§3.4 Economie en politiek

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

§3.4 Economie en politiek

Leerdoelen:

• Aan het einde van de paragraaf, kun je de economische kenmerken en ontwikkeling van Brazilië beschrijven.
• Aan het einde van de paragraaf, kun je de regionale ongelijkheid in Brazilië beschrijven en verklaren.
  

• Aan het einde van deze paragraaf, kun je analyseren hoe de Braziliaanse democratie te maken heeft met corruptie en polarisatie.

Aandachtspunten

 Economisch:

• Brazilië exporteert vooral grondstoffen en agrarische producten

maar ook hoogwaardige industrieproducten. Brazilië importeert

vooral eindproducten.

• De informele sector speelt een grote rol in de economie van Brazilië.

• Ondanks de toenemende sociale mobiliteit zijn er grote

welvaartsverschillen met bijbehorende verschillen in ontwikkelingskansen.

• Gebieden in het zuidoosten zijn economisch sterker ontwikkeld en

de gebieden in het noordoosten economisch minder ontwikkeld

Politiek:

• Brazilië kent een democratisch bestuur waarin corruptie en

polarisatie een grote rol spelen.

Belangrijke begrippen

Gini-coëfficient / Lorenzcurve

informele sector

grootgrondbezit

politieke polarisatie

good governance

Exportpakket

Aan het exportpakket van een land kun je vaak zien of een land in het wereldsysteem de positie inneemt van een land in het:

- centrum: hoogwaardige halffabricaten en eindproducten

- semiperiferie: zowel hoogwaardige als laagwaardige producten

- periferie: grondstoffen en laagwaardige industrieproducten

Waar kan je Brazilië plaatsen?

2023

Imports 2023

Handelsbalans 2023

Gegevens uit de afbeelding

Totale export van Brazilië: $355 miljard

Totale import van Brazilië: $253 miljard

• Berekening van de handelsbalans
• Handelsbalans = Export - Import
• = $355 miljard - $253 miljard
• = $102 miljard (positief handelsoverschot voor Brazilië)

• De export bestaat voornamelijk uit grondstoffen en landbouwproducten
• De import omvat hoogwaardige industriële goederen

Import van- en export naar Nederland

Economische trends

Aandeel werkgelegenheid

Aandeel BBP

BBP/Inwoner

Informele sector

Kleinschalige en laagbetaalde dienstverlening die niet offi cieel wordt waargenomen en geregistreerd. Heet ook vluchtsector, scharreleconomie of verborgen economie.

Wat zegt dit kenmerk over de  ontwikkeling van een land?

Hoger / meer is beter

Lager / minder is beter

Regionale ongelijkheid

Omvang primaire sector

Omvang tertiaire sector

Sociale ongelijkheid

Verstedelijking

Internetverbindingen

Levensverwachting

Regionale ongelijkheid

Verklaringen vanuit verschillende dimensies:

• historisch?
• economisch?
• natuurlijk?

Regionale ongelijkheid

1. Geef een verklaring waarom de rode gebieden rijker zijn

2. Verklaar hoe migratiestromen zullen lopen in Brazilië

Sociale ongelijkheid

In stad en op platteland.

Sociaal culturele ongelijkheid:

• Etniciteit speelt een grote rol bij sociale ongelijkheid.
• Grootgrondbezitters

Etnische groepen

mestizering

Vermenging van verschillende bevolkingsgroepen. In Zuid-Amerika wordt ook vaak de volgende defi nitie gehanteerd: vermenging van indiaanse en Spaanse bevolkingsgroepen.

Sociale ongelijkheid in Rio

Teken

Teken de Lorenz Curve voor een gelijkwaardige wereld, Nederland en Brazilië

Sociale ongelijkheid         GINI-coëfficient 

- ongelijkheid meten

0 = volkomen gelijkheid in inkomen

100 = volkomen ongelijkheid in inkomen

GINI-coefficiënt

https://worldpopulationreview.com/country-rankings/gini-coefficient-by-country

Politieke verdeeldheid

Bolsonaro (2019-2022) probeerde de economie weer tot bloei te krijgen door:

- te bezuinigen op dure sociale programma’s

- het Amazonegebied economisch te ontwikkelen:

- het bos levert geen geld en werk op, houthandel en landbouwgrond wel

kenmerkend voorbeeld voor de politieke polarisatie in Brazilië, waarbij links  en rechts steeds meer tegenover elkaar komen te staan.

Politieke verdeeldheid

Bij de verkiezingen van 2022:

- Bolsonaro: Amazonegebied economisch ontwikkelen

- Lula: ontbossing en invasie van beschermde  gebieden van inheemse bewoners moeten stoppen

- winst voor Bolsonaro in de gebieden met de meeste ontbossing

- winst voor Lula in de gebieden met veel  inheemse bewoners

Ander verband: het arme noordoosten stemde vaker voor Lula, 

het rijkere zuiden voor Bolsonaro.

Good governance

Brazilië wil een democratisch land zijn met een goed bestuur of good governance.

Toch een lage score door:

- Veel corruptie

- Onbetrouwbare en weinig effectieve politiek door corruptie en politieke polarisatie. 

Aan de slag

Maak §3.4 opdracht 1 t/m 6