Lezen- Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

LEZEN oefenen voor de toets

Lesdoelen

Je kent de tekstverbanden en hun signaalwoorden.

 leesvaardigheid bestaat uit:

-leesstrategieën

-onderwerp en hoofdgedachte

-kernzinnen en alinea’s

-hoofd- en bijzaken

-Tekstverbanden en signaalwoorden

De leesstrategie waarbij je de titel, inleiding, tussenkopjes en bron leest en de plaatjes bekijkt, noemen we

1. globaal lezen
2. zoekend lezen
3. nauwkeurig lezen
4. oriënterend lezen

Het doel van oriënterend lezen is

1. voorkennis activeren
2. de betekenis van woorden achterhalen
3. weten wat de kernzinnen van de alinea's zijn
4. weten wat de hoofdgedachte van de tekst is

Leesstrategieën 

- orienterend lezen    doel: weten waar de tekst over gaat en voorkennis activeren

- globaal lezen.            doel: weten wat de deelonderwerpen zijn

- nauwkeurig lezen.   doel: tekstbegrip en hoofdgedachte vinden

- zoekend lezen.             doel: antwoord zoeken op een vraag die je hebt

- kritisch lezen.               doel: controleren of tekst objectief en betrouwbaar is

De kenmerken die horen bij het onderwerp, zijn:

1. een woord of paar woorden
2. een hele zin
3. vinden met orienterend lezen
4. staat meestal in het slot van de tekst

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is datgene wat de schrijver over het onderwerp wil zeggen.

1. juist
2. onjuist

Juist of onjuist?
De hoofdgedachte is altijd een hele zin

1. juist
2. onjuist

Het onderwerp is wat de schrijver over de tekst wil zeggen

1. juist
2. onjuist

onderwerp	hoofdgedachte
vinden met orienterend lezen	vinden met nauwkeurig lezen
een woord of paar woorden	een hele zin let op: geen vraagzin!
waar de tekst over gaat	wat de schrijver over het onderwerp wil vertellen
meestal eerste vraag in een toets	meestal laatste vraag in een toets

De kernzin is de belangrijkste zin van de alinea

1. juist
2. onjuist

De hoofdzaak van een alinea staat vaak in de kernzin van de alinea.

1. juist
2. onjuist

Kernzin, hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken: 

belangrijkste zaken in een tekst

vind je op voorkeursplaatsen (inleiding/slot)

Staat vaak in kernzin van een alinea. 

Wat is het nut?...

• Een tekstverband zorgt voor samenhang in een tekst
• Snel zoeken naar bijvoorbeeld de conclusie - signaalwoorden dus, daarom, dat houdt in...
• Begrijpen waar de tekst over gaat.

herhaling tekstverbanden

1. Doel-middelverband

2. Vergelijkend  verband

3. Samenvattend verband

Doel-middelverband

• Geeft aan welk middel wordt gebruikt om een bepaald doel te bereiken.
• Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van 

Vergelijkend verband

• Laat een verschil of overeenkomst zien
• Signaalwoorden: in vergelijking met, (net) als, evenals, zoals, meer, groter, beter dan, etc. 

Samenvattend verband

• Laat een verkorte weergave van informatie uit de tekst zien
• Signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al 

Tekstverbanden en signaalwoorden

tekstverband	signaalwoorden
chronologisch	daarna, vervolgens, dan
opsommend	ten eerste, ook, bovendien
tegenstellend	maar, echter, in tegenstelling tot
toelichtend	bijvoorbeeld, zo, neem nou
concluderend	dus, daarom, concluderend, dat houdt in
redengevend (waarom iemand iets doet)	omdat, daarom, dus, want, dankzij
oorzakelijk (waardoor iets gebeurt)	doordat, daardoor, als gevolg van
doel-middel	opdat, zodat, om te, door middel van
vergelijkend	zoals, in vergelijking met, als, evenals...
samenvattend	kortom, samengevat, met andere woorden, al met al

De volgende woorden zijn signaalwoorden van OPSOMMING.

1. ten eerste, ten tweede, ook verder
2. vervolgens, toen, terwijl, ten slotte
3. kwadraat, breuk, deelsom, optelsom
4. plus, min, eraf, erbij, keer

Tekstverband: TEGENSTELLING

1. al met al
2. daar staat tegenover
3. zoals
4. waardoor

Welk verband staat in deze zin?
In de winkel haal ik brood en melk.

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Middel-doel
4. Voorwaarde

De volgende woorden zijn signaalwoorden van VOLGORDE VAN TIJD in een tekst.

1. ten eerste, ten tweede, ook, verder
2. 1,2,3,4,5,6,7
3. eerst, daarna, vervolgens, toen
4. maar, waarom, hoezo, waartoe, echt niet.

Welk verband staat in deze zin?
Zijn vriendin daarentegen is wel heel erg aardig.

1. Opsomming
2. Oorzaak-gevolg
3. Conclusie
4. Tegenstelling

Wat is een opsomming?

1. Dat betekent dat er een som staat in de tekst.
2. Als er in een zin of tekst een opsomming wordt gemaakt van iets.
3. Dat betekent dat er iets wiskundigs wordt besproken in de tekst.
4. Als er een eind wordt gemaakt aan een verhaal.

verwijder eerst het stickertje, druk daarna op de startknop. Wat zijn de signaalwoorden voor volgorde van tijd?

1. druk, eerst
2. startknop, daarna
3. verwijder, eerst
4. eerst, daarna