wordt in een treinwagon bij Compiegne de wapenstilstand getekend.
• Einde WOI en einde keizerrijk

Het einde van het Duitse keizerrijk

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

• Opluchting einde oorlog, maar...

• Hoe gaat de nieuwe republiek functioneren?
• Wapenstilstand moest worden omgezet in vredesverdrag. Hoe zou dat uitpakken?
• Hoe moest de economie weer opgang gebracht worden?

Over de oplossingen, en wie deze moest gaan uitvoeren, waren de meningen zeer verdeeld.

De moeilijke start van het nieuwe Duitsland (1919 - 1923)

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

De nieuwe democratische republiek had vanaf het begin veel tegenstanders.

• monarchisten wilden het keizerrijk behouden/terug
• oude elite en legerleiding geloofden niet in democratie
• communisten wilden revolutie naar Russisch voorbeeld
• Verspreiding dolkstootlegende
• Veel teleurgestelde ex-soldaten sloten zich aan bij communistische, conservatieve of fascistische groepen

Het loopt dus niet echt lekker met die nieuwe republiek. En het werd nog erger...

De politieke situatie: voor het eerst een democratie

"Zij dragen de letters van de firma, maar wie draagt zijn geest?"

Wat zou daarmee bedoeld worden? En wie zijn de dragers?

2.1 Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

Spartacusopstand en de dolkstootlegende

Van 5 tot 12 januari 1919,  enkele maanden na het einde van de Eerste Wereldoorlog, vond in Berlijn de Spartakusopstand plaats. Het was een opstand van de Spartakusbond, een communistische beweging die net als de bolsjewieken in Rusland een radenrepubliek wilde instellen. De opstand werd hard neergeslagen.

Dolkstootlegende: complottheorie die verklaart dat het Duitse leger nog best door had kunnen vechten, maar dat zij waren verraden door de socialistische regering.

In de laatste oorlogsmaanden was er sprake van een zekere chaos in Duitsland. Noem twee ontwikkelingen die bijdroegen aan die chaos.

Waar en wanneer werd de wapenstilstand getekend?

Met het beëindigen van de oorlog waren de zorgen niet voorbij voor Duitsland. Noem drie problemen waar het land mee te kampen had.

Waarom noemen we Duitsland in de periode van 1919 tot 1933 de Republiek van Weimar?

Welke groepen waren overwegend tegen de democratische republiek en waarom?

De dolkstootlegende is een verhaal met elementen die waar zijn, maar ook met elementen die verzonnen zijn.
- Wat is waar?
- Wat is verzonnen?

De foto's die Willy Römer tussen 1919 en 1933 maakte in Berlijn, brengen verschillende factoren in beeld die hebben geleid tot de ondergang van de Republiek van Weimar.

Licht dit toe door bij deze foto (zie hiernaast en volgende slide):
- een punt van kritiek op de leiders van de Republiek van Weimar te noemen en
- aan te geven op welke wijze dit in de foto zichtbaar wordt.

Een foto uit 1922 van Willy Römer van een veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, aan het front blind geworden en na de oorlog straatmuzikant