Examentraining Pro Sexto Roscio

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Pro Sexto Roscio

Examentraining

- Verhaallijn

- Achtergrondinformatie

- Retorica 

- Stijlfiguren en argumentatieve begrippen

- Receptie

- Proefvertaling maken en bespreken

Exordium

- Eerste zaak voor jonge, onervaren Cicero

- Rechters moeten Roscius én de staat redden

- De aanklagers zijn de daders

Captatio benevolentiae, conciliare (gunstig stemmen)

Narratio

- Voorname, geliefde en rijke vader, kamp Sulla

- Had twee vijanden: familieleden Magnus en Capito (gladiator)

- In Rome na de maaltijd gedood

- Bode Glaucia brengt bericht naar Capito in Ameria

- Dag 4 Volterra: praten met Chrysogonus, pleidooi eerherstel zoon

- Bondje: Chrysogonus zet naar op proscriptielijst (deadline reeds gesloten)

- Sulla wist van niks

- Zoon uit huis gegooid, gezanten naar Sulla, maar spreken met Chrysogonus

- Junior vlucht naar Caecilia in Rome

- Junior beschuldigd van vadermoord, poging hem uit de weg te ruimen

Argumentatio 

- SRJ zou zijn vader hebben gedood: schande! Aanpakken!

- Maar: hij is al 40, dus geen jeugdige overmoed + geen karakterfouten 

- Weeldezucht ook geen motief, want sobere en hardwerkende man

- Ander motief: vader haatte hem? Maar waarom?!

- Kijk maar: hij is naar de landgoederen gestuurd!

- Maar dat is juist een compliment

Argumentatio 

- Chrysogonus was de opkoper

- Vader stond aan kant Sulla => dood en dus verkoop niet wettelijk

- Chrysogonus is de mastermind

- Registratie vervalst: verkoop na de deadline

- SRJ maakt zich vooral zorgen om zijn leven, niet om zijn bezit

 

Argumentatio 

- Geen motief voor de moord op basis van proscripties

- Bezit na deadline verkocht

- Bezit voor te laag bezit verkocht

- Sulla wist uiteraard van niks

- Dat kunnen we hem niet kwalijk nemen want zelfs Jupiter maakt fouten

- Er is geen bewijs dat vader zoon wilde onterven

- Geen motief bij TRJ, wel bij Magnus

- Cui bono? De arme of de rijke?

Peroratio

- Stop de onmenselijkheid en toon menselijkheid

- Laat u niet gebruiken

- Red SRJ en de staat!

Achtergrondinformatie

- Geschiedenis

- Cicero: leven en werken

Door de tijd heen

• Cicero wordt geboren een jaar na Marius' eerste consulaat
• Als 20'er: burgeroorlog tussen Marius en Sulla
• Als 30'er: opkomst Pompeius en Crassus
• 63 v Chr.: consul (suo anno & homo novus,  1e sinds Marius)
• Opkomst triumviraat - Caesar, Pompeius, Crassus
• Kiest kant van Pompeius in strijd tegen Caesar
• Tegenstander van Antonius, daarom vermoord

Carrière (80-64)

• Geboren in provinciestad, uit ridderstand of equites
• Opleiding in retorica, filosofie, rechtsgeleerdheid
• 80: eerste rechtszaak: Pro Sexto Roscio Amerino
• 79(?): Huwelijk met Terentia (aristocraat)
• Tot 77: studiereis naar Griekenland & Asia Minor
• 75: quaestor - financieel bestuurder; senator
• Daarna: assistent-gouverneur op Sicilië 

Cicero Consul (63)

• 63: verkozen tot consul suo anno (43 jaar oud)
• Eerste homo novus sinds Marius (107)
• Krijgt steun van optimates vanwege Catilina
• Lucius Sergius Catilina zou een staatsgreep willen plegen
• De Catilina: redevoeringen tegen Catilina met "bewijs"
• Catilina ontvlucht Rome, organiseert militair verzet
• December: contact met Allobrogen voor bondgenootschap
• Cicero verijdelt dit, samenzweerders zonder proces geëxecuteerd
• Zomer 62: Catilina sneuvelt in Etrurië

Bona Dea-schandaal

• Cicero noemt zichzelf Redder des vaderlands
• 62: feest van Bona Dea in huis van Pontifex Maximus Caesar
• Verboden voor mannen, maar patriciër Publius Claudius wordt betrapt
• Cicero getuigt tegen Claudius, maar vrijspraak wegens omkoping
• Cicero weigert plaats in het Triumviraat (Crassus, Pompeius, Caesar)
• Claudius wordt plebejer door adoptie => Clodius
• 58: Clodius wordt volkstribuun; nieuwe wet:
• Executeren van Romeinse burgers zonder proces is strafbaar

