Les 4 - 1.3 Lezen - Artikel, onderwerp, hoofdgedachte

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

We beginnen altijd met lezen

Lesprogramma

• Huiswerk bespreken (1.1 Fictie) 
• Uitleg: onderwerp, hoofdgedachte, uiteenzetting, tekststructuren
• Teksten lezen en opdrachten maken
• Nabespreken

Onderwerp en deelonderwerp

Als je een tekst hebt gelezen, kun je het onderwerp bepalen.

Een onderwerp bestaat vaak uit verschillende deelonderwerpen.

Een deelonderwerp herken je
vaak aan een tussenkopje.

Onderwerp: iPad in de klas

Deelonderwerpen:

• digitale schoolboeken 
  
• altijd internet 
  
• interactief onderwijs
  

De hoofdgedachte

De hoofdgedachte is een heel korte samenvatting in één zin. Het is het belangrijkste wat de schrijver wil vertellen. 

• De hoofdgedachte = het onderwerp + dat wat daarover verteld wordt.  

• Om de hoofdgedachte te formuleren moet je dus eerst het onderwerp bepalen. 

• Het onderwerp = waar de tekst over gaat. Dat kun je vaak met één of enkele woorden zeggen.

Hoe vind je het onderwerp van een tekst?

Het onderwerp

Het onderwerp van een tekst vind je door te letten op: 

1. de kop 
   
2. de eerste zin of de eerste alinea 
   
3. een illustratie bij de tekst 
   
4. tussenkopjes en vetgedrukte of onderstreepte woorden in de tekst 

Hoe vind je de hoofdgedachte van een tekst?

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte = het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt.

Zo vind je een hoofdgedachte:
1. Onderwerp zoeken.

2. Wat is het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp vertelt? Antwoord in één goed geformuleerde zin. 

Dus het onderwerp van een tekst is waar de tekst over gaat en de hoofdgedachte van een tekst is wat de schrijver van die tekst de lezer duidelijk probeert te maken.

Waar vind je de hoofdgedachte?

• Meestal in de eerste alinea of in het slot van een tekst. 
  

• De hoofdgedachte hoeft niet letterlijk in de tekst te staan. 
  

• Let op! Twee teksten met hetzelfde onderwerp kunnen heel goed twee verschillende hoofdgedachtes hebben.

Artikel / uiteenzetting

Informatief schrijfdoel

De schrijver geeft informatie en geeft hierbij een uitleg of toelichting.

Objectief! 

Meningen van anderen mogen genoemd worden.

Opbouw uiteenzetting

Inleiding

Onderwerp introduceren,
Trek de aandacht van de lezer: aanleiding noemen, vraag stellen, hoofdgedachte noemen, anekdote

Kern

Boodschap wordt duidelijk in verschillende alinea's.
Feitelijke informatie. 
De uitleg staat centraal.

Slot

Uitsmijter: samenvatting, conclusie, evt. oplossing probleem.

 Herhaling tekststructuren

Inleiding

Kern

Slot

Verklaringsstructuur

Noemen verschijnsel

Kenmerken

Oorzaken, gevolgen

Samenvatting

Verschijnsel in de toekomst

Vraag-antwoord structuur

Hoofdvraag stellen

Antwoord deelvraag 1-2-3

Samenvatting

Antwoord op hoofdvraag 

uit inleiding

 Herhaling tekststructuren

Inleiding

Kern

Slot

Probleem-oplossing

Probleem introduceren

Waarom aandacht voor probleem

Oorzaak-gevolg

Mogelijke oplossingen

Onderzoeksstructuur

Onderwerp onderzoek

Opzet onderzoek

Resultaten 1-2

Conclusie onderzoek

Wat is een dialect?

Het Haags is ook een dialect!

Aan de slag

huiswerk voor deze les: 1.1 Fictie, opdracht 11, 13 en 15 in je schrift.

Lees de leerteksten op bladzijde 25 en 27, begin daarna aan opdracht 2 en 4 t/m 7

Voor in je agenda:

Huiswerk:

maak af wat niet afkwam deze les en van 1.3 Lezen, opdracht opdracht 2 en 4 t/m 8