Energiecrisis

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 3

         Energiecrisis

Energiecrisis (2021-2022) 

ANDERE OORZAKEN naast de oorlog in Oekraïne

• Economisch herstel na de pandemie: De corona-pandemie veroorzaakte een plotselinge daling van de energievraag. Terwijl de energievraag in 2021 enorm snel herstelde, bleef het aanbod achter door uitgestelde onderhoudswerkzaamheden aan gasvelden, pijpleidingen en elektriciteitscentrales.

• Chinese importbeperking van steenkool: In december 2020 blokkeerde China de invoer van steenkool uit Australië, China's grootste bron van ingevoerde steenkool, na maanden van importbeperkingen.

• Franse nucleaire uitval: Vanaf eind 2021 werden corrosieproblemen vastgesteld bij een aantal Franse kernreactoren. Tegen april 2022 was meer dan de helft van het nucleaire park buiten werking. In plaats van netto exporteur van stroom werd Frankrijk importeur.

• Klimaatfactoren: De droge, hete zomers hadden negatieve gevolgen voor de elektriciteitsproductie in Europa. Noorse waterkrachtcentrales hadden te lijden onder verminderde regenval, Franse kerncentrales onder onvoldoende koelwater en Duitse steenkoolcentrales kenden bevoorradingsproblemen door lage waterstanden op de Rijn. 

Energiecrisis (2021-2022) mede veroorzaakt door

Russisch-Oekraïense oorlog:

De Russische invasie van Oekraïne in 2022 hebben de energietoevoer van Rusland naar Europa verstoord. 

Het Russische bedrijf Gazprom stopte leveringen aan landen die geen betaling in roebel aanvaardden (Bulgarije, Polen, Finland, Nederland, Denemarken en Letland).

Westerse sancties gericht tegen de Russische energiesector werden aangescherpt na de invasie van Oekraïne.  Rusland reageerde en stopte de gasleveringen aan Duitsland via Nord Stream 1-pijpleiding.   

Op 26 september 2022 werden Nord Stream 1 en 2 opgeblazen.                      https://www.youtube.com/watch?v=WNFwZMkkLjg

Belang Oekraïne voor Rusland: 

politiek = macht / buffer Rusland en het Westen 

militair = marinebasis Sevastopol 

historisch = nauwe banden / onafhankelijkheid 1991 

cultureel = hoofdstad Kiev / Russische taal en cultuur 

economisch = industriesteden Oost-Oekraïne 

Spanningen voorafgaand aan de invasie in Oekraïne

- Oekraïne zoekt toenadering tot Europese Unie

- Russisch leger bezet de Krim om ‘de Russen te beschermen’

Onrustig in Oost-Oekraïne:

- Belangrijke industriesteden voor materieel Russische leger

- Russisch-sprekende bevolking wil zich afscheiden

Energiecrisis

Rusland was voor Europa een belangrijke leverancier van energie.

Pijpleiding via Oekraïne.

Rusland gebruikte het aardgas om Oekraïne onder druk te zetten: 

ruzie = gaskraan dicht, ook voor grote delen Europa 

Rusland zegt: ruzies hebben economische redenen

Oekraïne zegt: ruzies hebben politieke redenen 

Rusland doet aan geopolitiek: 

Macht uitoefenen door gebruik te maken van natuurlijke hulpbronnen of ligging. 

Russisch gas en Europa

Europese landen gebruiken aardgas en olie die ze importeren.

Grootste leverancier was het Russische Gazprom.

Landen werden afhankelijk van Rusland.

Eigen reserves raken op, afhankelijkheid zal zou toenemen.

Vervoeren:

1. pijpleidingen

2. per schip

Europa importeert dus aardgas en olie vanuit Rusland maar ook vanuit noorwegen

Het bedrijf in Rusland die de winning van deze fossiele brandstoffen doen heet Gazprom, dit is een staatsbedrijf. Dit houdt in dat dit bedrijf van Rusland zelf is. Doordat het bedrijf van Rusland zelf is, zorgt ervoor dat het gas een machtsmiddel wordt. Omdat Europese landen dan afhankelijk zijn van de toevoer van gas. Europa heeft zelf ook reserves, maar deze raken natuurlijk me de tijd op. Dit zorgt ervoor dat de afhankelijkheid toe zal nemen.

Hoe komt dat gas hier?

Via pijpleidingen voornamelijk, ook wel via schepen maar dit is bedoeld voor belangrijke industriehavens.

www.consilium.europa.eu

Nederland: gas uit Rusland in Groningen

De overheid wil van Nederland een internationaal gasknooppunt maken.

Nederland koopt gas op en bewaart dit.

Nederland verkoopt gas door voor een hogere prijs.

Nederland is de grootste aardgasproducent van de Europese Unie. Ook spelen we een hoofdrol bij de levering van aardgas: Nederland als gasrotonde. Nederland heeft een complete infrastructuur ingericht voor de productie, transport, opslag en doorvoer van aardgas. Daarmee hebben we een strategische positie verkregen. We importeren bijvoorbeeld aardgas uit Noorwegen en Rusland. Dit gebruiken we zelf of exporteren het weer naar het buitenland, bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koningrijk, België en Italië. De rol van Nederland als Europese gasrotonde is niet alleen goed voor onze economie, het is ook belangrijk voor de leveringszekerheid.

Ondergrondse gasopslag is onderdeel van de gasrotonde. Door zomers gas op te slaan in lege gasvelden, hebben we in koude winters een extra buffer, die we snel kunnen inzetten als er pieken ontstaan in de vraag naar aardgas. Want ‘s-winters is de vraag naar gas soms wel driemaal zo groot als in de zomer. Dergelijke buffers in lege gasvelden hebben we in Grijpskerk, Norg en in Bergermeer.

www.rijksoverheid.nl

Wat kunnen huishoudens en bedrijven doen om minder energie te gebruiken?

Iedereen kan iets doen om minder energie te verbruiken. Dit scheelt geld en maakt Nederland minder afhankelijk van gas uit Rusland. Bovendien is het beter voor het klimaat. 

Met de campagne ‘Zet ook de knop om’ vraagt de overheid huishoudens en bedrijven zoveel mogelijk energie te besparen en in ieder geval de drie belangrijkste maatregelen te nemen (zie volgende slides).

Maatregelen voor huishoudens om energie te besparen:

• Zet de thermostaat maximaal op 19 graden en verwarm alleen de ruimtes waar mensen aanwezig zijn.
• Zet 's avonds of bij het van huis gaan de thermostaat op 15 graden.
• Douch maximaal 5 minuten.

Maatregelen voor bedrijven om energie te besparen:

• Sluit de deuren waar dat kan, om zo min mogelijk warmte te verliezen.
  
• Stel de klimaatinstallatie zuiniger in en controleer regelmatig het energieverbruik.
  
• Investeer in het isoleren van het pand.

classroom.google.com

Energierekeningen verlagen- Europese afspraken

Op 6 oktober 2022 namen de EU-landen een noodverordening aan in verband met de hoge energieprijzen om burgers en bedrijven te helpen die het zwaarst door de energiecrisis worden getroffen.

De verordening bevat 3 noodmaatregelen:

• vermindering van elektriciteitsgebruik

• plafonnering van de inkomsten van elektriciteitsproducten

• zorgen voor een solidariteitsbijdrage van de fossiele sector

www.consilium.europa.eu