1.3 De sociale verhoudingen in Nederland (A)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

De industriele samenleving in Nederland

1.3 De sociale verhoudingen in Nederland (A)

Wat gaan we doen? 

1. Leerdoelen terugkoppeling

2. Leerdoelen

3. Theorie

4. Beeldmateriaal

5. Aan de slag

6. Leerdoelen nabespreken

Leerdoelen terugkoppeling

1. Je weet de betekenis van de begrippen kleinschalig en grootschalig.

2. Je weet drie grote Nederlandse bedrijven in het buitenland. 

Leerdoelen

1. Je weet wat en wanneer het Kinderwetje van Van Houten was.

2. Je weet de betekenis van de sociale kwestie.

3. Je weet twee manieren voor arbeiders om voor zich zelf op te komen. 

Theorie

De vorige lessen gingen over de Industriele Revolutie in Engeland en Nederland. Waar in Engeland volop nieuwe machines werden gebouwd en gebruikt was het in Nederland vooral .. ? 

Het was echter wel zo dat ook in de negentiende eeuw veel werk ook nog met de hand werd gedaan. Handwerk en fabriekswerk bestond dus lange tijd naast elkaar. 

Theorie

In de fabrieken waren de werkdagen lang, de lonen laag en de veiligheid niet goed. Vanaf het midden van de negentiende eeuw gingen mensen zich voor het eerst zorgen over maken. 

Artsen, pastoors, dominees, schrijvers en journalisten vonden dat het op een gegeven moment niet langer zo kon! 

Theorie

Opschrijven: 

De sociale kwestie: Het besef in Nederland in de 19e eeuw dat de slechte woon- en werkomstandigheden verbeterd moesten worden. 

Theorie

In de tweede helft van 19e eeuw werd de sociale kwestie steeds belangrijker. Hoewel er in de politiek over werd gepraat, veranderde er in deze jaren nog niet veel. Dit veranderde in 1874.. 

Theorie

Opschrijven:

In 1874 was daar het Kinderwetje van Van Houten. 

Wet is bedacht door Samuel van Houten en moest ervoor zorgen dat fabrieksarbeid voor kinderen onder de 12 jaar verboden moest worden! 

Theorie

De wet werd niet gecontroleerd en zo bleef kinderarbeid gewoon bestaan. Bovendien waren ouders het hier helemaal niet mee eens .. ? Toch was deze wet de eerste sociale wet.

Opschrijven: 

Sociale wet: Wet waarmee de levensomstandigheden van mensen verbeterd moest worden. 

Theorie

Volwassen arbeiders moesten echter nog steeds hard doorwerken voor weinig loon en weinig veiligheid. Ze durfden ook niet thuis te blijven want dan zij de baas: 

'Als je niet tevreden bent, ga je maar op zoek naar een andere baas! Ik vind voor jou wel een paar nieuwe mensen!'

Theorie

Hoe kunnen arbeiders toch voor zich zelf opkomen in deze tijd zodat er toch aandacht ontstaat voor hun slechte omstandigheden? 

Theorie

Opschrijven:

• Ze kunnen gaan staken: dan leg je het werk neer om zo werkgevers te dwingen tot verbeteren van werkomstandigheden. 
• Ze kunnen zich aansluiten bij vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers. 

Beeldmateriaal

Aan de slag

Pak je handboek en sla deze open op pagina 28. 

Maak de opdrachten 3, 6, 8 en 11. 

Klaar? Lees alvast verder in het handboek. 

Leerdoelen nabespreken

1. Je weet wat en wanneer het Kinderwetje van Van Houten was.

2. Je weet de betekenis van de sociale kwestie.

3. Je weet twee manieren voor arbeiders om voor zich zelf op te komen.