2 vmbo- kgt thema 1.1 tot 1.4 verbranding en ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

2 vmbo- kgt thema 1.1 tot 1.4 verbranding en ademhaling

Toetsweek

1.1: Verbranding: 

• Je weet dat voor verbranding zuurstof nodig is en dat koolstofdioxide ontstaat
• Je kunt het verband beschrijven tussen verbranding en lichamelijke inspanning

Een stof die kan verbranden = een brandstof

 

• Is dit het enige wat we nodig hebben voor verbranding?
  

• Nee, we hebben ook zuurstof nodig!!!

Doe de proef met de kaars

Basis: LWB blz 10, opdracht 3

Doe de proef met de kaars

Kader: WB blz 6 opdracht 1

Bij verbranding komt energie vrij

• warmte
• beweging
• licht

Verbranding in je lichaam

Waar? ----------In iedere cel van ons lichaam

Brandstof?-----glucose en natuurlijk zuurstof

Verbrandingsproducten?---CO2 en waterdamp

Energie?--------beweging en warmte

 

Toetsweek

1.2: Het ademhalingsstelsel: 

• Je kunt in een afbeelding van het ademhalingsstelsel de onderdelen benoemen
• Je kunt de kenmerken en functies van de delen van het ademhalingsstelsel noemen

Het ademhalingsstelsel

Neus ademhaling

waarom is dat beter dan ademhalen door je mond?

voordelen neus ademhaling

haren en trilharen zuiveren lucht van stof

slijmvlies houdt ziektenverwekkers tegen

je kunt gevaar ruiken

de lucht wordt warm en vochtig

Keelholte en strottenhoofd

In de keelholte zitten de huig en het strottenklepje.

De huig: sluit de neusholte af als je voedsel inslikt. 

De strottenklep: sluit de luchtpijp af.

Toetsweek

1.3: Ademhalen

• Je kunt de werking van de longblaasjes beschrijven.
• Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht.
•  Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen.

1.3 Ademhalen

Aan de uiteinde van de vertakkingen van de bronchiën zitten longblaasjes.

Rondom de longblaasjes zit een netwerk van kleine bloedvaatjes: de longhaarvaten.

In de longblaasjes zit lucht en in de longhaarvaten zit bloed.

De wand van de longblaasjes is erg dun. Ook de wand van de bloedvaatjes is erg dun.

Daardoor kunnen zuurstof en koolstofdioxide gemakkelijk door deze wanden heen.

1.3 Ademhalen

Zuurstof uit de lucht wordt door de wanden heen opgenomen in het bloed.

Koolstofdioxide uit het bloed wordt door de wanden heen afgegeven aan de lucht.

Dit noem je gaswisseling.

1.3 Ademhalen

De lucht die je inademt bevat veel zuurstof.

In de longblaasjes gaat zuurstof uit de lucht naar het bloed.

Het bloed vervoert de zuurstof naar de cellen.

In de cellen wordt de zuurstof gebruikt voor de verbranding.

even herhalen!!

1.3 Ademhalen

Bij de verbranding in de cellen ontstaat koolstofdioxide.

De cellen geven de koolstofdioxide af aan het bloed.

Het bloed vervoert de koolstofdioxide naar de longen.

Daar wordt het koolstofdioxide uit de longhaarvaten afgegeven aan de lucht in de longblaasjes.

Daarna adem je de lucht uit.

Ook het water dat bij de verbranding ontstaat, wordt op deze manier afgevoerd.

Bij de ademhaling gebruik je de ademhalingsspieren.

Dit zijn het middenrif, de buikspieren, de tussenribspieren en de spieren bij het sleutelbeen.

1.3 Ademhalen

Je kunt op 2 manieren ademhalen:

- met de borstkas: borstademhaling

- met de buik: buikademhaling

1.3 Ademhalen

Bij borstademhaling bewegen de ribben en het borstbeen.

Bij een inademing spannen de tussenribspieren zich aan. Daardoor bewegen je ribben en je borstbeen omhoog en wordt je borstholte groter. Je longen worden daardoor groter en zuigen de lucht naar binnen: je ademt in.

Als je tussenribspieren ontspannen, bewegen je ribben en je borstbeen omlaag. Je borstholte en je longen worden weer kleiner. De lucht wordt naar buiten geperst: je ademt uit.

1.3 Ademhalen

Bij buikademhaling bewegen het middenrif en de buikwand.

Je middenrif trekt zich samen waardoor het omlaag beweegt. Daardoor wordt je borstholte groter. Je longen worden groter en zuigen lucht naar binnen: je ademt in.

Als je middenrif zich ontspant, keert de buikwand terug in zijn normale stand. Je borstholte en longen worden kleiner: je ademt uit.

Luchtpijp met bronchiën

Longblaasjes

Toetsweek

1.4: Gezonde longen

• Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden

1.4 Gezonde longen

Door verschillende oorzaken kunnen longen en luchtwegen minder goed functioneren.

Iemand wordt dan benauwd of moet vaak hoesten.

Je kunt zelf iets doen om je luchtwegen gezond te houden:

- niet roken

- bewegen

- zingen of een blaasinstrument spelen

- niet buiten sporten met smog

- ventileren

Teer

Teer > zwarte vettige stof

- Kankerverwekkend

-Longen worden hierdoor zwart

In de rook van tabak zitten duizenden stoffen die schadelijk zijn

Beschadigde longen

Teer beschadigd de binnenkant van de luchtwegen

Minder goed zuurstof opnemen > minder inspanning 

Conditie wordt slechter

Hart- en vaatziekten

Roken vernauwd bloedvaten

Bloeddruk stijgt

Vetten en cholesterol hopen op in je aderen -> atherosclerose

Hart- en vaatziekten

roken verhoogt kans op bloedstolsels

------>

Hartaanval 

Beroerte

Vape

verdampte vloeistof (soms met nicotine)

• Schadelijke stoffen: Metalen, stikstofverbindingen (en nicotine)
  

• Vape kan leiden tot schade aan de luchtwegen, hartkloppingen en een verhoogde kans op kanker.
  

Bewegen

• Gezond voor de longen
  
• Beter conditie > longen worden sterker
  
• Sporten versterkt de ademhalingsspieren, longinhoud wordt groter
  

Smog

Luchtvervuiling:  vooral  fijnstof

Beter niet buiten sporten

 minder wind -> meer kans op smog

Vroeg in de ochtend

laat in de avond -> minste kans op smog

Longen sterker maken

Zingen of een blaasinstrument bespelen

-> veel ademhalingsoefeningen

Verhoogt conditie

Frisse lucht

• Oude lucht:
• Weinig zuurstof
  
• Ziekteverwekkers           
• Hoofdpijn, slechte concentratie                             


• Ventileren = oude lucht vervangen door verse lucht

Koolstofmonoxide

Koolstofmonoxide kun je niet ruiken, zien of proeven.

 Het komt vrij bij onvolledige verbranding.

Koolstofmonoxide is heel gevaarlijk.

Vervangt zuurstof in je bloed -> zuurstoftekort

koolstofmonoxidevergiftiging: De eerste verschijnselen zijn hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, vermoeidheid en verwardheid.

Uiteindelijk kan je bewusteloos raken en zelfs overlijden.