4.1 + 4.2 ontwikkeling van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3

Thema 4 Ordening

§4.1 Ontwikkeling en §4.2 Organismen ordenen

Goedemorgen

• Pak je boek erbij blz. 240 
• Je latop heb je pas nodig na de uitleg dus laat deze nog maar even in je tas.

Planning

• Start thema Ordening


• Uitleg basisstof 1 + 2
• Vragen LessonUp
• Opdrachten maken (vanaf blz. 246)

45.000 soorten levende wezens

Leerdoel §4.1

• Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde en een stamboom van organismen aflezen.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Geologische tijdschaal

Deze is onderverdeeld in tijdperken

De tijdperken zijn weer onderverdeeld in perioden 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
  

• Hoe jonger de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe verwanter groepen zijn.
  

Stambomen en verwantschap

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De mens stamt niet af van de apen, maar apen en mensen hebben dezelfde gemeenschappelijke voorouder

vragen

VRAGEN 

Een geologische tijdschaal is ingedeeld in tijdperken

1. Juist
2. Onjuist

Wat betekent het als groepen organismen verwant zijn?

1. Ze hebben hetzelfde leefgebied
2. Ze hebben gemeenschappelijke voorouders
3. Ze lijken uiterlijk op elkaar

Wat kwam er als eerst op aarde?

1. Bacteriën
2. Zuurstof
3. Dieren
4. Eencellige planten

Hoe herken je in een stamboom een bloeiperiode van een groep organismen (dat er heel veel van zijn)?

1. De lijnen worden dikker
2. De lijnen worden dunner
3. De lijnen veranderen van kleur

Welke soort is het meest recent ontstaan:
A of C?

1. A
2. C

Soort B toont het meeste verwantschap met
soort: A of C?

1. A
2. C

Er worden twee uitspraken gedaan

1- De lippenbeer is meer verwant aan de
bruine beer dan aan de brilbeer.
2- De voorouders van de reuzenpanda
begonnen hun ontwikkeling als aparte groep
meer dan 24 miljoen jaar geleden.

zijn deze uitspraken juist?

1. geen van beide zijn juist
2. beide zijn juist
3. alleen de 1e is juist
4. alleen de 2e is juist

Wat is het verschil tussen familiestamboom en een evolutionaire stamboom?

1. het is hetzelfde
2. familiestamboom: erfelijke eigenschappen evol. stamb.: verwantschap
3. Ze lijken uiterlijk op elkaar
4. evol. stamb.: erfelijke eigenschappen. familiestamb.: verwantschap

Wat je minimaal moet doen om het leerdoel te behalen?

Lezen b1 Ontwikkeling van het leven op aarde blz 240

Kennisopdrachten: 1 – 2 – 3 blz 242

Wat moet je doen om meer inzicht te krijgen?

Inzichtopdrachten: 5 – 6 – 7 blz 244

Wat kun je doen om te checken of je het deeldoel begrepen hebt?

Test Jezelf b1 

De eerste mens

3 miljoen jaar geleden de eerste mensachtige in Afrika

150 000 jaar geleden de eerste mens

Geologische tijdschaal

Een geologische tijdschaal is een indeling van de geschiedenis van de aarde in geologische tijdperken.

Een geologische tijdschaal is verdeeld in tijdperken (era). In deze tijdperken heeft het leven zich op aarde ontwikkeld.

Elk tijdperk is onderverdeeld in periodes. Periodes kunnen weer zijn opgedeeld in tijdvaken

In een geologische tijdschaal geven getallen de tijd aan in miljoenen jaren geleden.

In de geologische tijdschaal hiernaast zie je hoeveel miljoen jaar geleden een periode begon en eindigde.

4.2 Organismen ordenen 

VRAGEN??

Domein->Rijk->Stam->Klasse->1->2->3->4
Wat moet er op 1 staan?

1. Orde
2. Familie
3. Geslacht
4. Soort

Welke beweringen zijn juist?
1. De cellen van schimmels hebben een celkern
2. Om de cellen van schimmels bevinden zich celwanden

1. 1
2. 2
3. 1 en 2
4. geen één

naam voor eencellige organismen
zonder celkern,
omgeven door een celwand
zonder bladgroenkorrels

1. plantencel
2. schimmel
3. bacterie
4. dierlijke cel

Van wie is welke cel?

Dier

Schimmel

Bacterie

Plant

- ja, een celkern
- ja, een celwand
- ja, bladgroenkorrels

1. bacterie
2. schimmel
3. plant
4. dier

Wat is waar?

1. Cel 1: plantaardige cel Cel 2: dierlijke cel
2. Cel 1: Bacterie Cel 2: dierlijke cel
3. Cel 1: dierlijke cel Cel 2: plantaardige cel
4. Cel 1: Schimmelcel Cel 2: plantaardige cel

De cellen van dit organisme hebben

1. wel een celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels
2. wel een celkern -GEEN celwand - GEEN bladgroenkorrels
3. GEEN celkern - wel een celwand - GEEN bladgroenkorrels
4. GEEN celkern - wel een celwand - wel bladgroenkorrels

zelf aan de slag

Maken §4.1: opdracht 1 t/m 8

Maken §4.2: opdracht 1 t/m 8