1.1 Jagers en verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 1: Jagers en Boeren

Leerdoelen

- Je kunt beschrijven wanneer en waar de eerste mens ontstond. 

- Je kunt vijf kenmerken noemen van het leven van jagers-verzamelaars. 

- Je kunt twee redenen noemen waarom we weinig weten van mensen in de prehistorie. 

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Tijd voor geschiedenis

Tijd van Jagers en Boeren

Van op handen en voeten naar alleen op twee benen lopen.

Met de handen kunnen werktuigen woren gebruikt.

Australopithecus

Homo habilis

Homo erectus

Homo neanderthalensis

Homo sapiens

§1 Prehistorie vs. historie 

Leerdoel: 

Je kunt twee redenen noemen waarom we weinig weten van het leven van mensen in de prehistorie. 

Prehistorie

Pre                      Historie
(voor)          (geschiedenis)

De prehistorie is de tijd voor de geschiedenis begint. 

In de prehistorie bestond er geen schrift.

?

Wat is het verschil tussen prehistorie en historie?

Prehistorie = geen geschreven bronnen

Historie = geschreven bronnen 

prehistorie

Historie

Prehistorie en historie

Archeologen zoeken in de grond naar overblijfselen uit het verleden, zoals aardewerk en botten.

Prehistorie en Historie

• Tijd van Jagers en Boeren
• Prehistorie
• Geen bronnen

Prehistorie

• Geen schrift
• Steentijd
• Jagers en verzamelaars

Wie onderzoeken dit?
Archeologen

Historie

• schrift
• IJzertijd, Middeleeuwen, enz. 
• Egyptenaren

Wie onderzoeken dit?

Historici en archeologen

Cultuur 

Cultuur is alles wat te maken heeft met de ideeën van mensen, hun gewoontes, hun geloof, kunst en wetenschap.

www.zapp.nl

1 Het leven van jagers-verzamelaars

Leerdoel: Je kunt vijf kenmerken noemen van het leven van jagers-verzamelaars. 

De mens werd steeds slimmer

Het leven van de eerste mens 200.000 jaar gelden

Gingen zich steeds meer aanpassen aan hun omgeving.  

Hoe leefde de eerste mensen ? 

Jagers-verzamelaars

• De bestaansmiddelen van de eerste mensen waren:
   - Jagen
   - Verzamelen

Een bestaansmiddel is een manier om in leven te blijven

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan

• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Middel van bestaan

Middel van bestaan =

 hoe mensen zich in leven 

houden

Middel van bestaan in de prehistorie = jagen en verzamelen.

Werktuigen en wapens

Van scherpe stenen maakten ze:

pijlpunten, stenen messen en krabbers

Kleding en tenten maakten ze van:

botten, spieren en dierenhuiden

Van hout maakten ze:

handvatten, manden en visfuiken

Werktuigen

Vaardigheden voor 50.000 v.C.: 

1. Vuur maken
2. Grove stenen werktuigen maken. 

Leven van de jagers en verzamelaars

Duidelijke taakverdeling:

• Mannen gingen jagen en vissen.

• Vrouwen en kinderen verzamelden

       eetbare planten, bessen, noten,

       knollen en wortels.

Sociale verschillen

Bij jagers-verzamelaars waren er weinig sociale verschillen. Beslissingen werden samen genomen. Het bezit werd met elkaar gedeeld.

Sociale verschillen zijn verschillen in macht,

rijkdom en aanzien. 

Verzamelden de mannen of vrouwen van de jagers en verzamelaars?

1. Mannen
2. Vrouwen

Noem 1 oorzaak waarom jagers en verzamelaars nomaden waren

Hoe noemen we mensen die rondtrekken ?

1. Jagers en Boeren
2. Jagers en Verzamelaars
3. Nomaden
4. Kampeerders

Wat gebruikte de jager-verzamelaars van de dieren die ze vingen?

1. Alleen het vlees
2. De huiden en het vlees
3. De botten en het vlees
4. Alles

Wat is een bestaansmiddel?

Wat voor soort voedsel zou je hier kunnen vinden?

Wat voor soort voedsel zou je hier kunnen vinden?

Wat voor soort voedsel zou je hier kunnen vinden?

Kleine hutjes gemaakt van takken, bladeren en riet uit de omgeving

Vrouwen werken aan een dierenhuid. Wat zouden ze aan het maken zijn?

vis uit de rivier 

Mannen zijn aan het vissen met speren

Mannen met speren en pijl- en bogen maken zich klaar voor de jacht

Vrouwen maken gereedschappen en huishoudelijke spullen van de verzamelde producten

Honden worden al gehouden als huisdieren en gebruikt voor de jacht

Wat doen de jager-verzamelaars? 

Wat doen de vrouwen

1. Jagen op dieren
2. Koken en planten verbouwen
3. gereedschappen en kleding maken
4. voedsel verzamelen

Wat zijn nomaden?

1. Arme dakloze mensen
2. Prehistorische boeren
3. Mensen die rondreizen op zoek naar eten
4. half mensen-half apen

Jagers-Verzamelaars hadden een .... leefstijl

1. Sedentaire
2. Nomadische
3. Chaotische
4. Diverse

Waarom trekken nomaden rond?

Wat weet jij al?

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen

Terugkijken

Wat wil je nog leren?

Dit weet je al

Dit leer je nu

Doen

Terugkijken

Aan de slag!

Maak van paragraaf 1.1 vraag 1 t/m 12