Portret

• Tekenen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

 Portret

We leren  deze lessen 

wat een portret 

is en de verschillende vormen ervan.

Waarom een portret 

vaak geschilderd 

of getekend werd en 

ook hoe je zelf 

een portret kunt maken.

wat is een portret

Een portret is een al dan niet artistieke voorstelling van een persoon of een groep. Dit kan bijvoorbeeld een schilderij, een foto of een gebeeldhouwde weergave van iemands hoofd of buste zijn. 

En face

En face is een Franse uitdrukking die ook in het Nederlands wordt gebruikt en betekent 'van voren', meestal gebruikt bij afbeeldingen van personen.

En profil

En profil is een Franse uitdrukking die ook in het Nederlands wordt gebruikt om te zeggen 'van ter zijde', meestal gebruikt bij personen of afbeeldingen van personen. Hierdoor kun je duidelijk het profiel of silhouet van de zijkant zien, maar is het gezicht meestal nog gewoon goed zichtbaar.

a trois quart

Het gezicht van driekwart gezien, de meest ruimtelijke voorstelling  van een 3D vorm op het platte  vlak; vergelijk met én face en én profile.

Hoe is de portret kunst ontstaan

Portretkunst bestaat al heel lang. Vanaf het moment dat mensen schilderingen gebruikten om gebeurtenissen en emoties uit te beelden, kun je spreken van portretkunst.

Romeinse portretten

De Romeinse schrijver Plinius de Oudere vertelde over de uitvinding van het portret, in de periode van 70 na Christus. Een vrouw van een militair trok met houtskool een schaduw van haar geliefde over op een muur waar hij op dat moment voor zat. Door deze tekening kon ze net doen alsof ze bij elkaar waren op de momenten dat hij op veldtocht was. Er is echter geen bewijs van dit romantische verhaal.

De eerste eeuwen na Christus

In eerste instantie waren het vooral mensen van hoog aanzien die portretten lieten maken. De oudste variant van portretten van gewone burgers, zijn fresco’s die in Kreta gevonden zijn, stammend uit 100-300 na Christus. In deze portretten werd het ware uiterlijk van een levend personage weergegeven. Het portret werd na overlijden bij de dode gezet, om ronddolende geesten het juiste lichaam te wijzen. Tijdens de 4e eeuw werden waarheidsgetrouwe portretten minder populair. Schilders verbloemden de waarheid en de personages op de schilderijen werden meer een verheerlijking dan een authentieke weergave.

Renaissance, hoogtijdagen voor portretkunst

In de late middeleeuwen begon deze soms bizarre verheerlijking weer af te nemen en kun je weer spreken van een portret zoals het ‘bedoeld’ is. Een vrij eenvoudige weergave van de werkelijkheid, waarbij herkenbaarheid van het gezicht of de gebeurtenis een grote rol speelt.

De geschiedenis van portretkunst kwam pas echt in bloei in de renaissance. In die periode werd het individu belangrijk, en portretkunst liftte daarop mee. Het belang van realisme in de portretten kwam weer terug, de zelfverheerlijking werd nog minder belangrijk.

De 16e en 17e eeuw

De Haarlemse portretschilder Frans Hals (1582-1666) is een van de bekendste Nederlandse portretkunstenaars van Nederland. Frans Hals was een voorbeeld voor heel veel andere schilders. Hij was erg goed in het snel vastleggen van het karakter van zijn personage. Daardoor ontstond een levendig portret, dat veel mensen nog altijd aanspreekt.

Fotografische portretkunst

Vanaf halverwege de 19e eeuw werd steeds vaker fotografie gebruikt om portretten te maken. In het begin bestond daar veel weerstand tegen. Met foto’s kon in die tijd nog niet gesmokkeld worden. Als iemand er slecht uit zag, was dat op de foto zichtbaar. Hoe verder fotografie zich ontwikkelde, hoe beter geaccepteerd fotografie portretkunst werd. Door te spelen met sluitertijden, lichteffecten, beeldscherpte en allerlei andere aanpassingen, is de fotografische portretkunst in de hedendaagse tijd erg belangrijk.

Wat is 'en face'

1. een portret waarbij alleen het gezicht erop staat
2. een portret wat van voren is weergegeven
3. een geschilderd portret
4. een eenvoudig portret

Wat is 'a trois quart'?

1. een portret van achteren
2. een portret van opzij
3. een portret vanuit 3 kwart genomen van voren
4. een portret wat past bij je persoonlijkheid

Wat voor schaduwen zie je in dit portret?

1. Slagschaduw en eigenschaduw
2. Geen van beiden
3. Alleen slagschaduw
4. Alleen eigenschaduw

Dit portret is afgebeeld:

1. en face
2. en profil
3. trois quart

Wat is een portret

1. Tekening van een bestaand persoon
2. afbeelding van een bestaand persoon
3. afbeelding van een persoon

Dit is een voorbeeld van een

1. karikatuur
2. zelfportret
3. portret

Dit portret is

1. trois-quart
2. en face
3. en profile

Dit portret is

1. en face
2. trois-quart
3. en profile

Opdracht 1

Zoek in diverse tijdschriften naar ogen, mond en neus of volledig gezicht

Plak deze in je dummie als een collage.

Verdeel de pagina in je Dummie in 3 delen. 

per onderdeel plak je 5 plaatjes bij het thema

en face (van voren)

en profil (van opzij)

a trois quart (driekwart)

totaal minimaal 15 plaatjes

Opdracht 2

Vandaag gaan we oefenen met het tekenen 

van ogen,mond en neus. 

Je hebt nodig, geodriehoek/liniaal, gum, papier en potlood en je dummie

kijk mee naar de filmpjes en probeer het zelf.

Opdracht 2 vervolg

Neem een foto van jezelf  mee. 

Neem ook een foto mee van een familielid.

We gaan in de volgende les een portret maken die half van jou is en voor de 

 

leerdoelen

Je weet na deze les wat een portret is, kent het ontstaan van de portret kunst en welke verschillende portretten er zijn.

je kan zelf een gezichtsindeling maken en zo goed mogelijk proberen een portret te schetsen.