homoniemen, synoniemen, understatement en hyperbool

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Homoniemen

DOEL

Je weet wat homoniemen zijn en kunt voorbeelden geven. 

Je kunt de juiste betekenis van een woord uit een tekst halen. 

Woorden met meerdere betekenissen

Geef drie voorbeelden van homoniemen.

HOMONIEMEN

 woorden met meerdere betekenissen noemen we 'homoniemen'

HOMONIEMEN - voorbeelden

bank = een zitmeubel - je brengt er je geld naar toe

arm = lichaamsdeel - niet rijk

kater = dier - heb je als je de vorige dag teveel gedronken hebt

koper = iemand die iets koopt - metaalsoort

kussen = hoofdkussen - zoenen

LET OP!

Verwar ze niet met homofonen.

Deze klinken hetzelfde maar ze betekenen wat anders. 

wij- wei

zei- zij

ligt- licht

Homoniem of niet?
pad

1. Ja
2. Nee

Homoniem of niet?
water

1. Ja
2. Nee

Homoniem of niet?
kaas

1. Ja
2. Nee

Bekijk het fragment uit het

Van Dale-woordenboek

Wat betekent:
Hopelijk kun je het passen, want ik heb geen wisselgeld.

_______

1. zo voegen of schikken als je dat wenst
2. nauwkeurig acht slaan
3. op zijn plaats zijn = betamen, voegen
4. het geld precies afpassen; niet te veel en niet te weinig

Wat betekent:
'Moet ik alweer stofzuigen? Daar pas ik voor!', zei Silke boos.

____

1. op de juiste maat afmeten
2. zo voegen of schikken als je dat wenst: iets niet willen doen
3. zo voegen of schikken als je dat wenst: je beurt voorbij laten gaan
4. niet buiten het kader vallen

Wat betekent:
Het is jouw beurt, ik laat mijn beurt voorbij gaan, dus ik pas.

____

1. op de juiste maat afmeten
2. zo voegen of schikken als je dat wenst: iets niet willen doen
3. zo voegen of schikken als je dat wenst: je beurt voorbij laten gaan
4. niet buiten het kader vallen

Wat betekent:
'Johan, pass de bal naar Willem', riep de coach vanaf de zijlijn.

_____

1. op de juiste maat afmeten
2. de vereiste maat hebben
3. niet buiten het kader vallen
4. een bal spelen naar een teamgenoot

Wat betekent:
Dit dopje past niet op de fles.

_____

1. op de juiste maat afmeten
2. kijken of het de vereiste maat heeft
3. niet buiten het kader vallen
4. geschikt zijn: goed passen bij een goede combinatie vormen met

Wat betekent:
De toekomstige bruidegom past zijn trouwpak in de paskamer.

1. op de juiste maat afmeten
2. kijken of het de vereiste maat heeft
3. niet buiten het kader vallen
4. geschikt zijn: goed passen bij een goede combinatie vormen met

OPDRACHT

In de volgende slides lees je steeds twee woorden . 

Ze horen bij een ander woord. 

Bijvoorbeeld: Welk woord past hierbij?

lichaamsdeel - berooid

Antwoord: arm

Welk woord past hier bij?

zitmeubel - geldinstelling

Welk woord past hier bij?

koning - vrieskou

Welk woord past hier bij?

metaal - iemand die iets koopt

Welk woord past hier bij?

hoofdsteun - zoenen

DOEL

Je weet wat homoniemen zijn en kunt voorbeelden geven. 

Je kunt de juiste betekenis van een woord uit een tekst halen. 

Synoniemen

Doel van de les

Ik weet wat synoniemen zijn en kan hier voorbeelden van geven. 

Ik kan synoniemen herkennen in een tekst. 

Synoniemen

Sommige woorden hebben dezelfde betekenis. Bijvoorbeeld de woorden juist en correct. Dat soort woorden noem je synoniemen.

Als twee woorden synoniemen van elkaar zijn, kun je ze door elkaar vervangen.

Dat antwoord is correct. = Dat antwoord is juist.

Sommige woorden hebben meer dan één synoniem.

Zo betekent 'goed' hetzelfde als 'juist' en 'correct'.

synoniemen

woorden die hetzelfde betekenen, noem je synoniemen.

Bijvoorbeeld:

smerig - vies

snel - vlug

eenvoudig - makkelijk

Sleep het juiste synoniem 

naar de woorden in de eerste rij.

begrijpen

blessure

eenvoudig

gemakkelijk

snappen

verwonding

Sleep het juiste synoniem 

naar de woorden in de eerste rij.

nogal

opdracht

twijfelen

aarzelen

tamelijk

taak

Raad het goede synoniem van het woord

nuttigen

e

m

e

k

o

t

i

n

z

b

Raad het goede synoniem van het woord

rangschikken

r                              e      n

h

e

p

d

t

i

n

o

a

Raad het goede synoniem van het woord

vaat

f                      a

w

e

s

l

n

u

m

a

o

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

Tim kan erg kwaad worden, maar meestal blijft hij niet lang boos.

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

Bij die opdracht moet je de uitkomst noteren en ook de berekening opschrijven.

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

De entree is aan de voorkant en aan de achterkant is ook een ingang.

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

We hebben amper geluisterd, maar je kon Sjors ook nauwelijks verstaan.

Wat is het synoniem van het onderstreepte woord?

De vorige keer moest Karim afrekenen, wie gaat er vandaag betalen?

En de winnaar is......

De sportverslaggevers

Doel van de les

Ik weet wat synoniemen zijn en kan hier voorbeelden van geven. 

Ik kan synoniemen herkennen in een tekst. 

Doel

Ik weet een understatement is  en kan voorbeelden geven. 

Ik kan een understatement herkennen in een tekst. 

Stijlfiguren: understatement

Als je iets afzwakt, gebruik je een  understatement. Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in werkelijkheid.

Je zegt: 'Zij heeft wel een paar centen';

Je bedoelt: 'Zij is rijk'.

Stijlfiguren: Overdrijving
(hyperbool)

Bij een overdrijving wordt iets op een overdreven manier uitgedrukt.

Een overdrijving wordt ook wel een hyperbool genoemd.

Je zegt: 'Hij heeft dat al 10.000 keer gezegd';

Je bedoelt dat hij dat al meerdere malen heeft gezegd.

Ik sta hier al eeuwen op te wachten

1. Overdrijving
2. Understatement

Moet ik het nu VOOR DE DUIZENDSTE KEER zeggen? Deur achter je dicht!

1. overdrijving
2. understatement

De verdediger schoot de strafschop HUIZENHOOG over.

1. overdrijving
2. understatement

Die poolreizigers zullen het wel FRISJES hebben.

1. overdrijving
2. understatement

Ik WORD KNETTERGEK van je gezeur.

1. overdrijving
2. understatement

De bewoners waren ONAANGENAAM VERRAST door de rellen in de wijk.

1. overdrijving
2. understatement

Doel

Ik weet een understatement is  en kan voorbeelden geven. 

Ik kan een understatement herkennen in een tekst. 

'Ik heb EEN MAZZELTJE gehad', zei de winnaar van de jackpot.

1. overdrijving
2. understatement

Willem-Alexander heeft best een mooi stulpje in Griekenland.

1. Overdrijving
2. Understatement

Die muziek is niet echt mijn smaak.

1. overdrijving
2. understatement

Tegen een laatkomer: Je bent weer lekker op tijd.

1. Overdrijving
2. Understatement
3. Ironie