Politiek les 6

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Planning

• Bespreken
• Uitleg
• Oefenen
• Afsluiting  

Bespreken

• Pak je werkboek.
• Ga naar bladzijde 51.
• We bespreken opdracht 16 d.m.v. meerkeuzevragen.
• Daarna volgt opdracht 17.  

Een Kamerlid stemt tegen een wet voor de belastingverhoging voor bedrijven.

1. Stemrecht
2. Recht van initiatief
3. Recht van amendement
4. Recht van interpellatie

Een Kamerlid is het eens met een wetsvoorstel over taakstraffen voor jongeren, maar hij stelt een kleine verandering voor.

1. Stemrecht
2. Recht van initiatief
3. Recht van amendement
4. Recht van interpellatie

Een Kamerlid wil weten wat de regering vindt van de rellen tijdens een belangrijke voetbalwedstrijd.

1. Enqueterecht
2. Recht van interpellatie
3. Motierecht
4. Vragenrecht

Een Kamerlid heeft een plan voor een wet om werkloze jongeren sneller aan een baan te helpen.

1. Stemrecht
2. Recht van initiatief
3. Recht van amendement
4. Recht van interpellatie

De minister van Economische Zaken moet voor een debat naar de Tweede Kamer komen.

1. Enqueterecht
2. Recht van interpellatie
3. Motierecht
4. Vragenrecht

Opdracht 11 op bladzijde 51

Leer dit schema voor je tentamen!

Parlementaire democratie

Drie kenmerken van de Nederlandse democratie:

• Er is een grondwet.
• De politieke macht is verdeeld in drie onderdelen.
• Het door de burgers gekozen parlement heeft de hoogste macht. 

Grondwet

• In de grondwet staan de belangrijkste rechten en plichten van burgers en van de overheid.
• De rechten in de grondwet noemen we grondrechten of mensenrechten.  

Grondrechten

Recht

Plicht

Leerplicht

Recht op onderwijs

Stemrecht

Belasting betalen

Scheiding van machten

Om te voorkomen dat de overheid te veel macht krijgt, is de politieke macht gescheiden in drie onderdelen: 

• Parlement beslist over wetsvoorstellen.
• Regering voert wetten uit.
• Rechters beoordelen of burgers en overheid zich aan de wet houden.

Wet noemen deze scheiding der machten de Trias Politica.

De overheid hoeft zich niet aan de wet te houden.

1. Juist
2. Onjuist

De overheid heeft bepaalde bevoegdheden die burgers niet hebben.

1. Juist
2. Onjuist

Kamerleden moeten zorgen dat nieuwe wetten uitgevoerd worden.

1. Juist
2. Onjuist

Rechters beslissen of een wetsvoorstel geschikt is om een nieuwe wet te worden.

1. Juist
2. Onjuist

Parlementaire democratie

• Nederland is een parlementaire democratie.
• De volksvertegenwoordigers die door de burgers zijn gekozen, zitten in het parlement.
• Het parlement heeft de meeste politieke macht.  

Rechtsstaat

• De combinatie van parlementaire democratie, grondwet en trias politica maakt Nederland een rechtsstaat.
• Rechtsstaat = een land waarin de rechten en plichten van burgers en overheid in de grondwet zijn vastgelegd en ook worden nageleefd.  

Invloed op de politiek

Politici worden beinvloed door:

• mensen die veel weten van een bepaald probleem (bijvoorbeeld door onderzoekers)
• pressiegroepen die lobbyen om politici te overtuigen
• burgers 

Machtsmiddelen

• Wie invloed uitoefent op de politiek, maakt vaak gebruik van machtsmiddelen (hoofdstuk 1).
• Van welk machtsmiddel maken de volgende personen gebruik?

Het outbreak management team (OMT) adviseert het kabinet.

1. Beroep
2. Kennis
3. Status
4. Aantal

Duizenden scholieren deden mee aan de klimaatstakingen.

1. Beroep
2. Kennis
3. Status
4. Aantal

Afsluiting

• HW: opdracht 2 t/m 4 en 11 op blz. 52-53 van het werkboek
• Volgende week: paragraaf 7 en herhalen
• In de proefwerkweek: tentamen hoofdstuk politiek
• In eigen tijd: verder werken aan LV opdracht Humanisme