2.4 Romeinse keizerrijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

2.4 Het Romeinse keizerrijk

Kenmerkende aspecten

• De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde
• De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
• De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa 

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen hoe onder keizer Augustus er een einde kwam aan de republiek
• Je kunt kenmerken van de Grieks-Romeinse bouwstijl noemen
• Je kunt uitleggen hoe de Romeinen omgingen met overwonnen volkeren

Lesdoelen

Leerling kan enkele oorzaken noemen voor de verandering van republiek naar keizerrijk. 

Leerling kan uitleggen hoe de eerste keizers de macht wisten te behouden.

Leerling kan voorbeelden geven van de Grieks-Romeinse cultuur, waaronder de specifieke vormentaal.

Leerling kan uitleggen dat de Germaanse volken meer elementen overnamen van de Romeinse cultuur dan volken in het oostelijk deel van het rijk. 

Burgeroorlogen

• De consul Julius Caesar is erg populair bij de bevolking --> overwinningen in Gallië
• Gevolg: hij besluit de macht te grijpen d.m.v. het patronagesysteem en zijn legioenen.
• Na een burgeroorlog met de andere consul Pompeius wordt Caesar dictator 
• Uit angst macht te verliezen vermoorden een aantal senatoren Caesar in 44 v. Chr.

Ontstaan keizerrijk

• De adoptie zoon van Caesar, Octavianus, wint de burgeroorlog en laat zich in
  27 v. Chr. tot Augustus benoemen 
• Officieel is Rome nog een Republiek, maar Augustus heeft alle macht van de senaat gekregen en is ook consul (voor het leven) 
• Daarom zien we het jaar 27 v. Chr. als start van de keizertijd
• Keizers behouden macht door tradities in stand te houden en relatieve stabiliteit.

Wat zou je de directe oorzaak kunnen noemen voor het verdwijnen van de republikeinse staatsvorm en wat de indirecte oorzaak?

Hoe konden de Romeinse keizers hun macht behouden?

Dit beeld is

1. Grieks
2. Romeins

Dit beeld is

1. Grieks
2. Romeins

Dit beeld is

1. Grieks
2. Romeins

Dit beeld is

1. Grieks
2. Romeins

Grieks-Romeinse bouwstijl

• Romeinse bouwstijl geïnspireerd op de Griekse --> klassieke cultuur
• Godsdienst, filosofie, literatuur
• Echt Romeins: gladiatorengevechten

Grieks

Romeins

Zeus

Jupiter

Minerva

Athena

Ares

Mars

Venus

Aphrodite

Cupido

Amor

Romanisering

• Na Punische Oorlogen snelle groei rijk
• In veroverde gebieden worden wegen, steden, forten, tempels, enz. aangelegd
• In hele rijk zelfde (Grieks-Romeinse) bouwstijl
• Géén dwang bij lokale bevolking om cultuur over te nemen -> wél aanbidding keizer
• Beloning (burgerrecht) bij vrijwillige aanpassing
• Gevolg: multiculturele samenleving

Het Vierkeizerjaar

• Na de dood van Nero in 68 blijft het rijk achter in chaos
• Generaals volgen elkaar snel op als keizer (Galba, Otho, Vitellius)
• Rampjaar 69: crisis in Rome, Joodse opstand en Bataafse opstand
• Vespasianus sticht in 69 de Flavische dynastie
• --> Colosseum

Germanen

• In het Westen woonden 'boerenvolken' --> achtergebleven in ontwikkeling
• Nemen deels gewoontes over
• Militaire bondenootschappen 
• Ook botsing met Romeinen o.a door belasting

Een interpretatie:
Keizer Probus geeft in deze bron een eenzijdig beeld van zijn veldtocht in
Gallië.
Licht dit toe door:
-met een voorbeeld aan te geven waaruit die eenzijdigheid blijkt, en
-een politieke reden te geven voor die eenzijdigheid

Correctiemodel max 2 punten

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• De eenzijdigheid komt naar voren door (een van de volgende) 1

--> de overdrijving van het aantal gedode vijanden / de rooskleurige voorstelling van de oorlogsbuit  / de overdrijving dat alle Germanen voortaan voor Rome zouden ploegen of strijden

/de sterk overdreven uitspraak dat héél Germanië veroverd zou zijn/ het niet ingaan op eigen verliezen of kosten (of andere negatieve aspecten)

• Door zijn successen te benadrukken wil hij zijn positie in Rome

versterken 1

Ik heb ... punten gescoord

0

1

2

3