auteurs Romantiek en Realisme

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

Literatuurgeschiedenis negentiende eeuw

HLK 4/7  lesuur

- auteurs uit de romantiek

- korte check

- zelf aan de slag

Belangrijke schrijvers 

in de romantiek

Nicolaas Beets (Hildebrand) - romantiek + realisme

Francois Haverschmidt (Piet Paaltjens) - romantiek

Eduard Douwes Dekker (Multatuli) - romantiek (realisme)

Guido Gezelle - romantiek + realisme

Nicolaas Beets - Hildebrand

- humor in zijn Camera Obscura (meer realistisch dan romantisch)

- zelfingenomen verteller 

- soms aandacht voor maatschappelijke toestand/ alledaagse leven

- serieuze ondertoon te vinden

- beeld van Nederlandse samenleving in zijn tijd 

- algemene menselijke verhoudingen

- over de verschillende standen in de maatschappij. 

Francois Haverschmidt / Piet Paaltjens

- gedichten met een grote zwaarmoedigheid

om alles wat in het leven maar tegenviel

- schrijft met veel zelfspot en humor

- gedichtenbundel heet "Snikken en grimlachjes".

- mistificatie van zichzelf

Hij bedenkt de figuur Piet Paaltjens om te spotten met romantische dweperij én met zijn eigen grote, meeslepende, romantische gevoelens, waar hij niet mee om weet te gaan.

→ Haverschmidt schrijft in de Inleiding - levensschets van Paaltjens.

→ eactie van Paaltjens hierop lees je in een brief van Paaltjens aan Haverschmidt uit 1870

→ Haverschmidt maakte een selectie  nagelaten gedichten Paaltjens om te publiceren.

→ HaverSchmidt = de schrijver die achter het pseudoniem Piet Paaltjens

--> zwarte humor - spot aan de ene kant met het verdriet en gevoeligheid van romantici +  zijn poëzie ook dezelfde thema’s als  grote gevoelens, grote verlangens, onmogelijke liefdes en de dood.

De Vlaamse beweging

In de negentiende eeuw ontstond de

"Vlaamse Beweging". Deze wilde een

einde maken aan de overheersing van

de Franse taal en bij de bevolking de

eigen Vlaamse cultuur onder de

aandacht brengen.

Guido Gezelle

Waarom past hij bij de Vlaamse Beweging?

• 1860 → Kleengedichtjes
• Gelijke cultuur en literatuur
• Flamingantisme
• ‘Priester van de Vlaamse beweging’

Guido Gezelle

Guido Gezelle (1830 – 1899) is de beroemdste Vlaamse dichter uit de negentiende eeuw. Behalve dichter was hij ook priester.

Guido Gezelle werd vooral beroemd door zijn natuurpoëzie.

Multatuli

• Eduard Douwes Dekker (1820-1887)
• mengeling van verschillende soorten teksten: exotische natuurbeschrijvingen, humoristische stukken en romantische passages -> betoog, bewijs, pamflet en geschiedenis.
• directe stijl en non-conformistische standpunten
• waarheidsvinding door literatuur

MULTATULI

Multatuli is een pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker.

Multatuli betekent "ik heb veel gedragen".

Hij schrijft over Oost-Indië. Er is door Nederlanders

veel over die "Indische tijd" geschreven. In Indië was

ook al eeuwenlang een grote verteltraditie.

Mensen die in dit "Nederlands-Indië" hebben geleefd, vertellen daar met nostalgische gevoelens over.

MULTATULI

In Nederlands-Indië waren helaas vele misstanden. Eduard Douwes Dekker zag als assistent-resident in Lebak met eigen ogen hoe de Javaan werd misbruikt. Hij heeft alles in het werk gesteld om dit tegen te gaan. Het was allemaal tevergeefs. "Voor straf" werd hij overgeplaatst en hij vroeg ontslag. Als een berooid man zwierf hij door Europa.

MULTATULI

Hij besloot vervolgens om zijn ervaringen op te schrijven. Dat werd de roman "MAX HAVELAAR". Hij schreef het met een dubbel doel:

• een einde maken aan de onderdrukking van de Javanen
• eerherstel krijgen voor zichzelf

Wat zijn typerende elementen van de romantiek?

1. het verleden, muziek en poëzie
2. schilderkunst, politiek en godsdienst
3. het sociale leven, de parodie en het tijdschrift
4. liefde voor de natuur, gevoel voor humor en doodsdrift

Welke twee literaire vormen komen in de negentiende eeuw voor?

1. historische roman parodie
2. tendensroman hekeldicht
3. briefroman column
4. streekroman sprookje

Hoe heet de student van wie sprake is in "Snikken en grimlachjes?

1. E.J. Potgieter
2. Henk Hildebrand
3. Piet Paaltjens
4. Francois Haverschmidt

Wiens leven beschrijft Hildebrand in de "Camera Obscura"?

1. het leven van de arme student in Leiden
2. het leven van de adellijke families in de grote steden
3. het leven van doorsnee families in provinciestadjes
4. het leven van welgestelde burgers in provinciestadjes

Wie schreef "Max Havelaar"?

1. Staring
2. Potgieter
3. Beets
4. Multatuli

Wat betekent "Multatuli" letterlijk?

1. Ik heb veel geschreven
2. Ik heb veel gedragen
3. Ik heb veel meegemaakt
4. Ik heb veel geleerd

Wat is de echte naam van Multatuli?

1. Eduard Douwes Dekker
2. Jan Douwe Dekkers
3. Eduard Johannes Douwe
4. Johannes Josephus Douwe

Welke twee doelen had Multatuli met het schrijven van "Max Havelaar"?

1. zich literair uiten de positie van de Javaan verbeteren
2. geld verdienen de positie van de Javaan verbeteren
3. het van zich afschrijven de positie van de Javaan verbeteren
4. eerherstel voor zichzelf de positie van de Javaan verbeteren

In de negentiende eeuw ontstond de "Vlaamse beweging". Wat was het doel van deze beweging?

1. zich losmaken van Nederland
2. zich losmaken van Franrijk
3. een einde maken aan de overheersing van de Nederlandse taal
4. een einde maken aan de overheersing van de Franse taal

Waarover schreef Guido Gezelle meestal?

1. God
2. de Vlaamse cultuur
3. de natuur
4. de Vlaamse burgerij

jullie aan zet

- verwerk voorafgaande theorie + opdrachten 33, 34, 35.1, 35.2, 35.2

- par .36 beschrijving maken van Multatuli als mens en als kunstenaar; als romanticus en als realist

preview --> les 2 deze week is poster poëzie 7e gedicht maken

                          les 1 volgende week posterpresentaties zie ook slide in classroom