7.3: Bevruchting

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Bevruchting

Bloemen, vruchten, zaden

Deel 2: Een-/tweehuizig, een-/tweeslachtig, bevruchting, verspreiding van zaden

planning do

1. checkvragen bs2 stuifmeel
   
2. theorie bs3 bevruchting
   
3. PR 1, bloembouw
4. opdr bs3 (13-16)
5. nakijken

1. onkruidkookboek

B2: Bestuiving

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat bestuiving is
• Je kunt het verschil benoemen tussen kruisbestuiving en zelfbestuiving
• Je kunt de kenmerken noemen van insectenbloemen en windbloemen

Welke dieren dragen ook bij aan bestuiving, naast bijen?

Kruisbestuiving: stuifmeel komt op stamper van dezelfde plant

1. Waar
2. Niet waar

Noem drie kenmerken van insectenbloemen

Noem drie kenmerken van windbloemen

Deze les

Verschil eenslachtig en tweeslachtig

Verschil eenhuizig en tweehuizig

Wat gebeurt er bij bevruchting?

1 t/m 8: zelfbestuiving, kruisbestuiving of 

geen bestuiving?

Eenslachtig of tweeslachtig

Eenhuizig: 1 plant nodig voor voortplanting.

Tweehuizig: 2 planten nodig voor voorplanting.

Plant P t/m T:
een/tweeslachtig en een/tweehuizig?

Kan een tweeslachtige plant tweehuizig zijn?

1. Ja
2. Ja, alleen als de mannelijke en vrouwelijke bloemen op dezelfde plant zitten
3. Nee

Vrouwelijke geslachtsorgaan

Herhaling

0

Van bloem naar vrucht

Een bloem is er alleen maar voor bestuiving en bevruchting. 

Zaden zorgen voor nieuwe planten.

Hiervoor moeten ze wel verspreid worden.

 Bevruchting

Voor bevruchting is eerst bestuiving nodig. Er is een stuifmeelkorrel van dezelfde plantensoort op de stempel. 

Uit elke stuifmeelkorrel groeit een stuifmeelbuis (pollenbuis) met kern door de stijl naar het vruchtbeginsel. 

Hier zie je één stuifmeelbuis.

In het vruchtbeginsel kan de bevruchting plaatsvinden.

Bestuiving: Stuifmeelkorrel komt op de stempel (een deel van de stamper). Het is een stuifmeelkorrel van eenzelfde plantensoort.

1

Kern bevindt zich in de top van de stuifmeelbuis

2

Stuifmeelbuis met kern op weg naar één zaadbeginsel

Zaadbeginsels liggen in het vruchtbeginsel

3

In elk zaadbeginsel bevindt zich een eicel.

De stuifmeelbuis met kern is bijna aangekomen bij één zaadbeginsel.  

Na bestuiving kunnen er meerdere stuifmeelbuizen richting het vruchtbeginsel groeien.

4

Bevruchting

De buis gaat door de stijl naar een zaadbeginsel. Als de buis daar aankomt knapt de top open zodat de kern van de stuifmeelkorrel de eicel kan binnendringen. 

Bevruchting:

De kern van de mannelijke geslachtscel smelt samen met de kern van de vrouwelijke geslachtscel. Er is een eicel die bevrucht is.

De bevruchte eicel noem je een zygote.

Opening in de zaadhuid met vlakbij de eicel (vrouwelijke geslachtscel) met daarin een kern. De top van de stuifmeelbuis knapt open. De kern van de stuifmeelkorrel dringt de eicel binnen en smelt samen met de eicel. Dat is bevruchting. Er is nu een bevruchte eicel ontstaan. Deze noem je een zygote.

1

Pollenbuis met de kern van de stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel) groeit door de stijl naar een zaadbeginsel met daarin een eicel (vrouwelijke geslachtscel).

1

Zaadbeginsel

In het zaadbeginsel bevindt zich de eicel (vrouwelijke geslachtscel). 

De eicel ligt vlakbij de opening in de zaadhuid. 

Na de bevruchting groeit het zaadbeginsel uit tot een zaad 

en de bevruchte eicel tot een kiem.

Opening in de zaadhuid met vlakbij de eicel (vrouwelijke geslachtscel) met daarin een kern.

1

De zaadhuid zit om het zaad en bestaat uit een paar vliesjes

2

Het binnenste deel van het zaadbeginsel: 1 of 2 zaadlobben. 

De zaadlobben bevatten zetmeel, dat is reservevoedsel voor het jonge plantje. Het wordt gebruikt door de kiem tijdens het kiemen.

3

Steeltje van het zaadbeginsel, het zit vast aan het vruchtbeginsel.

4

Eicel met kern, vlakbij de opening

5

Het vruchtbeginsel groeit uit tot de vrucht 

(met daarin het zaad).

0

Van bevruchte eicel tot kiemplantje

Direct na de bevruchting beginnen de eicel en het zaadbeginsel te groeien.

Uit het zaadbeginsel ontstaat een zaad.

Uit de bevruchte eicel ontstaat een kiem. 

Een zaad is bedekt met een zaadhuid en bevat één of twee zaadlobben.

De zaadlobben bevatten zetmeel als reservevoedsel.

Ze leveren energie aan de kiem voor het kiemen. 

Kieming - kiemen betekent dat de kiem uitgroeit tot een kiemplantje. 

Meerdere stuifmeelbuizen

Er kunnen meerdere stuifmeelbuizen door de stijl groeien.

Die gaan naar verschillende zaadbeginsels

Als een eicel bevrucht is, kan een zaad ontstaan. 

Als een eicel niet wordt bevrucht, groeit 

DAT zaadbeginsel niet uit tot zaad

Hoe vaak is
de appel minimaal bevrucht?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Benoemen

dit is het ....

vruchtbeginsel

1

dit is de ....

stijl

2

dit is de ....

stempel

3

dit zijn de ....

Kroonbladeren

4

dit is de ....

bloemsteel met daarboven de bloembodem

5

Na de bestuiving gaat door nr. 2

de pollenbuis met de kern van de stuifmeelkorrel

In nr. 1 ....

zitten de zaadbeginsels met daarin de eicellen

Het zaad ontwikkelt zich

Nadat de eicel en de kern van de stuifmeelkorrel zijn samengesmolten.

in het zaadbeginsel

aantekeningen

• lees bs3 goed door
• maak (korte!) aantekeningen over bs3 

- Je kunt beschrijven hoe bevruchting bij zaadplanten verloopt

- je kunt beschrijven welke veranderingen er in het vruchtbeginsel plaatsvinden na bevruchting.

planning do

1. practicumopdracht 1, blz 82 en 83 wb
2. opdrachten bs3 (13-16) in werkboek
3. nakijken en verbeteren (met kleur!)

tijd over? Werken aan onkruidkookboek!

Noem 3 dingen die je de deze
les hebt geleerd

koken met onkruid

1. opdrachten 13 t/m 16 afmaken
2. nakijken mbv classroom en andere kleur pen!
3. Werk aan de A4-pagina's voor elke plant.
   

• Pagina 1: Een recept met de plant.
  
• Pagina 2: Leuke weetjes, aandachtspunten en een tekening van de plant.
  

      o Plak de gedroogde plant er op

      o Zorg dat jullie namen op de pagina's staan.

•SO-cijfer:

o Originaliteit en creativiteit van het recept.

o Kwaliteit van de informatie en tekening.

o Netheid en verzorging van de pagina's.

o Samenwerking binnen het tweetal.