§ 9 Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Grammatica

Het meewerkend voorwerp. Blz. 220

Leerdoel

Ik kan het meewerkend voorwerp vinden in een zin. 

Even eerst een herhaling

Stap 1 PV

Zoek de persoonsvorm:

Dit is het belangrijkste werkwoord in een zin. 

Gebruik de vraagproef, tijdproef of getalproef op de PV te zoeken. 

getalproef/tijdproef/vraagproef

getalproef: Zet de zin van enkelvoud om in meervoud óf van meervoud om in enkelvoud. De PV verandert mee. 

Tijdproef: zet de zin om in een andere tijd (van tt naar vt of van vt naar tt). De PV verandert mee van tijd. 

Vraagproef: Zet de zin om in een vraag. De PV komt in de vraag vooraan te staan. 

Stap 2 Onderwerp

Degene die /datgene dat de werkwoorden uitvoert.

Het OW vind je via: WIE/WAT + GEZ.

Stap 3 Gezegde

Zoek alle werkwoorden in de zin. 

Dit zijn alle doe-woorden, dus ook de PV zelf. 

Je hebt een wg

Stap 4 Lijdend voorwerp

Hetgeen dat de handeling ondergaat. 

WIE/WAT + GEZ + OW

Let op: niet elke zin heeft een LV

Stap 5 meewerkend voorwerp

De 5e stap is het zoeken naar een meewerkend voorwerp.

Niet elke zin heeft een MV. 

Je stelt de vraag: 

aan wie + gez + OW + LV?

voor wie + gez + OW + LV?

meewerkend voorwerp

Controleer of je 'aan' kunt weglaten of toevoegen. Daarvoor mag je de woordvolgorde veranderen. 

Voorbeeld 1 MV

Bram wil een kettinkje geven aan zijn vriendin. 

Aan wie wil Bram een kettinkje geven?

'aan zijn vriendin' = MV

Voorbeeld 2 MV

Bram wil zijn vriendin een kettinkje geven. 

Aan wie wil Bram een kettinkje geven?

'zijn vriendin' = MV

(je kunt hier 'aan' bij bedenken)

Voorbeeld 3 MV

Bram geeft een kettinkje cadeau. 

Aan wie geeft Bram een kettinkje cadeau?

NIEMAND = HIER IS GEEN MV

apps.noordhoff.nl

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. Aan wie / Voor wie + wg?
2. Wie of wat + wg + ow?
3. Wie of wat + wg + ow + lv
4. Aan wie / Voor wie + wg + ow + lv?

Een meewerkend voorwerp...

1. … begint altijd met een voorzetsel.
2. … begint nooit met een voorzetsel.
3. … kan met een voorzetsel beginnen, maar dat hoeft niet.
4. … geen idee wat dat is.

Een meewerkend voorwerp

1. staat in elke zin
2. moet altijd aan/voor bevatten
3. staat in een zin met werkwoorden die iets te maken hebben met vertellen of geven
4. "ondergaat'' wat het onderwerp doet

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is.

1. juist
2. onjuist

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. ons
4. toch

Wat is het meewerkend voorwerp (mv)?

Aan hem geef ik niets.

1. Aan hem
2. geef
3. ik
4. niets

Wat is het meewerkend voorwerp?

'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Hij gaf haar een kus.

1. Hij
2. gaf
3. haar
4. een kus

Wat is het meewerkend voorwerp?

Ik vertel Johan de waarheid.

1. Johan
2. dat
3. de waarheid
4. Zit er niet in

Zij geeft aan Jesse een zonnebril.

meewerkend voorwerp=

1. Zij
2. geeft
3. aan Jesse
4. een zonnebril

Aan het werk

Maken: Opdracht 1.1 en 1.2 in je boek en opdracht 1.3, 1.4, 3, 4 en 6.1 in je schrift

Klaar? Werk op de licentie en oefen de grammatica.

.