Theater - Cultuur van de Kerk

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Cultuur van de Kerk

Theater

Cultuur van de Kerk

'Planctus'

Klaagzang waar verdriet of rouw mee wordt uitgedrukt.

Vanaf de 12e eeuw klaagzangen over de maagd Maria:

'Plantus Mariae'

Werden ook af en toe in kerk gezongen.

Belangrijk voor ontstaan liturgisch drama.

SPEL

(door acteurs)

THEATER

VORMGEVING

lichaam

stem

speelstijl

mise-en-scène

decor

locatie

kostuum

grime/hairstyling

rekwisieten/attributen

belichting

muziek

geluidseffecten

Vormgeving theater

Spel:

Lichaam

Stem

Speelstijl

Mise-en-scène

Theatervormgeving:

Locatie

Decor

Kostuum

Grime en hairstyling

Rekwisieten

Attributen

Belichting

Muziek

Geluid en geluidseffecten

Didactische functie

Bijbelverhalen aan de ongeletterde kerkbezoeker uitleggen en ze te verlevendigen

Ontwikkeling Liturgisch drama

1. Geestelijken verbeelden in de eredienst Bijbelverhalen, teksten zijn in het Latijn.

2. In 8e/9e eeuw worden tropen, korte gezongen dialogen, toegevoegd aan gezangen om het levendiger te maken.

3. Rond 1100 gingen leken meespelen in de verbeeldingen van het Bijbelverhaal, dus het Latijn werd vervangen door volkstaal.

4. Paus verbiedt in 1216 toneel in kerk, want voorstellingen worden steeds uitbundiger en volkser (niet gepast in eredienst). Vanaf nu werden ze buiten de kerk uitgevoerd.

Tropen

Gezongen gedeelten in de liturgie werden later uitgebreid met teksten  en toneelspel.

Paastrope: verhaal opstanding van Jezus.

Korte dialoog met enkele toneelaanwijzingen.

Mysteriespelen: geestelijk toneelstuk over belangrijkste verhalen uit de Bijbel. Duurde soms meerdere dagen, podium met hemel/hel.

Mirakelspelen: toneelstukken waarin heilige/Maria hoofdrol speelt in ontknoping. Wagenspelen, simultaan scènes opgevoerd.

Wereldlijk toneel

Ernstige, abele spelen gevolgd door sotternie (klucht)

Voorbeelden:

• Lanseloet van Denemarken
• Drie daghe here 

Klucht

- Herkenbare, komische situaties in het verhaal

- Speelstijl is luchtig en komisch

- Gespeeld in begrijpelijke spreektaal (eigen volkstaal)

- Vaak uitgevoerd door reizende toneelgezelschappen in de open lucht (bv. marktpleinen)

Locaties toneel in middeleeuwen

• In de kerk (indien gespeeld door priesters, aangevuld met komedianten)
• Op het kerkplein / in het portaal bovenaan de kerktrappen
• In de kastelen of de kasteeltuinen
• (Op stellages/wagens) op het marktplein