H6 par 3

• Aardrijkskunde
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

Hoe ontstaan aardbevingen en vulkanen?

aan het eind van deze les

• Kan je het ontstaan van vulkanen en aardbevingen verklaren.
• Weet je op welke manier Turkije te maken heeft met platentektoniek.

De werking van platentektoniek 

nieuwe theorie

Platen bewegen niet/minder door convectie.

Bewegen door trek en duwkrachten.

Plaattektoniek

2. Divergente plaatbeweging
↳ Bewegen van elkaar af

Kan zorgen voor:
- Midoceanische zeerug

Plaattektoniek

3. Convergente plaatbeweging

↳ Bewegen naar elkaar toe 

Kan zorgen voor:
- Gebergte
- Subductie → Trog & Vulkaan

plaattektoniek

Transforme plaatbeweging
↳ Bewegen langs elkaar heen

→ Aardbevingen

Waar in Turkije vind je aardbevingen?

Transforme breukzones in Turkije

In Turkije loopt eigenlijk 1 grote transforme breukzone. Hier ontstaat er met enige regelmaat ontzettend zware aardbevingen. Omdat de huizen niet aardbevingsbestendig zijn (vooral in arme, rurale gebieden), storten veel gebouwen in en vallen er veel slachtsoffers.

1

Er wordt al jaren verwacht dat er op korte termijn een aardbeving gaat plaatsvinden in Istanbul, de grootste stad van Turkije. De bevolkingsdichtheid is hier erg hoog. Ook zijn veel huizen niet aardbevingsbestendig gebouwd. De combinatie van slechte bouw en een hoge bevolkingsdichtheid leidt ertoe dat er waarschijnlijk veel slachtoffers zullen vallen bij een aardbeving.

2

Aardbevingen

Epicentrum = plek aan het aardoppervlak recht boven waar de aardbeving is ontstaan

Hypocentrum = plek in de de bodem waar de aardbeving is ontstaan

Schaal van Richter

- Schaal om de sterkte van aardbevingen te beschrijven
- Bij elke stap omhoog zijn de trillingen 10x zo zwaar

Aardbevingen

Schade hangt af van:

• Schaal van Richter
• Duur van trillingen
• Naschokken
• Stevigheid van gebouwen
• Bevolkingsdichtheid

→ Aardbevingsbestendig bouwen

Vulkanisme

1. Stratovulkaan
↳ Ontstaan bij subductie

- Steile helling

- Dik & stroperig magma

- Explosieve uitbarsting (explosief)

Vulkanisme

2. Schildvulkaan

↳ Ontstaan bij divergentie

- Flauwe helling
- Dun & vloeibaar magma

- Rustige uitbarsting (effusief)

Vulkanisme

3. Caldeiravulkaan

↳ Ontstaan bij subductie

- Oude vulkaan
- Leeggelopen magmakamer

sporen uit het verleden

Grote en Kleine Ararat en mount Tendurek

• 3 oude vulkanen. Te zien aan lavavelden en vulkaankrater

https://earth.google.com/web/search/lava+field+turkey/@39.48568403,44.23478207,1679.6802354a,189307.523279d,35y,34.95839671h,0t,0r/data=CigiJgokCXjMl1yXBkRAEeETzE4JyENAGVc5RGjGa0ZAIfLjIXBnAkZA

sporen uit het verleden

Cappadocië:

lava vulkanisch as en puin zijn achtergebleven op de vlaktes en vormde zich tot tufsteen. ( zacht gesteente)

deze laag bleef miljoenen jaren liggen en door wind en erosie aangetast tot de huidige landschapsvorm ontstond.

Zelve

https://earth.google.com/web/search/zelve/@38.67037689,34.86340659,1052.33265597a,0d,49.46706337y,262.35222571h,100.86460321t,0r/data=CigiJgokCcdoFM1A9ERAETF-ug3XsUJAGeIKTi_imkNAIZUbc_Fyc0BAIhoKFlA4X3YtbkJTbjFzVFJkcGY2RzRCTHcQAg

maken :

opdracht 1 t/m 9

lesstofvermindering: 1-4-5-7-8

klaar?: 
samenvatting maken

opdracht 10 maken