Ballingschap en terugkeer

• Cicero ontvlucht Rome, huis geplunderd en verwoest
• Wet tegen Cicero: officieel verbannen; knokploegen in Rome
• 57: terugkeer en rehabilitatie door steun van Pompeius
• Politieke rol lijkt uitgespeeld; filosofische geschriften
• 53: dood van Crassus; spanning tussen Caesar en Pompeius
• 51: Cicero gouverneur in Klein-Azië voor 1 jaar
• Terugkeer in 50 voor Christus

Einde

• Cicero probeert te vluchten, maar mislukt
• Gedood door soldaten van Antonius
• Hoofd en handen tentoongesteld op het Rostrum in Rome

populares

homo novus

optimates

nobiles

politici die via de senaat macht wilden grijpen

politici die via de volksvergadering macht wilden grijpen

leden van de senaat die het consulaat hadden bekleed en hun mannelijke afstammelingen

persoon die als eerste van zijn familie tot consul werd verkozen

Werken van Cicero: redevoeringen

Cicero wordt beschouwd als de grootste redenaar van Rome. Van hem zijn 58 redevoeringen bewaard, waaronder:

• In Verres (tegen de ex-gouverneur van Sicilië)
• Philippicae (14 redevoeringen tegen Marcus Antonius)
• In Catilina (tegen de vermeende samenzwering)

Theorie van de retorica

Meerdere werken over de theorie van de welsprekendheid.

Belangrijkste werk: de oratore.

Redenaar moet naast technische vaardigheden ook kennis hebben van de filosofie en de geschiedenis.

Brieven

Bijna 900 brieven van Cicero zijn bewaard. 

Belangrijkste verzameling: Ad Familiares (deels met antwoorden).

Ook: Epistulae ad Atticum, naar zijn vriend Atticus.

Daarnaast brieven aan broer Quintus en aan en van Brutus. 

Filosofische werken

Cicero wilde de filosofie van de Grieken toegankelijk maken voor de Romeinen. 

Belangrijkste filosofieën: Plato, Stoa, Epicurus.

Schrijft deze werken vooral als hij politiek buitenspel staat.

Neemt net als Plato de dialoog als medium, maar lange betogen i.p.v. korte vragen en antwoorden. 

Retorica

- Geschiedenis

- Genres

- Kenmerken en begrippen

Wanneer werd de rol van de politieke retorica in Rome kleiner?

1. Na de dictatuur van Sulla
2. Toen Augustus keizer werd
3. Na het uiteenvallen van het Romeinse Rijk
4. Tijdens het eerste driemanschap

Hoe heet de fase van voorbereiding waarin de redenaar zijn argumenten ordent?

1. actio
2. dispositio
3. elocutio
4. inventio

Hoe heet zo'n lange zin met een hoofdzin en veel bijzinnen ook alweer?

Stijlfiguren en argumentatie

Welke term is géén argumentatief begrip?

1. a-fortiori-redenering
2. analogie
3. apostrofe
4. syllogisme

Regel 18-19: Sic vita hominum est ut ad maleficium nemo conetur
sine spe atque emolumento accedere.

Hier is sprake van een algemeen geldende uitspraak.
Hoe wordt deze stijlfiguur ook wel genoemd?

'Dat niet alleen heimelijk, maar ook hier op het forum voor uw rechterstoel, Marcus Fannius, voor uw voeten, heren rechters, tussen deze banken hier, bloedbaden zullen plaatsvinden. Welk stijlfiguur?

Nemo est qui nesciat. Welk stijlfiguur?

Als Jupiter fouten maakt, dan is het des te meer begrijpelijk dat Sulla een foutje maakt. Dit is een...?

1. Analogie
2. Anafoor
3. A-fortiori-redenering
4. Autoriteitsargument

Waar

Niet waar

In de narratio is de vertelde tijd meestal langer dan de verteltijd

Het tertium comparationis hoort bij de retorische vraag

Een metafoor is een vergelijking zonder als

Receptie

Noteer auteur en/of titel van het boek dat gebaseerd is op de PSR.

Aandachtspunten en tips

- Woord (!), woorden en tekstelement

- Citeren: niet te ruim. Is het relevant? 

- Wees duidelijk en concreet (dus niet 'hij vindt het stom')

- Definitie moet in het antwoord zitten 

- A-fortiori: gebruik 'des te meer'

- Aspect: altijd impf (lange duur, herhaling) of perf (korte duur, eenmalig)

- Proefvertaling: onderstreep de aantekeningen

- Proefvertaling: check op tijdfouten en ev/mv

Online hulp

Gebruik superlatijn (!)

Gebruik cicerogaatverder

Gebruik elkaars filmpjes

Op YouTube staat soms ook het e.e.a.

Type vragen: https://www.addisco.nl/examenvragen-latijn/

Murder in Rome

https://www.dailymotion.com/video/x2jtz1n