Reinaert de Vos 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Programma

- twee satires

-> Reinaert de Vos (Middeleeuwen)

-> Lof der zotheid (Renaissance, zie andere LessonUP)

Wat is satire?

• Satire: verzamelnaam voor kunstuiting waarin stevige maatschappijkritiek wordt geleverd, meestal op humoristische wijze.​
  
• Dit project: Middeleeuwse satire en moderne satire

Een analyse

Informatie (deel 1)

Reinaert de vos

• Tweede stand (adel)
• Getrouwd met Hermeline
• Familie van: Grimbeert de das (neef)

Begane misdaden:

• verkracht Hersinde (wolvin);
• plast in de ogen van de kinderen van de wolf Isegrijn, waardoor ze blind werden;
• stal worst van Courtois;
• dwingen van Cuwaert tot seksuele handelingen ('credo leren');
• vermoord Coppe de haan.

Koning Nobel

• Tweede stand
• Rechtvaardig (geeft Reinaert de kans zich te verdedigen), maar makkelijk beïnvloedbaar (de 'schat')

Bruun de beer

• Behoort tot de tweede stand
• Dom en inhalig: Bruun denkt alleen maar eten en kan niet vooruit denken
• Betrokken bij daging nr. 1

Tibeert de kater

• Tweede stand
• Hij denkt dat hij sluw is, maar dat valt wel mee (Reinaert is sluwer!).
• Hij kan zich goed verdedigen wanneer hij in het nauw gedreven wordt.
• Daging nr. 2

Wat is satire?

• Satire: verzamelnaam voor kunstuiting waarin stevige maatschappijkritiek wordt geleverd, meestal op humoristische wijze.​
  
• Dit project: Middeleeuwse satire en moderne satire

Satire

Grimbeert de das

• Tweede stand
• Grimbeert is goedgelovig en aardig: hij heeft als enige vertrouwen in Reinaert.
• De neef van Reinaert
• daging nr. 3

Belijn de Ram

• Eerste stand (hofkapelaan van de koning)
• Belijn is gelovig, goedgelovig en eerzuchtig: hij schept op over de 'belangrijke brief' van Reinaert aan de koning
• Betrokken bij de pelgrimstocht van Reinaert naar Rome en Palestina

Cuwaert de haas

• Tweede stand
• Cuwaert is angstig en volgzaam
• Cuwaert is betrokken bij de aanklacht (Pancer) en de pelgrimstocht.

Speaking name

De naam van het personage zegt al iets over zijn / haar karakter: Hersint, Cuwaert en Courtios?

Informatie (deel 2)

Hofdag

• Aanklachten Isegrijn, Courtois en Pancer
• Verdediging Grimbeert
• Aanklacht Cantecleer
  

De dagingen

1. Bruun
2. Tibeert
3. Grimbeert

De rechtszitting

• Binnenkomst Reinaert (verdediging)
• Herhaling van aanklachten
• Vonnis
  

De list

• Bekentenis van Reinaert
• Verhaal van schat
• Wraak
  

De wraak

• Moord op Cuwaert
• Terugkeer Belijn
• Afloop
  

Analyse

• Parodie op een ridderroman

• Satire

• Adel
• Kerk
• Dorpelingen
• Rechtsspraak
  

De schrijver

Willem

Er is een ding dat we zeker weten: hij heeft 'De Madocke' geschreven. 

Jacob van Maerlant verwijst er namelijk naar in zijn middeleeuwse encyclopedie Naturen bloeme (ca 1350)

De rest is een gok

• Derde stand? Waarschijnlijk was hij een advocaat (derde stand) of een troubadour
• Waarschijnlijk komt hij uit Gent.
• Hij heeft de Reinaert niet zelf bedacht, slechts vertaald vanuit het Frans

De rest is een gok

• Waarschijnlijk kijkt hij heel kritisch naar de adel en de maatschappij: hij stelt duidelijk belangrijke vragen over waarom bepaalde mensen de macht hebben en of dat wel juist is.
• Dapper dat hij zijn naam eronder heeft gezet (maar wel vreemd: zonde van ijdelheid): kritiek is nu openbaar geuit.

Vragen

Wat is antropomorfisme?

1. Betekent in het Middelnederlands: een dier.
2. Het gebruik van dieren in verhalen.
3. Het menselijk afschilderen van dieren.

In welke eeuw is Reinaert de vos geschreven?

1. 11e eeuw
2. 12e eeuw
3. 13e eeuw

Waarom heeft de auteur gekozen voor dieren in plaats van mensen in zijn verhaal? Meerdere antwoorden zijn goed.

1. Omdat het grappig is.
2. Om indirect kritiek te geven.
3. Omdat het origineel is.
4. Omdat het herkenbaar is.

Waar komt het verhaal oorspronkelijk vandaan?

1. Catalonië
2. Vlaanderen
3. Frankrijk
4. Holland

Welk genre is dit verhaal?

1. Een ridderroman
2. Een satire

Naar welke soort verhaal verwijst de structuur van het verhaal?

1. Geestelijke epiek
2. Dierenepiek
3. Sprookje
4. Ridderroman

Wie stuurt koning Nobel als tweede naar Reinaert?

1. Cuwaert de haas
2. Belijn de ram
3. Tibeert de kater
4. Isegrijn de wolf

Welk dier gaat er als enige in het verhaal dood?

1. Cuwaert de haas
2. Tybeert de kater
3. Bruun de beer
4. Belijn de ram

Wat is de relatie tussen grimbeert en Reinaert?

1. Ze zijn broers
2. Ze zijn oude vrienden.
3. Ze zijn neven.

Welk dier is Pancer?

1. Een vos
2. Een bever
3. Een luipaard
4. Een eekhoorn

Welk lichaamsdeel verliest Bruun de beer?

1. De neus
2. Een oog
3. Het oor
4. Een vinger

De burcht van Reinaert heet

1. Den Vosschenhole
2. Welkomtuus
3. tuus
4. maupertuus

Wat is de straf voor Reinaert?

1. De galg
2. Een pelgrimstocht naar Rome maken.
3. Hij wordt niet gestraft.