Lezen 4/5/6

Lezen 4/5/6

Onderwerp

- Het antwoord op de vraag "Waar gaat deze tekst over?" noem je het onderwerp. Je kunt het onderwerp van een tekst bijna in één woord (of in een paar woorden samenvatten).

- Het onderwerp vind je door:

* de titel

* de eerste alinea

* eventueel een foto of tekening bij de tekst

* tussenkopjes en dikgedrukte of onderstreepte woorden

Deelonderwerp

Een deelonderwerp is een tekstgedeelte dat een deel van het onderwerp behandelt.

Het deelonderwerp: één alinea  

Tussenkopje vertelt wat het deelonderwerp is.

Onderwerp: 

Black Friday 

Deelonderwerp:

Ontstaan van Black Friday 

Deelonderwerp:

Drukte in de stad.

Deelonderwerp:

Goede aanbiedingen of onzin aanbiedingen

Middenstuk: 

Alinea 3

Alinea 4

Alinea 2

Onderwerp: 

fietslicht

Deelonderwerp:

fietslamp aan in het donker

Deelonderwerp:

fietsverlichtings-actie doelgroep

Deelonderwerp:

boete fietsen zonder lamp

Middenstuk: 

Alinea 2

Alinea 3

Alinea 1

Tekst:

Licht aan op de fiets!

Tekstopbouw (inleiding)

Een langer geschreven tekst bestaat vaak uit drie delen:

inleiding, kern (middenstuk) en het slot.

De inleiding bestaat meestal uit één alinea.

De inleiding kan verschillende functies hebben:

- De aandacht van de lezer wordt getrokken

- Het onderwerp wordt aangekondigd.

Tekstopbouw (middenstuk, kern)

In het middenstuk lees je meer informatie over het onderwerp. Het middenstuk of kern bestaat vaak uit meerdere alinea's. In iedere alinea lees je iets nieuws over het onderwerp.

Tekstopbouw (slot)

Het slot is de afsluiting van de tekst, meestal bestaat deze uit de laatste alinea.

In het slot staat vaak een conclusie of samenvatting.

Tekstdoelen en tekstsoorten

Tekstdoel	de schrijver wil	tekstsoorten
informeren	dat je iets te weten komt	artikel in een krant of tijdschrift, nieuwsbericht, schoolboektekst
overtuigen	dat je dezelfde mening krijgt als hij heeft	reactie op een website, een ingezonden brief
waarschuwen	dat je iets niet doet	reclametekst, advertentie, folder
activeren (tot handelen aanzetten)	dat je iets gaat doen	reclametekst, advertentie
instrueren	uitleggen hoe je iets moet doen	gebruiksaanwijzing, recept, handleiding
adviseren	je raad geven	folder (bijv. van de apotheek)
amuseren	je vermaken	verhaal, strip, mop

Tekst en afbeeldingen

Vaak staan er afbeeldingen bij een tekst, zoals foto’s, tekeningen, schema’s, (land) kaartjes en tabellen. 

Het doel van een afbeelding:

- De schrijver wil extra informatie geven, zodat de lezer de tekst beter begrijpt. Hij zet bijvoorbeeld informatie uit de tekst overzichtelijk in een schema of tabel. Of hij laat op een landkaartje zien waar de plek ligt die in de tekst genoemd wordt.

- De schrijver wil de tekst leuker maken. Hij kiest een afbeelding die bij de tekst past en die de aandacht van de lezer trekt.