2.4 - Zwanger (4VWO)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2 - Voortplanting

4 VWO

Thema 2 - Voortplanting

2.1 - Ongeslachtelijke voortplanting

2.2 - Geslachtelijke voortplanting

2.3 - Hormonen

2.4 - Zwanger

2.5 - Seksualiteit

2.6 - SOA's en geboorteregeling

2.7 - Ongewenst kinderloos

2.3 - Hormonen

herhaling

Wat is de functie van GnRH?

1. Stimuleren van de Geslachtsorganen
2. Stimuleren van de Hypothalamus
3. Stimuleren van de hypofyse
4. Remmen van de Hypothalamus

FSH heeft bij mannen invloed op de

1. Sertoli cellen
2. Leydig cellen
3. spermatocyten

Welke hormonen maakt de hypofyse?

1. oestrogeen & LH
2. FSH & LH
3. LH & progesteron
4. Oestrogeen & FSH

Wat stimuleert LH bij de man?

1. vorming van zaadcellen door de sertolicellen
2. Vorming van testosteron door de cellen van Leydig
3. Vorming van FSH door de follikel
4. Alle antwoorden zijn goed

Waar wordt oestrogeen geproduceerd?

1. Hypofyse
2. hypothalamus
3. Follikel
4. Nieren

2.4 - Zwanger

Doelen van deze paragraaf

Je kan uitleggen hoe de ontwikkeling van zygote tot volgroeide baby gaat

Je kan de fasen van de geboorte benoemen en toelichten

Hormonen

Regelen eisprong:

FSH [hypofyse] - Rijping eicel

LH [hypofyse] - Eisprong

Oestrogeen/Progresteron [follikel/gele lichaam] - in stand houding baarmoederslijmvlies

Verandering bij bevruchting

Gele lichaam maakt nog steeds progesteron

Niet door LH (geremd door progesteron) maar HCG (Humaan Choriongonatropine)

HCG gevormd door zygote (=bolletje cellen na beruchting) eerste week, daarna door placenta

Verandering bij bevruchting

Na 3 maanden sterft gele lichaam af -> placenta maakt progesteron

Progesteron: 

- remt (net als bij normale cyclus) LH en FSH afgifte

- houdt (net als bij normale cyclus) baarmoederslijmvlies in stand

- Stimuleert ontwikkeling melkklieren

Embryonale ontwikkeling (1)

Eerste weken - embryo - voorzien van zuurstof en voedingsstoffen door moeder

Na bevruchting - zygote (bolletje cellen)

Ontwikkelt door klievingsdelingen

celdeling(klievingsdeling)

Embryonale ontwikkeling (2)

Morula - klompje cellen

Blastula - holte met vocht binnenin bolletje cellen

embryoblast/embryonaalknop - deel van klompje cellen dat embryo zal worden

trofoblast - buitenste laag cellen

chorion/buitenste vruchtvlies - ontstaat uit trofoblast, vormt uitstulpingen in baarmoedeslijmvlies

Embryonale ontwikkeling (3)

Embryoblast ontwikkeld -> twee holten: 

amnionholte en dooierzak

Cellen tussen holten worden het embryo

Ontwikkeling van placenta

Bloedvaten vanuit kind naar placenta

vertakking tot dunne haarvaten

Bloed moeder - bloed kind gescheiden door membraan

Stoffen uitgewisseld door passief en actief transport

Voedingsstoffen, zuurstof, afvalstoffen

Ontwikkeling van placenta

Sommige ziekteverwekkers en schadelijke stoffen kunnen door het membraan -> van moeder op kind doorgegeven

vb. syfilis, HIV, nicotine, alcohol

Uitwisseling tussen moeder en foetus

Binas 86E

Uitwisseling tussen moeder en foetus

In de navelstreng vinden we 3 bloedvaten: 2 zuurstofarme slagaders en 1 zuurstofrijke ader. Zuurstofrijk bloed gaat naar de foetus toe, zuurstofarm bloed gaat van de foetus af.

Er vindt uitwisseling plaats tussen het bloed van moeder en foetus, maar het bloed blijft altijd in het eigen systeem! Het bloed van moeder gaat in de placenta rondom de bloedvaatjes van het embryonale deel van de placenta zitten en daar vindt door middel van diffusie uitwisseling plaats van voedingsstoffen, afvalstoffen, zuurstof en koolstofdioxide. 

Celdifferentiatie

Tijdens embryonale ontwikkeling -> ontstaan weefsels/organen

Stamcellen ontwikkelen tot alle verschillende typen

Cellen beïnvloeden elkaar door afgifte stoffen -> celdifferentiatie

Waar cel zich bevindt, bepaalt welke delen van het DNA tot uiting komen

Soms geprogrammeerde celdood - apoptose

Voorbeeld apoptose - vingers tijdens ontwikkeling verbonden met vliezen. cellen uit vliezen moeten voor geboorte afsterven

Stamcellen

Bij volgroeide organismen -> cellen gespecialiseerd

Embryonale stamcellen -> kunnen ontwikkelen tot alle soorten menselijke cellen

Adulte stamcellen -> beperkte ontwikkelmogelijkheid (te vinden in bijv. beenmerg)

De geboorte

Indaling - begin weeën (samentrekking spieren)

Uitdrijving - weeën met tussenpozen; baarmoederhals en baarmoedermond worden wijder - ontsluiting

Nageboorte - verwijdering placenta, resten navelstreng en vruchtvliezen vanuit baarmoeder 

Vragen

Door wat wordt het hormoon HCG gemaakt?

1. de placenta
2. het gele lichaam
3. het embryo
4. de follikels

Het gele lichaam (en later de placenta) produceert progesteron. Wat is geen functie van progesteron?

1. Ontwikkeling melkklieren
2. Remming productie LH en FSH
3. In stand houden baarmoederslijmvlies
4. Stimuleren groei van de zygote

Aan het werk

Maken: 25-29, 32-35

Lezen: 2.5

Morgen 2.5 + bijwerken opdrachten 2.4