Les 2 - Schrijfdoelen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1,2

Klimaat

Meer dan ooit vroegen we ons dat jaar af

wat de prijs is van kappen

hoe een bosbrand ontstaat

of een dier weet dat het op een eiland leeft

hoe een vogel zich zo weet te vouwen

dat hij precies door het gat van zijn nestkast past

wat het soortelijk gewicht is van smeltend ijs

- hoe altijd soms is

waarom je niet wenteltrap kunt zeggen

zonder dat je hand omhoog kringelt

als rook uit een schoorsteen op een huis

waarin het behaaglijk was

wat het precies is

dat het einde van een tijdperk markeert

Frouke Arns (2018) 

week 1, periode 4

Thema Schrijfvaardigheid

• wat je moet weten voor je gaat schrijven
• theorie en voorbeelden
• zelf schrijfdoelen herkennen 

Schrijfdoelen

Wat wil de schrijver bereiken met de tekst?

Wat is een schrijfdoel?

• Een tekst schrijf je niet zomaar: denk erover na wat je ermee wil bereiken
• Doel dat je wil bereiken met de tekst = schrijfdoel
• Het is makkelijker een tekst te schrijven als je weet wat je doel is
• Je tekst wordt duidelijker en daarnaast beter te begrijpen voor de lezers
• Vaak hebben teksten ook wel meerdere doelen

Belangrijkste schrijfdoelen

1. Informeren
2. Instructie geven
3. Overtuigen
4. Activeren
5. Amuseren

Schrijfdoel 1: 

Informeren

• De schrijver wil informatie geven over een bepaald onderwerp
• Voordat je gaat schrijven: Wat moet de lezer over het onderwerp weten?
• Vervolgens informatie verzamelen voor inhoud van tekst + schrijven

Voorbeelden: nieuwsbericht, achtergrondartikel, informatiefolder 

Schrijfdoel 2: 

Instructie geven

• De schrijver legt stapsgewijs uit hoe een lezer iets moet doen
• Voordat je gaat schrijven: Wat moet de lezer weten?
• Gebruik afbeeldingen en de woorden: 'eerst', 'daarna' en 'vervolgens'

Voorbeelden: recept, gebruiksaanwijzing, handleiding

Schrijfdoel 3: 

Overtuigen

• De schrijver wil dat de lezer het met zijn standpunt (mening) eens is
• Afvragen met welke argumenten (waarom) je de lezer kunt overtuigen
• Hoe sterker je argumenten, hoe groter de kans dat het lukt

Voorbeelden: Recensie, politieke folder, ingezonden brief (reactie)

Schrijfdoel 4: 

Activeren

• De schrijver wil de lezer aansporen om iets te doen (kopen, bezoeken, ..)

Voorbeelden: Advertentie, reclamefolder, filmposter, handtekeningenactie

Schrijfdoel 5: 

Amuseren

• De schrijver wil de lezer vermaken
• Inspelen op gevoelens van lezer: Aan het lachen maken, ontroeren, etc.

Voorbeelden: Roman (verhaal), stripverhaal, gedicht, mop

Het schrijfdoel van een schoolboek is:

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren
4. Overtuigen

Het schrijfdoel van een stripboek is:

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren
4. Instructie geven

Het schrijfdoel van een gebruiksaanwijzing is:

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren
4. Instructie geven

Waarom is het schrijfdoel van een reclamefolder 'activeren'?

Wat is hier het schrijfdoel?

De Speld gebruikt het format van een nieuwsbericht, maar heeft als eigenlijk doel amuseren.

Welk schrijfdoel heeft een betoog?

De Speld gebruikt het format van een nieuwsbericht, maar heeft als eigenlijk doel amuseren.

Van doel naar doelgroep

• Je weet nu wat een doel kan zijn
• Maar wie wil je bereiken?
• En hoe ga je dat doen? 

De Speld gebruikt het format van een nieuwsbericht, maar heeft als eigenlijk doel amuseren.

Aan de slag

• Doe deze opdracht samen met 1 of 2 anderen
• Kies een schrijfdoel (informeren, instrueren, overtuigen, activeren, amuseren)
• Zoek online een tekst waarbij dit doel te zien is
• Voor welke doelgroep is die tekst gemaakt?
• Kies een nieuwe doelgroep voor diezelfde tekst. Hoe zou je het dan aanpassen?

De Speld gebruikt het format van een nieuwsbericht, maar heeft als eigenlijk doel amuseren.