Muziek les 2

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Les 2

Vandaag: Muziek?

Verwondersessie:

• Is muziek geluid?
  
• Programmamuziek
  
• Atonale muziek
  

Workshopsessie:

Werken aan opdrachten: Stijlpresentatie 

-> tweetallen maken en artiesten verdelen

-> stap 1 maken: Wie is deze artiest?

Cette vidéo n'est plus disponible

Moet muziek geluid hebben?

Programmamuziek

Muziek die een verhaal uitbeeldt of een gevoel tot uitdrukking brengt. 

Zoals: het opkomen van de zon. 

1e deel

'also sprach Zarathustra' Strauss 1869

programmamuziek

Camille Saint-Saëns 'Carnaval der Dieren'  1886

Camille Saint-Saëns

'Carnaval der Dieren'

1886

expressionistische muziek  

Erwartung,  (verwachting) 1909/ 1924

(opera in één acte/ 4 delen/ 30 min.)

muziek; zonder melodie/ korte motieven of fragmenten

• vrije atonaliteit/ dissonante muziek  losgebroken van wetten van de harmonieleer
• muziek als directe expressie van emoties/ gevoelens
• muziek begeleid niet; versterkt de betekenis van de tekst

 

sprechgesang; een zangsolo tussen spreken ('spontaan') en zingen (ritmisch) 

• niet gemaakt om prettig in het gehoor te liggen
• direct en niet gestileerd (geen mooie melodie/ vaste toon) om emotie mee uit te drukken; 
• soms bijna schreeuwen;                                                               muziek begeleid niet

Een wanhopige vrouw dwaalt ‘s-nachts in een bos op zoek naar haar geliefde. Als zij haar vermoorde man vindt volgt een hallucinerende monoloog waarin gevoelens van extase, woede, tederheid, depressie, jaloezie en hartstocht elkaar in hoog tempo afwisselen.  (nachtmerrie? kranzinnigheid?)

De dodendans: Henri Cazalis
Heen en weer, de Dood is in beweging

Raakt een graf met zijn hiel,

De Dood speelt te middernacht een dansdeuntje,

Heen en weer op zijn viool.

De winterwind fluistert en somber is de nacht

het gejammer betovert de lindebomen;

De witte skeletten schijnen dwars door de schaduw heen

De luchtstroom danst onder hun grote lijkwaden,

Heen en weer, iedereen is in de weer,

Je hoort het kloppen van de botten van de dansers,

een wulps stel zit op het mos

alsof ze genieten van voorbije genoegens.

Heen en weer, de dood gaat voort

Krassend op zijn schelle instrument.

Een gordijn schuift opzij: de danseres is naakt!

Haar danspartner omhelst haar liefdevol.

De dame is, zegt men, markiezin of barones.

En de groene minnaar een arme wagenmaker -

Jakkes! Zie hoe zij zich overgeeft

Alsof de lomperd een baron was!

Heen en heen, wat een sarabande!

Cirkels van doden geven elkaar een hand!

Heen en heen, in de bende zie je

De koning huppelen bij een boer!

Maar ssst! Plotseling stopt de rondedans,

Ze haasten, ze vluchten, de haan heeft gekraaid

O, de prachtige nacht voor de arme zielen!

En leve de dood en de gelijkheid!

Voor 1900

----------------------------------

Tonale muziek/Tonaliteit 

(er zit een grondtoon in de muziek die voor samenhang zorgt)

Er is een duidelijke melodie en harmonie in de muziek 

(je herkent de structuur in de muziek, het voldoet aan je verwachtingen)

1900- 1950

----------------------------------

Het tonale systeem werd losgelaten...vernieuwing!

- Veel dissonanten

- Atonaliteit

- Melodie kent geen logisch verloop/ grote sprongen/ fragmentarisch

-Klankkleur: andere 'instrumenten' of bijzondere combinatie

- 12 toonsmuziek (dodecafonie)

Schönberg

Schönberg gooit alle muzikale regels overboord en gaat atonale muziek maken. 

Later gaat hij zelfs nog een stap verder en bedenkt een systeem om altijd atonale muziek te maken. 

Beluister het fragment en probeer eens mee te tikken of klappen in de maat. Zit er ritme in?

Het lijkt alsof er willekeurig noten worden gespeeld, maar dit stuk uit 1924 is toen uitgeschreven op papier en wordt nu nog steeds ten gehore gebracht.

Bij een atonaal muziekstuk...

1. voel je vaag een toonsoort
2. voel je een duidelijke toonsoort
3. voel je geen toonsoort
4. klinkt alles dissonant

Hoe noem je muziek die geschreven is op basis van iets wat geen muziek is, zoals een schilderij?

1. Absolute muziek
2. Programmamuziek

Kandinsky

'Impression III Concert'

Dit werk maakt Kandinsky nadat hij naar een concert van Schönberg is geweest.

Muziekstijlen:

In tweetallen presenteer je in les 5 of 6 een muziekstijl vanuit 

een artiest

In les 2/3/4 krijg je tijd om aan je presentatie 

te werken

                    Dolly Parton 

Billie Eilish

               Martin Garrix

       Michael Jackson

Umm Kulthum

                          Within Temptation

       Tupac

Beyone/Jay-z

                Daddy Yankee

                   Blackpink

Aretha Franklin

                           The Beatles

Stap 1 van je onderzoek/presentatie

Onderzoek wie je artiest is/was:

- waar/wanneer geboren?

- levensloop (wat allemaal meegemaakt?)

- hoe kwam je artiest in de muziek terecht?