PRV 1.3.5

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Professionele Vaardigheden

Les 9

Periode 3

Leerjaar 1

Vorige les

Welke 3 fasen van slechtnieuwsgesprek zijn er en wat gebeurt er in elke fase?

• Fase 1
• Fase 2
• Fase 3

Hoe kunnen patiënten reageren op slecht nieuws?

1. Primaire preventie: Voorkómen van ziekte
2. Secundaire preventie: Vroeg opsporen van ziekten/aandoeningen of risicofactoren
3. Tertiaire preventie: Voorkomen van complicaties/ verergering

Eindopdracht

Ik heb nog maar enkele casussen ontvangen...

Je mag niet beginnen tot jouw casus is goedgekeurd!

Lesindeling week 1.3.9

1. Welkom + Rapid (5 min.)

2. Vorige les (5 min.)

3. Lesindeling en Leerdoelen (5 min.)

4. Theorie 'Rouw' (25 min.)

5. Zelf aan de slag (15 min.)

6. Vervolg theorie 'Rouw' (10 min.) 

7. Zelf aan de slag (20 min.)

8. Afsluiting en huiswerk (5 min.)

Leerdoelen

Aan het eind van de les kun je:

1. Uitleggen wat we verstaan onder rouw 
2. Vertellen welke 5 fasen er van 'rouw' zijn
3. Benoemen welke verschillen er in rouw bestaan tussen diverse culturen

Waar denk je aan bij rouw?

Rouw

Rouw: Periode waarin mensen een (groot) verlies verwerken

• Overlijden, maar ook scheiding, gezondheid, een baan etc.
• Vraagt om tijd en een veilige plek om gevoelens te uiten
• Iedereen rouwt op zijn/haar eigen manier
• Iedereen rouwt op zijn/haar eigen tempo

Hoe je hiermee omgaat wordt onder andere bepaald door ervaringen uit het verleden...

Balans tussen draagkracht en draaglast heeft invloed op hoe je omgaat met rouw

Het is daarbij belangrijk dat ze niet alleen worden gelaten.

Ook respect voor het unieke proces van iedere persoon is nodig. Iemand kan niet op bevel een bepaalde fase doorleven of afsluiten. Bewustzijn van het proces helpt wel om te (h)erkennen wat er gebeurt en om geduld te hebben.
 

 

Fasen van rouw

Vijf rouwfasen van Elisabeth Kübler-Ross:

1. Ontkenning: 'Dit gebeurt niet bij mij'
   
2. Woede: 'Waarom met mij?'
3. Onderhandelen:  'Ik beloof een betere persoon te worden als...'
   
4. Verdriet en depressie: 'Ik geef het op'/'hoe moet het nu verder?'
5. Aanvaarding: 'Ik ga verder met mijn leven'
   

Ontkenning: “Dit gebeurt niet bij mij.”

Ontkenning is een bewuste of onbewuste weigering om de realiteit onder ogen te zien. Het is een natuurlijke vorm van zelfbescherming. Het helpt om zelf te bepalen in welk tempo het verdriet wordt toegelaten. We laten niet meer binnen dan we aankunnen. Sommige mensen blijven echter opgesloten in deze fase.

 

Woede: “Waarom met mij?”

Als de waarheid tot iemand is doorgedrongen ontstaat er vaak boosheid. In deze periode is de rouwende meestal moeilijk te benaderen. Onder de woede ligt de pijn.

 

Marchanderen: ”Ik beloof een betere persoon te worden als...”

In deze fase probeert men te onderhandelen. Men belooft het één te doen als er iets anders tegenover staat. Men denkt bijvoorbeeld "Als ik vanaf nu heel aardig ben voor iedereen, dan kan ik vast mijn kinderen nog wel zien opgroeien". Veelal is de hoop (op herstel) een grote drijfveer.

 

Verdriet en depressie: ”Ik geef het op.”

Wanneer men de realiteit begint te accepteren komen gevoelens van verdriet, spijt, angst en onzekerheid naar boven. Vaak dienen ook verliezen uit het verleden zich weer aan. De rouwende is bijna niet meer te bereiken. Men kan behoefte hebben aan het steeds weer uiten van het verdriet. Op de bodem van het verdriet ligt vaak woede. Onderdrukte woede is vaak de oorzaak van een depressie.

 

Aanvaarding: “Ik ga verder met mijn leven.”

Als iemand voldoende tijd en vaak ook enige hulp heeft gehad om door de genoemde fasen te gaan begint men de realiteit te accepteren. Er komt berusting en men kan onthechten, loslaten. Loslaten is niet hetzelfde als vergeten. Het is het verlies een plaats geven in het leven en verder gaan.

Rouw in theorie

Rouw in de praktijk...

DA en de dood...

Als DA krijg je ongetwijfeld te maken met het overlijden van patiënten. Dit is één van de moeilijkste onderdelen van het vak...

• Onverwacht: na een ongeluk/plotseling overlijden
• Verwacht: Na kort- of langdurig ziektebed
• Door eigen toedoen: Suïcide of euthanasie

Wat zou je als DA kunnen doen?

Een kaartje sturen, bellen, hulp toezeggen etc.

En wat zou je kunnen zeggen?

Bedenk minimaal drie zinnen die je tegen een rouwende patiënt kunt zeggen. 

• Wat voor zinnen passen het beste bij jou?
• Hoe zou je deze zinnen zeggen?
• Waar let je nog meer op in de omgang met
    rouwende patiënten? Bedenk minimaal
    3 punten.

'Sleutels voor rouw'

Een uitleg door hoogleraar rouwverwerking

Samenvattend

Rouw is een moeilijke periode voor veel mensen:

• Er komen verschillende emoties bij kijken
• Rouw is voor iedereen anders
• Het kost veel energie
• Het is belangrijk om te blijven praten
• Denk ook goed om jezelf (als patiënt, maar ook als DA)

En dat iedereen dat anders doet is duidelijk...

Rouw in diverse culturen

Opdracht week 5: Maak een korte presentatie van ongeveer 10 dia's over het rouwproces in een andere cultuur dan jouw eigen cultuur.

• Ongeveer 10 dia's
• In groepjes van 4
• Een andere cultuur dan jouw eigen cultuur
• Hoe gaat deze cultuur om met overlijden en rouw?
• Welke gewoonten en gebruiken kennen zij?

Huiswerk

Casus inleveren voor controle (als je dit nog niet gedaan hebt)

Afmaken presentaties: vrijdag 12 maart zijn de presentaties!

Werken aan de eindopdracht

Lezen Handboek Organisatie van de HA-praktijk H6