3.1 Amsterdam stapelmarkt van de wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Republiek in de Gouden Eeuw

3.1 Amsterdam stapelmarkt van de wereld

Wat gaan we doen?

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Aan de slag

5. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je weet hoe het tijdvak heet waar we mee aan de slag gaan. 

2. Je weet welke jaartallen bij dit tijdvak horen.

Leerdoelen

1. Je weet hoe Amsterdam de stapelmarkt van Europa werd;

2. Je weet welke gevolgen de stapelmarkt had voor de landbouw in de Republiek;

3. Je weet de begrippen stapelmarkt en handelskapitalisme te omschrijven.  

Theorie

Niet alleen Amsterdam, ook andere steden in de Republiek groeiden in de Gouden Eeuw. Toen de Amsterdamse grachtengordel van Amsterdam werd volgebouwd, woonde al 60% van de Nederlanders in een stad.

Opschrijven:

De Nederlandse economie werd er meer een van stedelijke handel en nijverheid dan van de landbouw en veeteelt.

Maar de Nederlandse boeren konden die grote hoeveelheid stadsbewoners niet meer van voedsel voorzien.

Theorie

Daarom begon Amsterdam als handelsstad te fungeren door graan uit andere landen te halen. Dit werd snel opgevolgd door wijn, wollen lakens, hout en natuurlijk de specerijen uit Azie.

Opschrijven:

Al snel importeerde en exporteerde Amsterdam goederen uit de hele wereld. Omdat alles tijdelijk in Amsterdamse pakhuizen werd opgeslagen en opgestapeld werd de stad de stapelmarkt van Europa.

Die eerste import van graan werd zo de basis voor de handel (negotie) en leverde het meeste op. Deze handel kwam via Scandinavie en de Oostzee en noemde men moedernegotie.

Theorie

Amsterdammers dreven al heel lang handel met havenstad Antwerpen. Hier hebben ze veel van geleerd o.a:

  

Opschrijven: 

Handelskapitalisme: kapitaal vermeerderen door handel te drijven en door gekochte (ingevoerde) materialen en grondstoffen te laten bewerken en daarna met meer winst te verkopen. 

Theorie

Maar in 1585 namen de Spanjaarden Antwerpen in (oorzaak)

Alle rijke (Joodse) handelaren verhuisden toen naar Amsterdam en namen hun hele kapitaal en handelsnetwerk mee. Amsterdam werd nog rijker! (gevolg)

Theorie

Naast Antwerpenaren kwamen er ook veel Duitsers naar Nederland. De oorspronkelijke Nederlandse bevolking groeide en zo groeide de verstedelijking van de Republiek. 

  

Opschrijven: 

Nederland werd ontzettend rijk tussen 1600 en 1700 (de zeventiende eeuw). Nederland had veel voorspoed en welvaart, een Gouden Eeuw.

Aan de slag

Keuze uit:

1. Maken paragraaf 3.1 (0,5 bonus op de toets). 

2. Expertniveau:  Schrijf in 50-100 woorden een verslag over de Spaanse Furie van Antwerpen (hierbij vervalt paragraaf 3.1).

Leerdoelen nabespreken

1. Je weet hoe Amsterdam de stapelmarkt van Europa werd;

2. Je weet welke gevolgen de stapelmarkt had voor de landbouw in de Republiek;

3. Je weet de begrippen stapelmarkt en handelskapitalisme te omschrijven.