HC3 Nederland - Ontzuiling en de jeugd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC 3 - Nederland 1948-2008

H4.2 maatschappelijke veranderingen: 

ontzuiling, Provo's en hippies

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• uitleggen wat een verzorgingsstaat is;
• uitleggen of Nederland een consumptiemaatschappij was en is;
• uitleggen hoe de TV bijdroeg aan de ontzuiling;
• verschillende jongerenbewegingen noemen en hun standpunten uitleggen.

HC3 Nederland 1948-2008

H4.2: Grote maatschappelijke veranderingen

Herhaling:
Welke vier zuilen waren er in Nederland?

Wat is een voorbeeld van continuïteit van voor en na 1948?

1. De verzuilde partijen blijven bestaan.
2. Nederland sluit zich aan bij de NAVO.
3. Er ontstaat een babyboom.
4. Nederland krijgt Marshallhulp

De verzorgingsstaat

De overheid verzorgt de burger van de wieg tot het graf.

(Dus naast veiligheid zorgt de overheid ook voor welvaart).

Een voorbeeld van de verzorgingsstaat is de invoering van de AOW.

Opdracht

Is er in het volgende filmpje sprake van een verzorgingsstaat?

In het filmpje is sprake van een verzorgingsstaat.

Ja

Nee

Zoek op of de WIA (Wet Arbeid en Inkomen) past bij de verzorgingsstaat. Leg je antwoord uit.

De consumptiemaatschappij

Vanaf de jaren '60:

De samenleving is gericht op luxe en status, niet langer (alleen) op noodzakelijke levensbehoeften.

Denk aan:

Nieuwe uitvindingen die normaal worden zoals de TV, de koelkast, een auto voor de deur, etc.

Kamer van een jonge Beatles-fan

Een Nederlands gezin gaat een dagje weg met een Daf 750

Welke foto past volgens jou het beste bij een consumptiemaatschappij? LET OP: schrijf eerst op wat een consumptie maatschappij is.

Ontzuiling!

De ontzuiling

De TV zorgde voor de ontzuiling, doordat mensen ook TV-programma's van andere verzuilde omroepen keken. TV maakte de wereld voor de mensen groter en zorgde dat zij contact kregen met andersdenkenden.

Politieke ontzuiling

Jongeren zijn het steeds vaker oneens met de gevestigde orde binnen de partijen.

Bijvoorbeeld: Democraten '66 (D'66) en Nieuw Links (PvdA)

Sociale ontzuiling

Door bijvoorbeeld de opkomst van (illegale) commerciële omroepen als Veronica.

Generatieconflict

Generatieconflict: conflict tussen verschillende generaties.

Generatie: groep mensen met ongeveer hetzelfde geboortejaar en die in hun jeugd ongeveer hetzelfde hebben meegemaakt.

Generatie 1910-1930: crisis, werkloosheid en WO2

Generatie 1945-1950: vrede en welvaart.

Nozems

• Nozems zijn vaak werkende jongeren. Ze dragen spijkerbroeken, leren jassen en hadden vetkuiven. Meisjes dragen korte rokken en petticoats. 
• Ze staan in groepjes bij elkaar op straat of bij een snackbar, hangend op hun brommer en maken (volgens ouderen...) veel lawaai en schreeuwden naar voorbijgangers. 
• Ze luister naar rock-’n-rollmuziek, uiteraard uit Amerika.
  

Provo

• Halverwege de jaren zestig ontstaat in Amsterdam de provobeweging. 
• Provo komt van het woord ‘provoceren’, dat ‘uitdagen’ of ‘uitlokken’ betekent.
• Dat is ook precies wat de provo’s willen: iets doen of zeggen om een reactie uit te lokken. 
• Met ludieke acties, grappig en zonder geweld, wilden zij de ouderen aan het denken zetten. 

Hippies

• Amerikaanse jongeren komen in protest tegen de oorlog die hun regering voert in Vietnam. Hieruit ontstaat de hippie- of flowerpowercultuur. 
  
• Eind jaren zestig komt deze jeugdcultuur ook naar Nederland. De hippies hebben lange haren en vrolijke, kleurrijke kleding. Ze willen zo eenvoudig mogelijk en zonder luxe leven. 
• De slogan van de hippies is: ‘Make love, not war’. 

Het Woodstock-festival (1969) wordt wel gezien als hét hippie-festival. Bijna alle grote bands uit die tijd waren aanwezig bij '3 Days of Peace & Music'. Hoewel het wereldberoemd is geworden, was het bijzonder slecht georganiseerd (slechte sanitaire voorzieningen) en kwamen er veel te veel mensen binnen (zonder te betalen). De organisatie maakte dan ook geen winst.

Seks? Heel gewoon!

• Jongeren gingen vanaf de jaren 60 heel anders met seksualiteit om dan hun ouders.
• Taboes als homoseksualiteit, geboortebeperking, abortus en seks buiten huwelijk, waren bij jongeren juist wél bespreekbaar
• Deze verandering in denken over seksualiteit heet: seksuele revolutie

Op 9 oktober 1967 verscheen de kunstenares Phil Bloom geheel naakt in het VPRO-programma Hoepla, wat een primeur voor de Nederlandse televisie was. Het leidde tot grote commotie en zelfs tot Kamervragen in de Tweede Kamer. Ook haalde Phil met haar optreden de internationale pers.

Opdracht

Kies één van de onderstaande vragen uit en beantwoord die in je schrift:

1) Welke nieuwe partijen ontstonden (en welke jou aanspreekt) -> blz. 111

2) Leg uit waardoor de verzuiling bij jongeren verdween -> blz. 112

3) Leg uit waarom provo's en hippies tegen de consumptiemaatschappij waren -> blz. 113

Zoek een foto van een Provo en deel die hier.

Wat is GEEN oorzaak voor het ontstaan van nieuwe jeugdculturen?

1. De opkomst van (Amerikaanse) rock- en popmuziek
2. De jongeren volgden steeds langer onderwijs.
3. De zuilen bleven in stand na de Tweede Wereldoorlog
4. De jongeren hadden veel vrije tijd en beschikking over (steeds meer) geld.

"Er bestaat nu ook een generatieconflict"

Eens, meer of even groot als in de jaren '60

Eens, maar minder dan in de jaren '60

Oneens

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je:

• uitleggen wat een verzorgingsstaat is;
• uitleggen of Nederland een consumptiemaatschappij was en is;
• uitleggen hoe de TV bijdroeg aan de ontzuiling;
• verschillende jongerenbewegingen noemen en hun standpunten uitleggen.

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je deze
les nog niet zo goed hebt begrepen.