Nepnieuws

• Mediawijsheid
• Lager onderwijs

Organisatie van de les

1. Neem en open je laptop, login .
2. Surf naar 'www.lessonup.com' 
3. Vul de student code in. (Student code: _ _ _ - _ _ _ )
4. Wacht en help je buur.

Nepnieuws

- Ik weet wat de term ‘nepnieuws’ betekent.

- Ik kan erachter komen of een foto of bericht nepnieuws is en weet dat de bron achterhalen daarbij een belangrijke stap is.

www.vrt.be

Wat weet jij over nepnieuws?

Nepnieuws: Hoe zit dat?

• Wat is nepnieuws? Wat is geen nepnieuws?
• Wie publiceert/ verspreidt nepnieuws?
• Waarom wordt nepnieuws gepubliceerd/ verspreid?
• Hoe wordt nepnieuws verspreid? 
• Hoe kunnen we nepnieuws ontmaskeren? 

www.wijsmetmediaomgaan.nl

Wat is nepnieuws? Wat is geen nepnieuws?

'nep' - 'nieuws'

Welke voorwaarden?

1. Het bericht bevat weinig juiste informatie.
2. Het bericht is gemaakt om te misleiden.
3. Het bericht moet een afbeelding bevatten.
4. Het bericht werd met een reden gemaakt.

3 voorwaarden van nepnieuws:

1. Het bericht bevat geen of weinig waarheidsgetrouwe informatie. 
2. Het bericht is met opzet gemaakt en verspreid om ons te misleiden. 
3. Degene die het maakt of verspreidt, doet dit met een specifieke reden, zoals stemmen winnen in de politiek of geld verdienen.

Propaganda

Propaganda is informatie die bedoeld is om een publieke opinie te beïnvloeden. Dit wil mensen aanzetten tot acties.

Behoort propaganda tot nepnieuws?

1. Ja
2. Nee

Haatspraak

Haatspraak zijn uitspraken of beelden die een groep of persoon aanvallen. Dit wil haat zaaien tegen het doelwit op basis van godsdienst, seksuele geaardheid, rassendiscriminatie. 

Behoort haatspraak tot nepnieuws?

1. Ja
2. Nee

Slechte journalistiek

Journalisten vergeten bronnen te checken of trekken verkeerde conclusies waardoor dit misleidend is, maar niet met opzet gebeurt. De nieuwsgebruiker krijgen verkeerde informatie.

Behoort slechte journalistiek tot nepnieuws?

1. Ja
2. Nee

Satire

Satire is een vorm van humor om commentaar te geven op de maatschappij. 

Behoort satire tot nepnieuws?

1. Ja
2. Nee

Framing

Framing is een techniek waarbij een verhaal in een bepaalde context wordt verteld om de boodschap in te pakken met beelden en woorden. Dit is een overtuigingstechniek.

Behoort framing tot nepnieuws?

1. Ja
2. Nee

Wat is geen nepnieuws?

• Framing
  
• Satire
  
• Propaganda
  
• Slechte journalistiek
  
• Haatspraak
  
• Phishing
  
• Complottheorieën 
• Memes 

Waarom wordt nepnieuws gepubliceerd of verspreid? 

Waarom publiceren/ verspreiden mensen nepnieuws?

Redenen:

• Aandacht van de lezers trekken en er geld mee verdienen. 
• Politieke voorkeur van mensen beïnvloeden.
• Personen in een slecht daglicht stellen.

Wie publiceert/ verspreidt nepnieuws?

Een trol = een nepprofiel

Een trol herkennen: 

• Hoelang bestaat het profiel al? 
• Hoeveel volgers of vrienden heeft het profiel? 
• Wat voor foto heeft het profiel?

Nepnieuws ontmaskeren

• voorwaarden van nepnieuws
• HALT - methode 
• aandachtspunten 

HALT-methode:

• Ho, stop: Als een bericht jou extreme gevoelens ( boos, emotioneel, twijfels, …) bezorgt.
  
• Analyseer: Onderzoek de bron. 
• Lokaliseer: Online vergelijken met andere betrouwbare bronnen over een gelijkaardig onderwerp.
• Traceer: Ga na waar de informatie, de beelden, … (echt) vandaan komen.
  

Oefenen

Is het nepnieuws? Ja of nee 

Klaar: Ga op een bekend platform (tiktok, nwsnwsnws, instagram, ...) op zoek naar nepnieuws.

Terugblik

Deepfake

Deepfake herkennen:

• Maakt de mond onnatuurlijke bewegingen?
  
• Beweegt de mond in lijn met de rest van de gezichtsuitdrukking?
  
• Knippert de spreker niet met zijn ogen?
  
• Zitten er ‘vervaagde’ pixels in het beeld?
  
• Wat kun je nog meer zien van het lichaam van de spreker en klopt dat met de bewegingen die het hoofd maakt?
  
• Maak het jezelf makkelijker door de video vertraagd af te spelen, dan vallen eventuele eigenaardigheden nog meer op.